Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, όπως επισημαίνεται και από τον εύστοχο τίτλο του, αποτελεί πλεύση στα δικά του χωρικά ύδατα στα οποία μπορεί να κινηθεί με την άνεση πεπειραμένου κυβερνήτη και με τη γνώση πολυμαθούς πλοηγού.
Στον πρόλογο αναφέρεται το κοινό νήμα που συνδέει τα μελετήματα και λειτουργεί ως κριτήριο συμπερίληψής τους στον τόμο, πέρα από τη συμβολή των λογοτεχνών που αποτελούν αντικείμενο μελέτης, πέρα από τη συστηματική ενασχόληση, την οικειότητα, που έχει αναπτύξει με αυτά τα πρόσωπα ο Δασκαλόπουλος: η ηθική στάση τους στη δημόσια σφαίρα που κρίνεται ως παραδειγματική. Πίσω από τις παρατηρήσεις, υπόρρητα, ή συνδυαστικά με αυτές, ρητά, αναφαίνεται αυτή η ηθική, σε μια ευρεία έννοια που νοείται ως ήθος και ως σύστημα αξιών και στάσεων του βίου που εγγράφεται και στο έργο.
Χαρακτηριστικό του βιβλίου αποτελεί η ψύχραιμη προσέγγιση απαλλαγμένη από αφαιρετικά θεωρητικά σχήματα και αναγωγές σε περιοριστικές θεωρίες. Τα μελετήματα προχωρούν «πρόσω ηρέμα», με αλληλουχία βασισμένη στη μεθοδική μελέτη των λογοτεχνικών κειμένων και των κάθε είδους πηγών, ιδιότητες του ερευνητή Δασκαλόπουλου που απέδωσαν στο παρελθόν έργα υποδομής. Εμβρίθεια, σαφήνεια, λεπτομερέστατη τεκμηρίωση, ευρυμάθεια και συνδυαστικό πνεύμα είναι προφανή στα Χωρικά Ύδατα. Φέρνω παράδειγμα τα δύο αρχικά μελετήματα: το πρώτο, που ορίζει σαφώς παραμέτρους και βασικά γνωρίσματα κατάταξης των ερωτικών καβαφικών ποιημάτων. Το δεύτερο που αφενός σχολιάζει όλα τα καβαφικά πορτρέτα και σκίτσα, παρέχοντας ένα ευσύνοπτο πρώτο εργαλείο για τον νέο ερευνητή, αφετέρου ανιχνεύει τη σχέση Καβάφη/καβαφικών ποιημάτων με άλλες τέχνες.
Με τα δύο από τα τρία σεφερικά μελετήματα διερευνώνται προσωπικές και ευρύτερα λογοτεχνικές σχέσεις: Μαλακάση-Σεφέρη και ο απόηχος της σχέσης στη σεφερική ποίηση και η μακρόχρονη φιλία Patrick Leigh Fermor-Σεφέρη. Το τρίτο, εμμέσως σεφερικό, αναφέρεται στον πατέρα Σεφεριάδη και το λογοτεχνικό έργο του. Διπλό το ενδιαφέρον εδώ καθώς αποκαλύπτεται το ποιητικό έργο του νομικού Στέλιου Σεφεριάδη και μια ακόμη πλευρά του γιού ποιητή του οποίου η ποίηση, όπως δηλώνει ρητά ο Δασκαλόπουλος, «κανένα κοινό σημείο» δεν είχε με αυτή του πατέρα του. Με το Σεφέρη συνδέεται και το μελέτημα που εστιάζει στον Αναγνωστάκη αναδεικνύοντας τη σχέση των δύο ποιητών και αποδεικνύοντας τη συγχρονική διάσταση της ποίησης του Αναγνωστάκη που υπερβαίνει τον πολιτικό ή επικαιρικό χαρακτήρα.  
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το μελέτημα για τον Γκάτσο, καθώς η έρευνα σε έντυπα φέρνει στην επιφάνεια το λιγοστό και αρκετά παραμελημένο ποιητικό και κριτικό έργο του σχεδόν μια δεκαετία πριν την έκδοση της Αμοργού και πριν ο Γκάτσος γίνει γνωστός. Το κείμενο για ένα άλλο γνωστό από τα λογοτεχνικά πράγματα πρόσωπο, τον Γ.Π. Σαββίδη, παρουσιάζει μια άλλη πλευρά του, αυτήν του επιφυλλιδογράφου.
Λεπτουργώντας, όπως φάνηκε παραπάνω, ο Δασκαλόπουλος εμπλουτίζει ερευνητικά πεδία που νομίζουμε ότι έχουν συνολικά σχεδόν χαρτογραφηθεί, γιατί παρατηρεί και αναδεικνύει λεπτομέρειες των στοιχείων και των πηγών και συσχετίζει δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό, ανανεώνει ζητήματα κι έτσι συχνά υποδεικνύει νέες θεματικές προς διερεύνηση και συστήνει υποθέσεις εργασίας.
Ακολουθώντας ο Δασκαλόπουλος το nihil minor in litteris (όπως ο Τέλλος Άγρας σημείωνε το 1943 παραλλάσσοντας τον Κικέρωνα) στρέφεται και στους λησμονημένους ανασυγκροτώντας στην ολότητά του το λογοτεχνικό πεδίο, φωτίζοντας την ξεχασμένη συμβολή και δράση λογοτεχνών. Έτσι, μας (επανα)συστήνει το Λευτέρη Αλεξίου με αναφορά σε όλο το λογοτεχνικό και πνευματικό έργο του· τον Ρόδη Ρούφο και το έργο του με αφορμή τη γνωριμία με τον Lawrence Durrell, αναδεικνύοντας με την αντιθετική αυτή παραλληλία το διαφορετικό ήθος των δύο· το κριτικό, λογοτεχνικό και γενικά πνευματικό έργο του Νάσου Δετζώρτζη.
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πηγή πληροφοριών μας υποδεικνύει ο Δασκαλόπουλος στο τελευταίο μελέτημα. Η συχνή στροφή στον τύπο, που προσπορίζει κάθε είδους χρήσιμα για τη φιλολογική εργασία στοιχεία, παραλείπει πολλές φορές την ενδιαφέρουσα στήλη αλληλογραφίας αποκαλυπτική για τις πρώτες λογοτεχνικές απόπειρες δημιουργών, το διάλογο, τις προτιμήσεις εκδοτών και εντύπων κλπ. Ένα δείγμα του πλούτου που μπορεί να συνεισφέρει η μελέτη της στήλης αυτής μας παρέχουν ενδεικτικά, με χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα δείγματα, τα Χωρικά ύδατα.
Ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τα θέματά του ο Δασκαλόπουλος (τόσο στα Χωρικά ύδατα όσο και σε προηγούμενους τόμους μελετών αλλά –και ιδίως– στο αυτοβιογραφικό Τα χρόνια μου και τα χαρτιά μου), εκτός από όλα τα άλλα αποδεδειγμένα στην πολύχρονη πορεία του γνωρίσματα, έχω την αίσθηση ότι αντλεί και από την ποιητική του πλευρά, ιδίως η στοχαστική ματιά, η επίτευξη ισορροπίας και το γλωσσικό αισθητήριο με κατάληξη τις καίριες επιλογές. Αυτά γίνονται αισθητά ιδίως στις περιπτώσεις που έχει γνωρίσει και συναναστραφεί τα πρόσωπα για τα οποία γράφει. Εδώ η αφηγηματική ροή του βιώματος ισορροπεί με τη φιλολογική έρευνα με τρόπο γοητευτικό.

Με τα Χωρικά ύδατα ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος δεν συνεισφέρει μόνο, ακόμη μια φορά, μελέτες νεοελληνικής λογοτεχνίας, δεν επεκτείνει μόνο και εμβαθύνει το ήδη τεράστιο και συγκροτημένο έργο του αλλά δίνει παράδειγμα ηθικής στάσης στη γραφή και στον τρόπο με τον οποίο μπορούμε οι νεότεροι ερευνητές να εγκύπτουμε τα αντικείμενα της μελέτης μας.

ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ.
«Χωρικά ύδατα» ΤΟΥ Δημήτρη Δασκαλόπουλου