(Βλ. Χάρτης #27)

Όπως ανακαλύπτω από μία μεταπτυχιακή εργασία που βρήκα σκαλίζοντας το Google (Ανδρομάχη Τσιάτσιου, Φιλολογική έκδοση των ελληνόγλωσσων νεανικών ποιημάτων του Διονυσίου Σολωμού, ΑΠΘ, 2009, 146): Ο Ζακυνθινός πολυγραφότατος λόγιος, λογοτέχνης και διπλωμάτης με πολυτάραχη ζωή Μαρίνος Σιγούρος, που το 1957 είχε εκδώσει για λογαριασμό του ΟΕΣΒ τα άπαντα του ποιητή με αφορμή την εκατονταετηρίδα του, σημειώνει ότι υπάρχουν ενδεχόμενες επιρροές από σονέτο του Πετράρχη, τραγούδι του Ιταλού ποιητή Francesco Balducci, αλλά και από τα ανακρεόντεια του Jacopo Vittorelli, παραθέτοντας μάλιστα και τα σχετικά αποσπάσματα (σσ. 587-588). Αλλά και ενδεχόμενες απώτερες επιρροές, όπως μου συμπλήρωσε σε επικοινωνία μας ο Κεχαγιόγλου, από το Άσμα Ασμάτων, σημαντικό σημείο αναφοράς της ερωτικής ποίησης, αλλά και από τον Cavalcanti, που τον ανέσυρε και τον έβαλε εν δόξη και τιμή και στον 20^ό αι. ο Pound.

Η Τσιάτσιου μας μεταφέρει από τον Α΄ τόμο της τρίτομης και μάλλον αξεπέραστης έκδοσης των Απάντων του Σολωμού από τον Λίνο Πολίτη, την απρόσμενη ίσως για μένα άποψή του ότι το ξάφνιασμα της φύσης από την αιθέρια ομορφιά της Αγνώριστης αποδίδεται με μια «ανεξήγητη λυρική γοητεία που προξενεί συγκίνηση, που μας διοχετεύεται μετουσιωμένη, περασμένη από το φίλτρο του καθαρού λυρισμού». Δεν το περίμενα, είναι η αλήθεια, από τον Πολίτη. Δικό μου το λάθος.

Την ίδια «λυρική γοητεία» δέχεται και για την Ξανθούλα. Αλλά για να περιοριστούμε στην Αγνώριστη. Πώς εξηγείται; Εξηγείται γιατί –αν υπάρχει εξήγηση σ’ αυτά τα πράγματα– στη συλλογική συνείδηση αναγνωστών, ποιητών, ριμαδόρων, λαού, και κανταδόρων, το ποίημα αναφέρεται σε έναν locus amoenus, σε μία ευτοπία όπως την είπανε στα ελληνικά, τα χαρακτηριστικά της οποίας είναι η βλάστηση, τα τρεχούμενα νερά, το αεράκι, ο «ανθότοπος», η δροσερή χλόη. Ίσως ο επί γης Παράδεισος! Είναι ένας λογοτεχνικός τόπος διαχρονικός, που ισχύει σε όλους τους πολιτισμούς, ανατολής και δύσης, ακόμη και σε κείνους τους «αιμοσταγείς» λατινοαμερικάνικους. Εννοείται σε όλη την κλασική, ελληνιστική, ρωμαϊκή αρχαιότητα, το Βυζάντιο, τον ευρωπαϊκό μεσαίωνα, την σύγχρονη εποχή. Ακόμη και στο «Burnt Norton» των Κουαρτέτων του Eliot! Eιδικά για την Σαπφώ, βλ. το κείμενο του Παναγιώτη Αντωνόπουλου στον Χάρτη #2. Εννοείται ότι είναι διαχρονικά και παγκόσμιος εικαστικός τόπος.

(Φεβρ./Μάρτ. 2021)

(Ευχαριστώ τους Γ. Κεχαγιόγλου, ομότ. καθ. της Νέας Ελλ. Φιλ., ΑΠΘ, Δ. Δρακούλη, Αρχιτέκτονα/Βυζαντινολόγο και την Αρετή Τζιντζιόβα, Σπουδαστήριο Λαογραφίας, ΑΠΘ.)