Χάρτης 44 - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2022
https://www.hartismag.gr/hartis-44/afierwma/syntomi-analisi-tis-istorias-me-didaghma-toi-santek-khentaghiat
Σε κοινωνίες όπου υπάρχουν πολιτικοί περιορισμοί, η πολιτική και κοινωνική γραπτή έκφραση συχνά παίρνει τη μορφή της διήγησης ιστοριών. Για τον ίδιο λόγο ο Χενταγιάτ έγραψε την «Ιστορία με δίδαγμα». Η ιστορία αυτή έχει γραφτεί σαν hekayat, ή διδακτική ιστορία, που είναι ένα τοπικό είδος αφήγησης, πολύ κοινό στους πολιτισμούς της Μέσης Ανατολής.
Στην ιστορία αυτή ξεδιπλώνεται ένα αρχετυπικό σχήμα, μέσα από τις σχέσεις των χαρακτήρων που εμφανίζονται. Η πεθερά (η γριά γυναίκα), αντιπροσωπεύει την παλιότερη γενιά, σε αντίθεση με τη νύφη της (τη νέα γυναίκα), που αντιπροσωπεύει την νεώτερη γενιά. Η νέα γυναίκα εμφανίζεται επίσης σε αντίθεση με τον σύζυγό της (τον νέο άντρα), που αντιπροσωπεύει την ανδροκρατούμενη κοινωνία του Ιράν της εποχής που γράφτηκε η ιστορία. Η αντίθεση ανάμεσα στους χαρακτήρες περιγράφεται με όρους φύλου και γενιάς. Στην ιστορία αυτή δείχνεται η νέα γυναίκα, που εκπροσωπεί τη νέα γενιά και τις νέες ιδέες, να υπερισχύει της γριάς γυναίκας, που εκπροσωπεί την παλιά γενιά και τις παραδόσεις της.
Η ιστορία έχει επίσης σχέση και με το σήμερα. Το στοιχείο που της προσθέτει αυτό το χαρακτηριστικό, παρόλο που η ιστορία θα μπορούσε να είχε συμβεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, είναι η ψυχολογική ανάλυση της συμπεριφοράς των χαρακτήρων. Ο σύζυγος δεν χτυπάει τη γυναίκα του επειδή είναι ένας κακός άνθρωπος. Αντίθετα, βλέπουμε πως παρακινείται να το κάνει εξαιτίας της έχθρας που του δημιουργεί η μητέρα του με την ιστορία που του λέει.
Τα ονόματα των χαρακτήρων της ιστορίας δείχνουν τη χρήση συμβολισμών από τον συγγραφέα προκειμένου να εκφράσει τις απόψεις του στην παραδοσιακά περιοριστική και πολιτικά ασφυκτική ιρανική κοινωνία του 1930. Το όνομα του άντρα, για παράδειγμα, είναι Ζουλφακάρ (Zulfaqar), το όνομα που χρησιμοποιείται για το σπαθί του Αλή,* και σημαίνει επίσης κάποιον που έχει γερή ραχοκοκαλιά, που και τα δύο αναφέρονται στην χρήση της δύναμης του άντρα (γερή ραχοκοκαλιά) πάνω στη γυναίκα του στην ανδροκρατούμενη ιρανική κοινωνία. Ο Ζουλφακάρ μπορεί να συμβολίζει και τον διφορούμενο ρόλο του κλήρου στην Ιρανική κοινωνία εκείνης της εποχής, ο οποίος έδειχνε υποταγή στην παράδοση και την εξουσία, ενώ παράλληλα είχε σημαντική δύναμη. Η πεθερά ονομάζεται Γκαουχάρ Σουλτάν (Gowhar Sultan). Γκαουχάρ σημαίνει κόσμημα και άρωμα και Σουλτάν σημαίνει βασιλιάς. Το όνομα μπορεί άνετα να αναφέρεται στον αυταρχικό και καταπιεστικό ρόλο του Βασιλιά και της άρχουσας τάξης, που χρησιμοποιούσαν την παράδοση ως αντίθεση προς τις νέες ιδέες αλλά και για να αποκοιμίζουν τους υπηκόους τους. Το όνομα της νύφης είναι Σεταρέ (Setareh) που σημαίνει άστρο ή μοίρα. Παρόλο που είναι αδύναμη και καταπιεσμένη, καταφέρνει να καθορίσει η ίδια τη μοίρα της, ρίχνοντας την πεθερά της στη φωτιά.
Ο κάθε χαρακτήρας, λοιπόν, υποδηλώνει κάποια όψη της ιρανικής κοινωνίας της εποχής που γράφτηκε η ιστορία. Η πεθερά αντιπροσωπεύει τους καταπιεστές που κυβερνούν και ο γιός της τον ενδιάμεσο κλήρο, που τους υπακούει. Τους καταπιεσμένους στην ιστορία αυτή αντιπροσωπεύει η νύφη, που παίρνει τελικά τη μοίρα στα χέρια της και ανατρέπει την πηγή της καταπίεσής της.
* Ο Αλή (Ali ibn Abi Talib) ήταν ξάδελφος και γαμπρός του Προφήτη Μωάμεθ, από τους πρώτους που πίστεψαν στό Ισλάμ, τον ακολούθησαν και πολέμησαν μαζί του. Για τους Σιϊτες μουσουλμάνους θεωρείται ο πρώτος ιμάμης και διάδοχος του Μωάμεθ.