Heinrich Kramer [ 1430-1505 ]

Ήταν ο πιο διαβόητος κυνηγός τους.
Το παρατσούκλι του ήταν «Domini canis».
Το 1487, θορυβημένος από την παθητική στάση της Εκκλησίας,
(δεν έδινε τη δέουσα προσοχή στο ζήτημα της μαγείας),
εξέδωσε ένα εγχειρίδιο με τίτλο Malleus maleficarum
στο οποίο υποστήριξε ότι η maleficia,
η σατανική δραστηριότητα των μαγισσών,
προκαλεί όλα τα δεινά του κόσμου.
Τα επιχειρήματα του Κράμερ ήταν γελοία
έπεισαν όμως ένα άλλο «σκυλί του θεού»,
τον Πάπα Κλήμη Η’,
(αυτόν που καταδίκασε τον Μπρούνο ως αιρετικό)
για την ορθότητά τους:

«Οι γυναίκες, σε σχέση με τους άντρες
έχουν ασθενέστερα μυαλά,
επομένως είναι πιο επιρρεπείς στο κακό.
Έχουν επίσης πιο αδύναμα σώματα,
άρα ενδίδουν πιο εύκολα στις σαρκικές επιθυμίες.
Οι μάγισσες είναι συνήθως άσχημες γεροντοκόρες
ή φτωχές χήρες,
που οι άντρες τις αποστρέφονται.
Για να τους εκδικηθούν
μπορούν με διάφορα ξόρκια όχι μόνο να κάψουν τα σπίτια τους,
ή να φάνε τα παιδιά τους,
αλλά να εξαφανίσουν τα πέη τους.
Έχουν τη δύναμη να εξαφανίσουν
ως και τριάντα πέη τη μέρα.
Χωρικοί τις έχουν δει να τα κρύβουν σε φωλιές πουλιών,
και τα βράδια, αυτά τα ορφανά, αποκομμένα μέλη
να τρέχουν στους αγρούς να βρουν τροφή».

Το εγχειρίδιο έδινε οδηγίες
για το πώς θα πρέπει να ανακρίνονται οι μάγισσες
και ποια βασανιστήρια ήταν πιο αποτελεσματικά
ώστε ο ιεροεξεταστής
να αποσπάσει την ομολογία ενοχής τους.

Φυσικά η ποινή ήταν μία:
Το αμαρτωλό σώμα να καεί.

Από τις εννιακόσιες «μάγισσες»
που καταδικάστηκαν σε θάνατο την εποχή εκείνη
ο Κράμερ υπερηφανευόταν ότι είχε καταδικάσει τις διακόσιες.
Όταν πέθανε το 1505 αυτός ο Unmensch
κυκλοφορούσαν στην Ευρώπη
30.000 αντίτυπα του βιβλίου του
και για τα επόμενα διακόσια χρόνια
σαράντα πέντε χιλιάδες άνθρωποι εκτελέστηκαν
από εισαγγελείς που προφανώς είχαν χάσει το πέος τους.

Θα μπορούσε να περηφανευτεί και για κάτι ακόμη:
Καθολικοί και Προτεστάντες
μπορούσαν να σφαχτούν για το filioque
αλλά για το Malleus συμφωνούσαν
«ότι ήταν πράγματι βιβλίο γραμμένο
από το χέρι του Θεού».

Pieter Bruegel ο Πρεσβύτερος [ 1525;-1569 ]

Ήξερε άραγε ο Όντεν
όταν έγραφε το «Musée des Beaux Arts»
(ίσως το καλύτερο από τα ολιγόστιχα ποιήματά του)
ότι ο ζωγράφος που τον είχε εμπνεύσει
«να στοχαστεί σε βάθος τον θάνατο
με το εκπληκτικό εκείνο έργο,
την «Πτώση του Ίκαρου»
είχε αναγκαστεί από τυπογράφο του Αμβέρσας,
να υπογράψει το πρώτο του χαρακτικό
ως «Ιερώνυμος Μπος»
μήπως και μέσω αυτής της πλαστογραφίας
πουλήσει –ο τυπογράφος–  λίγα περισσότερα αντίγραφα;

Το χαρακτικό είχε τον χαρακτηριστικό τίτλο,
«Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό»
και όντως ο Μπος ήταν τότε το μεγάλο ψάρι
και ο Μπρέγκελ το μικρό.
Αλλά πέρασαν τα χρόνια και το μικρό έγινε μεγάλο
και σήμερα ο «Boer»,
όπως τον αποκαλούσαν οι κάτοικοι των Βρυξελλών,
(πήγαινε στα τοπικά πανηγύρια
μεταμφιεσμένος ως «χωριάτης»
για να καταγράφει τα έθιμα των απλών ανθρώπων)
άφησε πίσω του
μερικούς διάσημους κυνηγούς και μελισσοκόμους,
αξιομνημόνευτες ολλανδικές παροιμίες,
ένα παιδί που κλέβει αυγά από μια φωλιά πουλιών
και δύο πύργους της Βαβέλ.

Όσο για το τρίτο πόδι
του τραπεζοκόμου στον «Χωριάτικο γάμο»,
ο γιος του αντέγραψε το έργο αφαιρώντας το.
Το θεώρησε, όπως είπε,
«σοβαρό λάθος» του πατέρα του.
Εγώ από την άλλη,
κάθε φορά που το βλέπω,
φαντάζομαι τον Πιέτερ
να μου κλείνει πονηρά το μάτι.

[ Από την υπό έκδοση  συλλογή Αναγέννηση: Μια προσωπική πινακοθήκη ]