Χρυσωρυχείο για την μικροϊστορία,1 αυτόν τον ίσως πιο ενδιαφέροντα, κατά τη γνώμη μου, κλάδο της ιστορικής έρευνας που, υπό την επίδραση της σχολής των Annales, εδραιώθηκε και αναπτύχθηκε μεθοδολογικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα από κύκλους Ιταλών ιστορικών. Η θεωρία του κλάδου αυτού έχει γίνει γνωστή και καλλιεργείται και από δικούς μας ακαδημαϊκούς κύκλους, ενώ φαίνεται να ανοίγεται ένα τεράστιο ερευνητικό πεδίο το οποίο αργά ή γρήγορα θα ευχόμασταν να διευρυνθεί.2 Σίγουρα θα διευκρινίζονται σκοτεινά σημεία πολλών γεγονότων. Η πηγή (έγγραφα υπηρεσιών, τύπος, φωτογραφίες, προφορικές μαρτυρίες κ.λπ.) είναι ακένωτη, πολύτιμη και φυσικά χαώδης και η συνάρτηση με τον γραπτό λόγο μελετάται και θα συνεχίσει σίγουρα να μελετάται σε βάθος. Πεζογραφία ή, γενικότερα, λογοτεχνία και μικροϊστορία είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Σε αυτό το σταυροδρόμι θα ήταν φοβερό να το σκεφτεί κανείς ότι ο θάνατος έχει ξεκάνει τόσους πολλούς, όπως κάπου λέει ο Έλιοτ. Ότι όλος αυτός ο κόσμος, κάποτε ζωντανός, είναι τώρα παραπεταμένος σε οστεοφυλάκια, σε λειψανοθήκες, ή τάφους εδώ κι εκεί, στην καλύτερη περίπτωση. Όσων περισσότερων η μνήμη διασωθεί τόσο το καλύτερο. Μαγαζί μαγαζί, πόρτα πόρτα.
Το εικονιζόμενο των αρχών του μεσοπολέμου μέγαρο κατεδαφίστηκε προς τα τέλη της δεκαετίας του ΄60. Η αναφερόμενη στην ταμπέλα υπηρεσία ΥΠΕΜ, στις αρχές μάλλον της δεκαετίας του ΄50, άλλαξε σε ΥΕΒ (Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων). Τις κολόνες τού ισογείου αλλά και τις χοντρές σωληνώσεις του καλοριφέρ τις κράτησαν γιατί ήταν κατάγερες και το τέρας που υψώθηκε δεν ενόχλησε καθόλου τα μαγαζιά τού ισογείου. Το μαγαζί στο οποίο αναφέρομαι είναι αυτό με το ημικυκλικό κεφαλόσκαλο αμέσως αριστερά από την κάθετη ταμπέλα που γράφει με κεφαλαία ΚΟΥΡΕΙΟΝ. Αμέσως δεξιά από την ταμπέλα ήταν μία αδιέξοδη και κατασκότεινη στοά όχι πάνω από δώδεκα μέτρα και το κουρείον ―του κ. Καρασάββα― ήταν δεξιά από την είσοδό της. Όλοι οι μαγαζάτορες εκεί πήγαιναν. Η στοά δε νομίζω να είχε καθαριστεί ποτέ και στο βάθος της, αριστερά, είχε μία πόρτα που έβγαζε στου Χατζή, στο ζαχαροπλαστείο δηλαδή του κ. Σουλεϊμάν Σουλεϊμάνοβιτς που είχε πρόσοψη στη Βενιζέλου και καθρέφτες στους τοίχους. Το παγωτό ντοντουρμά γινόταν στη στοά σε ξύλινο χαμηλό καζάνι περιστρεφόμενο εσωτερικά και η εργατική τάξη που ανέβαινε τα βράδια με ζέστη τη Βενιζέλου, συνήθιζε να πίνει ένα ποτήρι παγωμένο μποζά ή γάλα σε κάτι χοντρά νεροπότηρα, σαν χειροποίητα βυζαντινά, που τα έπλενε ο κ. Σουλεϊμάνοβιτς σε μια λεκάνη με σαπουνάδα και φυσικά θα μύριζαν διά βίου γαλατίλα.
Με τα της κάτω από την άσφαλτο ασχολείται μια άλλη επιστήμη, αλλά από κει και πέρα αρχίζει μια άλλη … μικροϊστορία…
( 2022-Ιούλιος 2023 )
1. Βλ. και https://stratistoria.wordpress.com/1948/08/30/1948_antisydagmatarhis-stefanakis-ekthesis. Αν κάποιον θα τον ενδιέφερε θα μπορούσε ίσως να δει την υπόθεση αρ. 28. Την αναφορά βρήκε τυχαία στο google συμμαθητής από το γυμνάσιο και φίλος. Το αναφερόμενο κατάστημα είναι αυτό της φωτ. που περιγράφω.
2. Το κάψιμο τόσων χιλιάδων φακέλων πριν από χρόνια λένε ότι συμβάλλει στη λήθη, σίγουρα όμως έχει βλάψει αναπανόρθωτα τον κλάδο της μικροϊστορίας.