¤¦ Στη στή­λη αυ­τή δη­μο­σιεύ­ο­νται εν­δια­φέ­ρου­σες επι­στο­λές γνω­στών καλ­λι­τε­χνών (συγ­γρα­φέ­ων, μου­σι­κών, ζω­γρά­φων,...) απευ­θυ­νό­με­νες σε φί­λους, συ­να­δέλ­φους, οι­κεί­ους ή απλώς γνω­στούς, στις οποί­ες ανα­φέ­ρο­νται σε θέ­μα­τα που ου­δε­μία σχέ­ση έχουν με το καλ­λι­τε­χνι­κό τους έρ­γο ού­τε, ει δυ­να­τόν, με τις τέ­χνες γε­νι­κό­τε­ρα. Μπο­ρεί να πρό­κει­ται για θέ­μα­τα προ­σω­πι­κά ή επι­και­ρό­τη­τας, να αφο­ρούν τρα­γι­κά συμ­βά­ντα ή να σα­τι­ρί­ζουν κα­τα­στά­σεις και αν­θρώ­πους. Το πιο ση­μα­ντι­κό κρι­τή­ριο για την επι­λο­γή τους θα εί­ναι το εν­δια­φέ­ρον που πα­ρου­σιά­ζουν, φυ­σι­κά, αλ­λά και το κα­τά πό­σο, μέ­σα από αυ­τές, δια­φαί­νο­νται πλευ­ρές της προ­σω­πι­κό­τη­τας των επι­στο­λο­γρά­φων ή των απο­δε­κτών, που απέ­χουν ή και επι­βε­βαιώ­νουν τη συμ­βα­τι­κή ει­κό­να που έχου­με δια­μορ­φώ­σει στο νου μας για τους καλ­λι­τέ­χνες αυ­τούς σαν άτο­μα. Ως εκ τού­του, η επι­λο­γή των επι­στο­λών εί­ναι κα­θα­ρά υπο­κει­με­νι­κή.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ
ΑΚΙΡΑ ΚΟΥΡΟΣΑΒΑ
ΣΤΟΝ
ΙΝΓΚΜΑΡ ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ

⁽¹⁹⁸⁸⁾

Αγαπητέ κε Μπέργκμαν,

Θα ήθελα να σας συγχαρώ επ' ευκαιρία των εβδομηκοστών σας γενεθλίων.

Το έργο σας με αγγίζει στην καρδιά κάθε φορά που το βλέπω και έχω μάθει πολλά από τα έργα σας και έχω πάρει κουράγιο από αυτά. Θα ήθελα να είστε πάντα σε καλή υγεία ώστε να δημιουργήσετε κι άλλες υπέροχες ταινίες για εμάς.

Υπήρχε ένας σπουδαίος καλλιτέχνης στην Ιαπωνία ονόματι Τεσσάι Τομιόκα^* που έζησε κατά την περίοδο Μέιτζι (τέλη του 19^ου αιώνα). Ο καλλιτέχνης αυτός είχε ζωγραφίσει πολλούς εξαιρετικούς πίνακες από τότε που ήταν ακόμα νέος, και όταν έφτασε στη ηλικία των ογδόντα ετών, άρχισε ξαφνικά να ζωγραφίζει πίνακες που ήταν πολύ καλύτεροι από τους προηγούμενους, σαν να ζούσε μια υπέροχη άνθηση. Κάθε φορά που βλέπω τους πίνακές του συνειδητοποιώ ότι ο άνθρωπος δεν είναι ικανός να δημιουργήσει έργα πραγματικά καλά αν δεν έχει φτάσει στα ογδόντα του.

Ο άνθρωπος γεννιέται μωρό, γίνεται αγόρι, περνάει την νεότητα, την ακμή της ζωής και τελικά ξαναγίνεται μωρό προτού να τελειώσει την ζωή του. Κατά την γνώμη μου, αυτή είναι η ιδανικότερη πορεία στη ζωή.

Πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε κι εσείς πως ο άνθρωπος γίνεται ικανός να δημιουργήσει γνήσια έργα τέχνης, χωρίς κανέναν περιορισμό, κατά την περίοδο της δεύτερης μωρουδιακής του ηλικίας.

Είμαι εβδομήντα επτά (77) χρονών και είμαι πεπεισμένος ότι τώρα ξεκινάει το πραγματικό έργο μου.

Ας αντέξουμε, και οι δύο μας, για το καλό των ταινιών.

Με τους θερμότερους χαιρετισμούς μου

Ακίρα Κουροσάβα

* Ο Τεσσάι Τομιόκα (Tessai Tomioka, 1837-1924) ήταν σημαντικός Ιάπωνας ζωγράφος της «λόγιας ζωγραφικής» (Bunjinga) ή Nanga, μιάς τάσης που ξεκίνησε τον 17^ο αιώνα και κορυφώθηκε τον 18^ο. Η φιλοσοφικές του απόψεις ήταν βαθιά ριζωμένες στην διδασκαλία του Κομφούκιου και, αντίθετα από άλλους καλλιτέχνες, δεν επηρρεάστηκε καθόλου από το άνοιγμα της Ιαπωνίας στη Δύση μετά το 1868.

Ο Ακίρα Κουροσάβα (Akira Kurosawa, 1910-1998), όταν έγραψε την επιστολή αυτή ήταν διάσημος σκηνοθέτης, έχοντας γυρίσει όσες ταινίες του θεωρούνται σήμερα κορυφαίες. Είχε περάσει μια σκοτεινή περίοδο, από την οποία βγήκε γυρίζοντας την Σοβιετική συμπαραγωγή Ντερσού Ουζαλά 1975) και τις επικές ταινίες Καγκεμούσα (1980) και Ραν (1985) με βοήθεια και χρηματοδότηση των Τζόρτζ Λούκας, Στίβεν Σπίλμπεργκ και Φράνσις Φ. Κόπολα. Μετά τα ογδόντα του, γύρισε τρείς ακόμα ταινίες, από τις οποίες ξεχωρίζει Τα όνειρα (1990).

Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (Ingmar Bergman, 1918-2007) στα εβδομήντα του ήταν επίσης παγκόσμια αναγνωρισμένος σκηνοθέτης και είχε γυρίσει όλες τις, κλασικές σήμερα, ταινίες της φιλμογραφίας του. Μετά τα ογδόντα του δούλεψε μόνο για την τηλεόραση.