Με τον πασίγνωστο στίχο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, τιτλοφορούμε τη νέα σελίδα μας στον Χάρτη, στην οποία θα παρουσιάζονται ποιήματα κραυγές κόντρα σε αδικίες και αδικήματα.
Με την πεποίθηση ότι ο πόλεμος ανέκαθεν ήταν άδικος κι ότι στην εποχή μας εκτός από άδικος είναι και αδικαιολόγητος, ενώνουμε και πάλι τις φωνές μας υπέρ της δοκιμαζόμενης Ουκρανίας. Αυτή τη φορά μεταφράζουμε το ποίημα που έγραψε και μας έστειλε για τη φετινή Ημέρα Ποίησης ο Κοσταρικανός ποιητής Κάρλος Φρανσίσκο Μόνχε. Στη συνέχεια, παραθέτουμε ένα δικό μας, γραμμένο το 2014 μετά τη ρωσική εισβολή στην Κριμαία. Το πρώτο έχει αναφορές στο σιτάρι και το ψωμί∙ το δεύτερο, στον σιτοβολώνα των αρχαίων χρόνων∙ και τα δύο, στην ίδια περιοχή της γης.

Adagio σιταριού και ουρανού

Στους πρόσφυγες από την Ουκρανία,
τον χειμώνα του 2022

Δε θα λείψει η γη
ούτ’ οι χαραυγές της∙
εκεί θα είναι τα ποτάμια, κυλώντας στην ομίχλη,
οι εποχές θα έρθουν,
οι νύχτες και οι μέρες θα περιστρέφονται όπως πάντα,
και η φωτιά έτοιμη θα ’ναι
να δώσει στο ψωμί την ακριβή του γεύση∙
αχ, όταν θα γυρίσουμε.
Θα επιστρέψουν τα βλέμματα, τα βήματα, οι ψίθυροι
της πόλης της καλυμμένης με καθαρή χρυσόσκονη,
σαν το σιτάρι μπρος στον ουρανό,
σαν τα ηλιοτρόπια όταν χορεύουν με τον άνεμο.
Εκεί θα ’ναι τα τρένα, οι σημαίες, οι πύργοι
ρίχνοντας μια σκιά κάτω απ’ το φεγγάρι το μειλίχιο,
και θα ευωδιάζουν πάλι, όπως πάντα, τα πεύκα
τα πάρκα κι οι δρόμοι.
Εκεί θα είναι τα γεφύρια κι οι καμπάνες,
η ίδια πόρτα, ένα όνομα,
το κρασί, το ψωμί με την ακριβή του γεύση,
κι η ατέλειωτη αγκαλιά του ηλιοτρόπιου στον άνεμο∙
αχ, όταν θα γυρίσουμε
για το σιτάρι μπρος στον ουρανό.

Παντικάπαιον*

Αχ, ήμουν κήπος του παντός
κι εσύ μικρός ερωδιός**
που έφευγες κι ερχόσουν
ωραίος μα θανατερός,
λες κι είν’ ο έρωτας εχθρός
γι’ αυτούς που θα ενδώσουν.

Σε καρτερούσα να φανείς
μέσ’ από στέπες αχανείς
και γέρικα λιμάνια,
πρώτος εσύ κι άλλος κανείς
στην αγκαλιά μου για να βρεις
δροσιά και περηφάνια.

Τώρα σου κόψαν τα φτερά
τα φύλα τα βαρβαρικά
κι ο κήπος μου νταμάρι,
στης Δήμητρας τα ιερά
να χτίζουν πόλεις και χωριά
που ο βοριάς θα πάρει.

*Από την ενότητα Μακρινές αποικίες. Αποικίες αρχαιοελληνικές, μακρινές πάνω στη γη και μέσα στον χρόνο. Αγαθή Δημητρούκα, Κήπος με γιασεμάκια ο ουρανός, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, σ. 278.

**Τα στοιχεία ιστορίας και πολιτισμού του Παντικάπαιου, που διαφαίνονται εδώ, έχουν αντληθεί κυρίως από το βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά, Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα, Πολιτιστική Εταιρεία «Πανόραμα», 2001, σ. 217-225. Από το ίδιο βιβλίο η εικόνα και η περιγραφή του «δαχτυλιδιού», σ. 219 και σ. 4, αντίστοιχα.