Διαλέγει η Κλυταιμνήστρα προσεχτικά τα κοσμήματα με τα οποία θα στολίσει λαιμό και δάχτυλα.

Όχι πολλά – η τελετή του μνημόσυνου για τον Αγαμέμνονα που διοργανώνει η Ηλέκτρα, θα είναι τελετή ιδιωτική, οικογενειακή. Η πολιτεία έχει ήδη τιμήσει τον παλαιό της άνακτα και βαδίζει πλέον υποκλινόμενη στην άνασσά της.

Αλλά η Κλυταιμνήστρα αποφάσισε σε αυτή την από τη θυγατέρα επίκληση προς τις Κήρες, τις κόρες του Άδη, για ηρεμήσουν και να γλυκαίνουν τον αιώνιο ύπνο του πατέρα της, εκείνη να προσθέσει και την δικιά της παράκληση – ας είναι εφησυχασμένη η σκιά της Ιφιγένειας έτσι καθώς πλανιέται δίπλα στην Πηγή των Υδάτων της Στυγός.

Σεμνή όσο και πικρή τελετή. Μα –αυτό η Κλυταιμνήστρα θα προσπαθήσει– ας είναι πλέον το τέλος των θρήνων και των όποιων σχεδίων εκδίκησης και αντεκδικήσεων.

Άνασσα που θέλει να την θυμούνται ως θεραπαινίδα της Τισιφόνης -με αναθυμιάσεις λιβάνου και μύρα φτιαγμένα από τους πορτοκαλεώνες του κάμπου να καταπραΰνει τον θυμό της τρίτης Ερινύας.

Της τρίτης Ερινύας… Μα υπάρχουν κι άλλες θέες που κάποιες νύχτες συντροφεύουν τις αγχωμένες αγρύπνιες της· σκιές κι αυτές δίπλα στις άλλες τις δικές της – η Ειλειθυία και η Μαία… Στις θεές της μητρότητας δεν τολμά να προσφέρει ικεσίες συγχώρεσης… Τους έχει ακυρώσει το λόγο ύπαρξης…

Και θυμώνουν οι θέες όταν τις αγνοούνε… Δεν έχουν υπομονή να αναμένουν το ξέδομα μιας θνητής υπεροψίας. Όνειρα δεν αναγνωρίζουν οι θεοί. Μόνο στην υποταγή των πιστών τους δείχνουν πως συγχωρούνε… Κι όχι πάντα…

Γι αυτό και σήμερα με προσοχή διαλέγει η Κλυταιμνήστρα τα κοσμήματα -να φανερώνουν την αίγλη μιας θνητής και να μην προκαλούν την ανταγωνιστικότητα καμιάς θεότητας.

Καρφίτσα πιασμένη πάνω στο κατάμαυρο υφαντό, εκεί όπου οι δυο μαστοί πλησιάζουν ο ένας τον άλλον. Ολόχρυση η επιφάνεια του κοσμήματος και πάνω της σκαλισμένοι προσκυνητές βωμού που μόλις έχει φιλοξενήσει τη θυσία αμνού.

Χαϊδεύει απαλά η άνασσα τις ανάγλυφες μορφές· στέκεται το ακροδάχτυλο πάνω στο σημείο όπου έχει σχεδιαστεί το μικρό ζώο.

Αναστενάζει η άνασσα. Λαμπυρίζουν τα βλέφαρα.

Μνήμες πλάσματος αθωότητας που θυσιάστηκε για να κερδίσουν όσοι ή την απόλυτη εξουσία λαχτάρησαν ή στο απόλυτο πάθος του έρωτα υπέκυψαν.

Η Κλυταιμνήστρα ταράζεται καθώς θυμάται την Ελένη… Τη θυμάται! Τί λόγος! Δεν έχει ποτέ ξεχαστεί μια αδελφή που στάθηκε η αφορμή για να…

Μα ας μείνουν προς ώρας καλυμμένες τέτοιες σκέψεις. Η Ελένη επιστρέφει -έτσι έχει διαδοθεί.

Θα συναντηθούν ξανά οι δυο αδελφέ;   Μα τη κρίμα που σε μια τέτοια συνάντηση η Λήδα -νεκρή πλέον- θα απουσιάζει.

Ποια από τις εναπομείνασες δυο θα επιλέξει η Ιστορία για να καταγράψει τα θηλυκά χαρακτηριστικά της Εξουσίας;

Ανασηκώνει τους ώμους της η Κλυταιμνήστρα. Κίνηση αυθόρμητη… Αμηχανίας ή αποφυγής;

Σειρά, όμως, τώρα να επιλέξει το δαχτυλίδι. Ένα μόνο. Πάνω του χαραγμένη η κεφαλή λέοντος. Το έμβλημα της Ακρόπολης των Μυκηνών. Τόπου όπου συνδέει όλους τους νεκρούς της -αγαπημένο κόσμημα. Με κίνηση απλή, σταθερή… Κίνηση τελεσίδικη η Κλυταιμνήστρα το περνά στον παράμεσο του αριστερού χεριού της.

Ενημερώνει τη φρουρά πως δε θα χρησιμοποιήσει φορείο για την μετακίνησή της. Κακοτράχαλο το μονοπάτι που οδηγεί στο βραχώδες πλάτωμα όπου η Ηλέκτρα επέλεξε να ανάψει την εστία για το μνημόσυνο. Μόνο πεζός μπορεί κανείς να φτάσει ως εκεί.

Κατευθύνεται, λοιπόν, πεζή με συνοδεία τρεις δούλες. Οι δυο κρατούν πάνω από το κεφάλι της απλωμένο ύφασμα για να την προφυλάσσει από τον ήλιο και η τρίτη την ψάθα που ανανεώνει τον αέρα.

Ο Αίγισθος θα έχει πλέον ολοκληρώσει το μνημόσυνο του πατέρα του και μάλλον σε κάποια απότομη ράχη θα κυνηγά αγριογούρουνα… Ίσως το άλογό του να παραπατήσει – υπάρχει ένας τέτοιος κίνδυνος. Κι ωστόσο το τυχαίο συχνά προσφέρει διεξόδους.

Τη τυφλώνει η αντηλιά την Κλυταιμνήστρα και οι σκέψεις της είναι τόσο σκοτεινές που κάνουν ακόμα πιο θολά όσα βλέπει. Ανεξερεύνητα και τα όσα τυχόν θα ευχότανε… Ποια η θεότητα της απελευθέρωσης;

Αναθυμιάσεις λιβανιού, την επαναφέρουν στο χώρο και στον χρόνο… Πλησίασαν πια στον τόπο της τελετής;

Ανοιγοκλείνει τα βλέφαρα. Ο ιδρώτας ρίχνει τις αλμυρές του στάλες και τα μάτια της δακρύζουν.

Θολές εικόνες…

Η Ηλέκτρα…. Με δυο, τρία βήματα την πλησιάζει…

Δεν είναι μόνη…

Κάποιος στέκεται δίπλα της…

Ποιος είναι;

Αναρωτιέται βουβά η Κλυταιμνήστρα.

Μα η Ηλέκτρα –αυτής είναι η φωνή που προειδοποιεί– είναι αρκούντως δυνατή. Ειρωνική, ίσως…

«Έχω την εντύπωση πως δεν γνωρίζεις πια καθόλου τον γιο σου… Αν, βέβαια, τον γνώριζες ποτέ σου».

Μεσημέρι. Ολόγυρα μόνο επίπεδες πέτρες. Το κάθετο φως του ήλιου κανέναν ίσκιο δεν του επιτρέπει να ξεδιπλωθεί..

Μα ανάμεσα στα υγρά, αλμυρά από τον ιδρώτα ματοτσίνορα της Κλυταιμνήστρας περνάνε κάποιες αχνές μορφές.

Οι Σκιές της…

ΒΡΕΙΤΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ Μάνου Κοντολέων ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ.