Έλεγαν ότι αν ξανανοίξεις ένα κλασικό βιβλίο που είχες να διαβάσεις χρόνια κάτι θα έχει μείνει. Έστω η αύρα των γραμμένων. Έτσι του είχαν μάθει. Και αυτός δεν ενδιαφερόταν να ξανανοίξει τις σελίδες ενός παλιού βιβλίου που τον περίμενε στα ράφια. Και αν το τολμούσε ήταν να σαν να άγγιζε κάτι νέο. Κάτι που δεν είχε ξαναδεί. Μπορεί να θυμόταν κάτι από την υπόθεσή του, ένα όνομα, μια περιπλοκή, αλλά όλ’ αυτά του φαίνονταν ξένα. Ούτε κάτι από την ατμόσφαιρα, εκείνο το κλίμα που περιβάλλει τους ήρωες. Τότε τι έμεινε; Έχει μπροστά του ένα νέο ανάγνωσμα; Που πρέπει να το ξαναρχίσει; Και όμως θυμάται ονόματα, κάποιες συγκρούσεις, χωρίς να είναι σε θέση να τις επαναφέρει αυτούσιες στην μνήμη του. Ψηλαφίζει το βιβλίο με τις κομμένες σελίδες, να και κάποιες σημειώσεις στις σελίδες του που έχει γράψει ο ίδιος. Τις ξαναδιαβάζει και του φαίνονται άγνωστες. Προσπαθεί να μπει στο νόημά τους. Μάταια. Σκέπτεται μήπως του συμβαίνει κάποιο είδος αμνησίας. Αλλά μια στιγμή…Τις έχει κρατήσει εδώ και πολλά χρόνια. Δικαιολογείται να μη τις θυμάται καλά. Αλλά εδώ συμβαίνει το εξής: τις ξαναδιαβάζει, τις περισσότερες, σαν να είναι κάτι εντελώς καινούργιο, σαν τις έγραψε ένα άλλο χέρι. Αλλάζει διάθεση… Αυτό μπορεί να είναι και χρήσιμο για τον ίδιο και να επιβεβαιώνει την αξία του αναγνώσματος: που σε κάνει να το πιάνεις για πρώτη φορά στα χέρια σου, ένα πράγμα μαγικό, που δεν τελειώνει ποτέ. Που ξαναρχίζει να λειτουργεί μετά το τέλος του. Αυτό μπορεί να είναι μια επινόηση για να αποδειχθεί το μέγεθος του νοήματος… Ποιος ξέρει; Εδώ και καιρό έχω πίσω και γύρω του βιβλία άγνωστα, ας τα έχει διαβάσει πρόσφατα. Περιφέρεται σαν γνώστης ιδεών, πολυδιαβασμένος. Και είναι… Αλλά εάν δεν είχε κρατήσει σημειώσεις σε τρία τετράδια από όσα έχει διαβάσει τα τελευταία χρόνια, δεν θα έμενε τίποτα στη μνήμη του. Δεν έχει το σπάνιο χάρισμα κάποιων που με ένα διάβασμα αποστηθίζουν ολόκληρα κομμάτια βιβλίων. Με έναν τρόπο που δείχνουν να καταλαβαίνουν τί απαγγέλλουν. Μερικές φορές ένιωθε ότι τους αρκούσε που θυμούνταν τους στίχους, ήταν αποσπασμένοι στην τεχνική της απομνημόνευσης χωρίς να βαθαίνουν κάτω από το στίχο. Ίσως συμβαίνει σε κάθε ευκαιρία: να χαίρονται που ανακαλούν, χωρίς να μπαίνουν στα μυστικά της γραφής. Σαν κάποιους ηθοποιούς που μένουν στην επιφάνεια. Σ’ αυτόν θα λειτουργούσε διαφορετικά το χάρισμα. Πιστεύει. Θα ήταν πλεονέκτημα να αποσπά ολόκληρα κομμάτια από ένα έργο και να το επαναφέρει στη ζωή. Να το παίρνει στο στόμα, να το μασάει και να το απολαμβάνει. Τίποτα απ’ όλ’ αυτά. Έτσι, κοιτάζει τους σωρούς των βιβλίων γύρω του, στις βιβλιοθήκες να τον κοιτάζουν απροστάτευτα. Κάποτε τα πλησιάζει και τα φυλλομετρά με αγάπη. Δεν θα ήθελε να τα αποχωριστεί γιατί θυμάται, τουλάχιστον, πότε τα πρωτοάνοιξε. Και αυτό δεν είναι λίγο. Ημίγυμνος στο κρεβάτι να διαβάζει Ντοστογιέφσκι ή Φουριέ… Πόσο τον είχαν συνεπάρει. Αλλά με ποιο στοιχείο τον άγγιξαν, τι τον τράβηξε, πόσο τον απομάκρυναν από την πλήξη του. Να πεις ότι δεν είχε έντονη ζωή, το καταλαβαίνει κανείς. Ήταν συνέχεια στο πόδι αλλά δεν ένιωθε καλύτερα παρά μόνο ανοίγοντας κάποιες σελίδες. Ψάχνει να βρει τι ανακάλυπτε, για ποιο λόγο τον είχαν ηρεμήσει ή αναστατώσει τόσο ώστε να επανέρχεται. Δεν είναι σε θέση να εξηγήσει εάν κάποιος ήρωας ή μια ιδέα τον έκαναν να αποφασίσει κάτι ουσιαστικό στη ζωή του, εάν τον κινητοποίησαν, τον απομάκρυναν, τον εμπόδισαν. Σε μερικούς άλλαξε η στάση τους με αφορμή ένα περιστατικό που είχαν διαβάσει. Τους ζηλεύει. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν χρησιμοποίησε την φαντασία του να ξεπεράσει ένα εμπόδιο…Αλλά μήπως οφείλεται στα διαβάσματά του; Αμφιβάλει. Εξάλλου θα το θεωρούσε κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας να χρησιμοποιήσει κάτι ξένο. Εκτός και αν αυτό λειτουργούσε υπόγεια, γιατί η μνήμη του δεν τον τιμά πάντοτε. Να πέρασε το συμβάν μέσα του αθόρυβα και να καθόρισε τα γεγονότα... Θα θυμόταν κάτι, υποθέτει. Μπορεί, όμως, να μην θυμάται τίποτα απ’ όλ’ αυτά. Να μη θέλει. Έγιναν μήπως ένα με τη σύστασή, τη βούλησή του; Πιθανόν να λειτουργούν ανεξάρτητα απ’ αυτόν, να έχουν σχηματίσει έναν κόσμο αυτόβουλο, που να διατάζει πίσω και πέρα από τη δική του προσωπικότητα. Ποιος ξέρει, ίσως ολόκληρο αυτό το μικρό κύμα βιβλίων στο οποίο έπεσε μέσα να σκάει μόνο του σε κάποια ακτή, αφήνοντας τον πνιγμένο μέσα στο νερό.