Προσφάτως, η ΔιαΝΕΟσις δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα μιας έρευνας για τον Πολιτισμό στην Ελλάδα (https://www.dianeosis.org/2023/10/oi_politistikoi_kai_dimiourgikoi_tomeis_stin_ellada/). Το κεντρικό μήνυμα της έρευνας είναι πως “ο Πολιτισμός αποτελεί ένα θετικό διάνυσμα αλλαγής, με τους Πολιτιστικούς και Δημιουργικούς τομείς στη χώρα μας να βρίσκονται σήμερα απέναντι σε σημαντικές προκλήσεις”. Αναφέρονται προκλήσεις όπως οι πηγές χρηματοδότησης, η φορολογία, οι περιφερειακές ανισότητες, τα εργασιακά, η ψηφιοποίηση, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η προσβασιμότητα, η πολιτιστική διπλωματία. Πρόκειται για τομείς στους οποίους διανοίγονται, ειδικότερα στον τόπο μας, σημαντικές ευκαιρίες - όπως επισημαίνεται στην έρευνα.
Στην Ελλάδα, από τη μελέτη διαφαίνονται δυνατά σημεία ανάπτυξης στον Πολιτισμό όχι μόνο λόγω του ισχυρού brand της κληρονομιάς, αλλά και επειδή η χώρα μας ευρισκόμενη σε θέση-κόμβο μεταξύ των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής για υποδοχή πολιτιστικού τουρισμού, φιλοξενία δημιουργών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, έχει το προνόμιο της δυνατότητας αξιοποίησης ευρωπαϊκών αναπτυξιακών πόρων και της συνεισφοράς του Ελληνισμού της διασποράς.
Ωστόσο, διαπιστώνεται υστέρηση εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων: στο εμπορικό ισοζύγιο, εισάγονται περισσότερα πολιτιστικά προϊόντα (αξίας 181 εκατ. €) από όσα εξάγονται (αξίας 110 εκατ. €), ενώ ο τομέας του Πολιτισμού μολονότι απασχολεί το 3% του δυναμικού εργαζομένων της χώρας παράγει μόνο το 1,4% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας - ένδειξη χαμηλής παραγωγικότητας. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή πολιτιστικών προϊόντων είναι κατακερματισμένες και ολιγοπρόσωπες. Οι δε κρατικές δαπάνες μας για πολιτιστικές υπηρεσίες ανά κάτοικο περιορίζονται στο 1/5 του μέσου όρου των χωρών της ΕΕ, όντας οι χαμηλότερες στην Ευρώπη.
Για την επιχειρηματικότητα, η εικόνα αυτή έρχεται να υπογραμμίσει την πεποίθηση που έχω εκφράσει κατ’ επανάληψη την τελευταία 20ετία ως ενασχολούμενος στον επιχειρηματικό στίβο με ζητήματα εταιρικών υποθέσεων, επικοινωνίας και βιωσιμότητας: πως ο Πολιτισμός μπορεί να αλλάξει το τοπίο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, έχοντας εκφάνσεις και χαράσσοντας το ίχνος του σε κάθε περιοχή δημιουργίας και ανάπτυξης. Αποτελεί το γράδο για την ποιότητα ζωής και το συστατικό της βιωσιμότητας με περιεχόμενο, που απέχει εννοιολογικά από την επιβίωση και σε εταιρικό επίπεδο από τη στεγνή-στενή κερδοφορία ερήμην του κοινωνικού οφέλους.

Με αυτή την προσέγγιση, η Ηθική Ευθύνη (θα πρέπει να) στοιχειοθετεί τον Πολιτισμό ως ομπρέλα κάθε τεχνοκρατικής αντίληψης και επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, κάθε τάσης. Να είναι ο λόγος για μια κατάδυση γνώσης στις πηγές της ύπαρξης, της εξέλιξης και της προόδου της Κοινωνίας των Ανθρώπων πολύ πιο βαθειά από τα επιφαινόμενα της ευθυγράμμισης και συμμόρφωσης με τα σταθμά των UN Sustainable Development Goals, των κριτηρίων ESG (Environment, Social, Governance), των τυπολογίων περί βιωσιμότητας και των προτύπων σύνταξης εκθέσεων.

Αξίζει κάθε ενδιαφέρον και προσπάθεια από την επιχειρηματική κοινότητα για την προάσπιση και προβολή του Πολιτισμού, που θεωρείται δυστυχώς ως “μη ελκυστική επένδυση”. Χρειάζεται να ανοίξει δρόμος για μια εταιρική νοοτροπία δημιουργίας αποθέματος αξίας όχι μόνο σε οικονομικό, αλλά και σε ανθρώπινο, κοινωνικό, φυσικό, επιχειρηματικό και πνευματικό κεφάλαιο. Για έναν Ολοκληρωμένο Επιχειρηματικό Πολιτισμό ―που πρέπει να είναι το σφαιρικό στοίχημα― το έμπρακτα εστιασμένο ενδιαφέρον, μέσα από αναλήψεις επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, χορηγιών και συνεργειών στα γράμματα, τις τέχνες, την παράδοση - τη μόρφωση και την παραγωγή γύρω από αυτά, αξίζει να γίνει προτεραιότητα για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η πολιτιστική (υλική) και πολιτισμική (άυλη) κληρονομιά και το φυσικό περιβάλλον είναι όλος ο πλούτος του τόπου μας και οφείλουμε να τον μαθαίνουμε, να τον διατηρούμε και να τον αναδεικνύουμε πάνω απ’ ο,τιδήποτε άλλο για να επιβιώσουμε. Ο Πολιτισμός χαράσσει διακριτά την “κόκκινη γραμμή” ανάμεσα στην επιχειρηματική ευθύνη και την επιχειρηματική βαρβαρότητα.