Τα προκαταρκτικά

Ποιον ήχο παράγει η σιωπή σου; Είναι απλό. Παράγει τους ήχους του περιβάλλοντος και των άλλων ανθρώπων, συν την απουσία της φωνής σου. Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η συνειδητή απουσία σου, ενώ είσαι παρών; Πολλά. Η σιωπή σου μπορεί να είναι συναινετική, ή αμυντική, ή προκοινωνική, δηλαδή να στέκεις στον χώρο ως βουβή «άγρια» ύλη. Ένα σαρκωμένο μενίρ που αρνείται να γίνει ηχείο. Υπάρχει και η σιωπή του Φρόιντ, ο οποίος συχνά αποκοιμιόταν καθιστός καθώς ο ψυχαναλυόμενος τού μιλούσε ξαπλωμένος στον καναπέ, μα δεν είναι της ώρας. Ένα είναι το σίγουρο. Ότι καθώς η σιωπή συχνά είναι πιο ασαφής από την ομιλία, πρέπει να την ακούς με μεγαλύτερη προσοχή. Αλλά και να την εκπέμπεις με μεγάλη οικονομία.

Και τώρα, δράση 90′′

Όταν πήγαινα στο Δημοτικό, τα χρόνια που ο τέως βασιλεύς Κωνσταντίνος άνοιγε το πουγκί του και πετούσε αναμνηστικές δεκάρες (έχω κρατήσει μία που έσκυψα και μάζεψα) στους υπηκόους του μετά το τέλος των δημόσιων ομιλιών του, στο θρανίο δίπλα μου καθόταν ο Τάσος. Ακόμα κάθεται. Μία από τις αγαπημένες ασχολίες μας ήταν τα αστεία. Ψέματα είπα. Ήταν η μόνη και επίμονη ασχολία μας. Επινοημένα και σοβαρότατα αστεία, όχι σάχλες, είχαμε επίπεδο εμείς. Ένα από αυτά τα αστεία που επινοήσαμε, επιχειρηματικής υφής, ήταν ο άηχος δίσκος του πικάπ. Θα του δίναμε ένα παραπλανητικό όνομα, όπως «Βραδινή φαντασία» ή «Ο Τιραμόλας φαντάρος». Θα τυπώναμε εξώφυλλα και θα τον κυκλοφορούσαμε στην αγορά, μονάχα που θα ήταν τελείως άγραφος, ούτε στάλα ήχου μέσα του. Καλό, ε;
Ώσπου στα 2004, ένας ραδιοφωνικός σταθμός του BBC αναμετέδωσε τη μουσική σύνθεση «4 minutes 33» του αμερικανού συνθέτη Τζων Κέιτζ. Η σύνθεση αυτή αποτελούνταν από 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα  απόλυτης σιωπής. Για την εκτέλεσή της συγκεντρώθηκε ολόκληρη η συμφωνική ορχήστρα του BBC, έχοντας μπροστά της λευκές παρτιτούρες, αφού μια ποιοτική σιωπή απαιτεί κι ένα ποιοτικό προσωπικό για να την παράξει. Σας θυμίζει κάτι αυτή η ιδέα;
Κι έρχομαι στο ζουμάκι τώρα, υπομονετικέ αναγνώστη. Οι ακροατές του σταθμού κινδύνεψαν να μην ακούσουν ποτέ αυτήν την απολαυστική σιωπή. Κι αυτό, γιατί ο σταθμός διαθέτει ένα διαδεδομένο σύστημα ασφαλείας, που ενεργοποιείται και εκπέμπει αμέσως ένα βοηθητικό μουσικό πρόγραμμα σε περίπτωση παρατεταμένης σιωπής. Δηλαδή, αυτό το ηλεκτρονικό μαραφέτι είναι ανίκανο να ξεχωρίσει την καλλιτεχνική σιωπή από τη συμπτωματική σιωπή. Ευτυχώς, κάποιος από τον σταθμό προνόησε και απενεργοποίησε τούτο το σύστημα ασφαλείας εναντίον της σιωπής.

Τέλος χρόνου.

Αμέσως μετά

Φρόντισε να απενεργοποιείς τα δικά σου συστήματα ασφαλείας ενάντια στις σφύζουσες σιωπές των άλλων, ώστε να τις αφουγκράζεσαι προσεκτικά. Εμπιστέψου τον ποιητή: «[...] πάντα, μα πάντα, η σιγή και τα ανεκτέλεστα όλα, θα περιέχουν έν μέγα μυστήριον γιομάτο, ένα μυστήριον υπερπλήρες [...] το φανερόν, το τηλαυγές, το πλήρες μυστήριον της υπάρξεως της ζωής» (Ανδρέας Εμπειρίκος, «Η σιωπή»).