Ο Umberto Eco στην Ομορφιά της λίστας, από τα αγαπημένα μου βιβλία απλώς και μόνο επειδή αποτελεί μια πελώρια λίστα που εμπεριέχει μικρότερες λίστες, γράφει πως «η λίστα γίνεται ένας τρόπος για να επανεξεταστεί ο κόσμος, για να δημιουργήσουμε νέες σχέσεις ανάμεσα σε άσχετα μεταξύ τους πράγματα, σε κάθε περίπτωση, για να αμφισβητήσουμε όσα γίνονται αποδεκτά από την κοινή λογική».

«Τα πράγματα και η απώλειά τους» κλείνει στο τεύχος αυτό δύο χρόνια ανελλιπούς παρουσίας στο περιοδικό Χάρτη κι επιθυμεί να το γιορτάσει με αγαπημένες λίστες. Με τον τρόπο που όταν ήμουν μικρή τρελαινόμουν να διαβάζω  α-να-λυ-τι-κά τους καταλόγους των εκδόσεων, γνωρίζοντας κάθε λεπτομέρεια γύρω από τις νέες κυκλοφορίες των εκδοτικών οίκων είτε αφορούσαν βιβλία για παιδιά είτε αφορούσαν βιβλία για ενήλικες, θα συγκεντρώσω εδώ έναν κατάλογο με όλα τα βιβλία που εμφανίστηκαν, άλλα πιο άμεσα και άλλα πιο έμμεσα, στα δύο χρόνια παρουσίας της στήλης. Ποιος ο λόγος; Η καθαρή ηδονή της λίστας, η χαρά του παιχνιδιού που ξεκινά ήδη από τους καταλόγους των πλοίων και των πολεμιστών στον Όμηρο και φτάνει ως τις μέρες μας με αγαπημένο εκφραστή αυτής της χαράς τον Ζορζ Περέκ και το βιβλίο του Σκέψη/Ταξινόμηση αλλά και άλλα στα οποία οι λίστες πάντα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος όπως π.χ. οι Χορείες χώρων. Αυτή η χαρά δεν εκφράζεται μόνο στην καταλογογράφηση βιβλίων, βέβαια. Τα παιδιά το κάνουν με παιχνίδια, με αυτοκόλλητα, λένε «αυτό το ‘χω, αυτό το ‘χω, αυτό το ‘χω…», επανάληψη και λίστες ο άνθρωπος.

Μέσα σ’ αυτά τα δύο χρόνια, λοιπόν, ζήσαμε ιστορίες με και γύρω από τα βιβλία:

Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι, του Ντ.Χ. Λόρενς
Το τρίτο στεφάνι, του Κώστα Ταχτσή
Ιστορία Θεάτρου, της Φίλις Χάρτνολ
Ορέστεια, του Αισχύλου
Ο δωδεκάλογος του γύφτου, του Κωστή Παλαμά
Το Χαμένο Νησί, του Μ. Καραγάτση
Οι παραστρατημένοι, της Λιλίκας Νάκου
Τα άπαντα, του Ναζίμ Χικμέτ
Τρεις ευχές, του Κώστα Γραμματικόπουλου
Μια φυσιολογική ζωή, του Βασίλη Παλαιοκώστα
Α contre-temps, της Μιμίκας Κρανάκη
Σαν τα τρελά πουλιά, της Μαρίας Ιορδανίδου
Η σιωπή σε δύο χώρους
Η κυρία Περίεργη, του Ρότζερ Χάργκρεϊβς
Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια, της Χάρπερ Λι
Ο σκληρόκαρδος γίγαντας, του Όσκαρ Ουάιλντ
Το σκιουράκι που πήγε στην πόλη
Το μεταξένιο αλογάκι
Η τελευταία μαύρη γάτα, του Ευγένιου Τριβιζά
Ο δρόμος των σαμουράι, του Γιαμαμότο Τσουνετόμο
Λυρικός βίος, του Άγγελου Σικελιανού
Παραμύθια απ’ όλον τον κόσμο, του Τζάνι Ροντάρι
Οδός Αβύσσου αριθμός 0, του Μενέλαου Λουντέμη
Βενετσιάνικη νύχτα, του Αλφρέντ ντε Μισέ
Αίας για παράδειγμα, του Χάινε Μίλερ
Το βιολί του Ρότσιλντ, του Άντον Τσέχοφ
Το τάβλι, του Κώστα Κεχαΐδη
Δάφνες και πικροδάφνες, των Κεχαΐδη και Χαβιαρά
Πες στη Μορφίνη ακόμη την ψάχνω, της Νικόλ Ρούσσου
Η κλέφτρα των βιβλίων, του Μάρκους Ζούσακ
Τοτέμ και ταμπού, του Σίγκμουντ Φρόιντ
Η υπέροχη φίλη μου, της Έλενα Φεράντε
Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ, του Τζόναθαν Κόοου
Πάτρικ Λι Φέρμορ μια περιπέτεια, της Άρτεμις Κούπερ
Ματίλντα, του Ρόαλντ Νταλ
Φιλενάδα φουντουκιά μου, της Αγγελικής Βαρελά
Ο ταύρος που έπαιζε πίπιζα, του Ευγένιου Τριβιζά
Ο αδελφός της Ασπασίας, του Μάνου Κοντολέων
Πιγκού
Το Αμάρτημα της μητρός μου και άλλα διηγήματα, του Γεώργιου Βιζυηνού
Άπαντα, του Κ.Π. Καβάφη
Άνθρωποι και ποντίκια, του Τζον Στάινμπεκ
Ο μικρός πρίγκιπας, του Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί
Τα κόκκινα παπούτσια, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Καπετάν Μιχάλης, του Νίκου Καζαντζάκη
Βαρδιάνος στα σπόρκα, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα, του Κωνσταντίνου Θεοτόκη
Ο Μικές μες στη σουπιέρα, της Άστριντ Λίντγκρεν
Σκανταλιές στο μικρό χωριό, της Άστριντ Λίντγκρεν
Εγώ κι η αδερφή μου η Κλάρα, του Δημήτρη Ινκιόφ
Τράνζης το μικρό ρομπότ, του Δημήτρη Ινκιόφ
Η Ζοζεφίνα, του Δημήτρη Ινκιόφ
Λαϊκισμός, Δημοκρατία, Αριστερά. Η πρόκληση της μεθόδου, του Σεραφείμ Σεφεριάδη
Πέρα από τους φράχτες, της Μπρικένα Γκίστο
Αναμνήσεις ενός κυνηγού, του Ιβάν Τουργκιένιεφ
Τι και Πού το ηρωικό ποντίκι, της Αυγής Παπάκου-Λάγου
Ο πατριώτης, της Περλ Μπακ
Η Μεγάλη Ελλάδα
Ο φωτογράφος Φύρδης-Μίγδης, του Ευγένιου Τριβιζά
Ο ναυαγός Κοκκινοτρίχης, του Ευγένιου Τριβιζά
Ζητείται ελπίς, του Αντώνη Σαμαράκη
Το γαϊτανάκι, της Ζωρζ Σαρρή
Θαμμένοι στον γρανίτη, της Μιμής Θεοχάρη-Φιλιππίδη
Ο έμπορος της Βενετίας, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Οι μεγάλες δίκες, συλλογικό
Όσα θυμάμαι και όσα αγάπησα, του Νίκου Ξανθόπουλου
Η Παναγία των Παρισίων, του Βίκτωρος Ουγκό
Όταν τα παραμύθια λένε την αλήθεια, της Εύας Ομηρόλη
Εμένα με νοιάζει, της Γαλάτειας Γρηγοριάδου-Σουρέλη
Έξι εναντίον ενός, της Αγγελικής Βαρελά
Όλιβερ Τουίστ, του Κάρολου Ντίκενς
Η Μαύρη Καλλονή, της Άννας Σιούελ
Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες, του Ιούλιου Βερν
20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα, του Ιούλιου Βερν
Η μέρα των περιστεριών, του Τζέρι Σπινέλι

Καθώς κάποια από τα παραπάνω βιβλία δεν τα διάβασα, κι ίσως δεν πρόκειται και να τα διαβάσω ποτε, θα παραφράσω τη φράση του Grossman που έδωσε τον τίτλο της στήλης και θα πω πως η ζωή είναι το μοναδικό μέρος στον κόσμο όπου μπορούμε να συνυπάρχουμε με τα βιβλία, ακόμη και ελλείψει του περιεχομένου τους.

                    Και εις άλλα με βιβλία!