Ο Yousif M. Qasmiyeh είναι ποιητής και μεταφραστής. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στον προσφυγικό καταυλισμό Baddawi στον Βόρειο Λίβανο, ο οποίος δημιουργήθηκε το 1955 για Παλαιστίνιους πρόσφυγες. Τώρα ζει στην Αγγλία. Oλοκλήρωσε το διδακτορικό του στην Aγγλική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η πρώτη του συλλογή, Writing the Camp (Broken Sleep Books 2021), ανήκει στις προτεινόμενες από την Poetry Book Society συλλογές. Έχει γράψει επίσης τη συλλογή Eating the Archive (2023) και (με τους E. Fiddian-Qasmiyeh και Saiful Huq Omi) το The Southern Eye (2024), και τα δύο από τις εκδ. Broken Sleep Books.

Γράφοντας τον καταυλισμό

Τι κάνει έναν καταυλισμό, καταυλισμό; Και πού αρχίζει ο καταυλισμός, αν αρχίζει από κάπου; Και οι καταυλισμοί ζουν για να πεθάνουν ή για να ζήσουν εσαεί;
O Baddawi είναι ο δικός μου καταυλισμός. Μικρός καταυλισμός συγκριτικά με άλλους παλαιστινιακούς καταυλισμούς στον Λίβανο. Για πολλούς κατοίκους του, αποτελείται από δυο υποκαταυλισμούς, τον άνω και τον κάτω καταυλισμό, που συγκλίνουν στο παλιό κοιμητήριο. Καθώς μεγάλωνα, ήταν σύνηθες για τα παιδιά να γνωρίζουν τη μαμή που τα ξεγέννησε. Η δική μας, μία από τις δύο μόνο που υπήρχαν σε ολόκληρο τον καταυλισμό, ήταν μια ηλικιωμένη που βρήκε τραγικό θάνατο μια θυελλώδη μέρα στον καταυλισμό, όταν κατέρρευσε ένας τοίχος πάνω στο εύθραυστο σώμα της. Η μαμή ήταν η γυναίκα που μας έκοψε τους ομφάλιους λώρους και μας έπλυνε πρώτη φορά. Ζούσε δίπλα στο κεντρικό τζαμί – Masjid-al-Quds – που έβλεπε το νεκροταφείο. Είχε συνήθειο να περιμένει κοντά στο νεκροταφείο, να σταματάει τα παιδιά που είχε ξεγεννήσει, στον δρόμο τους για το σχολείο, να τους δίνει ένα φιλί και να τους υπενθυμίζει ότι αυτή τα έφερε στον κόσμο.
Ο καταυλισμός δεν είναι ποτέ ο ίδιος, αν και έχει πάνω-κάτω την ίδια έκταση. Νέα πρόσωπα, νέοι διάλεκτοι, πιο στενά σοκάκια, νεόκτιστα συνεχώς επεκτεινόμενα κατώφλια και παραστάδες, μπουγαδόσχοινα μπλεγμένα με ηλεκτρικά καλώδια, καλά θωρακισμένα μπαλκόνια, ελάχιστο οξυγόνο και αδιαπέραστες σιωπές, όλα συγκεντρωμένα σ’ αυτό το μέρος. Το σιμπολέτ δεν υπήρξε ποτέ πιο ξεκάθαρο και πιο οδυνηρό απ’ ό,τι τώρα.
Πρόσφυγες ρωτάνε άλλους πρόσφυγες ποιοι είμαστε εμείς να ερχόμαστε σ’ εσάς και ποιοι είστε εσείς να έρχεστε σ’ εμάς; Κανείς δεν απαντά. Παλαιστίνιοι, Σύροι, Ιρακινοί, Κούρδοι μοιράζονται τον καταυλισμό, τον ίδιο-διαφορετικό καταυλισμό, τον καταυλισμό ενός καταυλισμού. Ήρθαν όλοι για να ξαναφτιάξουν την αρχή απ’ την αρχή με τα ίδια τους τα χέρια και τα πόδια.
Τώρα στον καταυλισμό υπάρχουν πιο πολλά τζαμιά, πιο πολλοί οίκοι του Θεού, ενώ οι άνθρωποι εξακολουθούν να πηγαινοέρχονται, όπως οι προσκλήσεις για προσευχή που εκπέμπονται από όλα αυτά τα τζαμιά σε λίγο διαφορετικές ώρες και συμπληρώνουν, διακόπτουν, μεταλλάσσουν και αυξάνουν ταυτόχρονα τη φωνή και τον θόρυβο.
O Baddawi είναι ένας καταυλισμός που ζει και πεθαίνει μπροστά στα μάτια μας. Είναι προορισμένος να παραμείνει (όχι απαραιτήτως ως αυτός ο ίδιος) για όσον καιρό ο χρόνος εξακολουθεί να σκοτώνεται στις γωνιές του.

Ανθρωπολόγοι

Γνωρίζω κάποιους απ’ αυτούς.
Κάποιοι είναι φίλοι, αλλά οι περισσότεροι είναι εχθροί.
Στο κατώφλι παρατηρείς εκείνο που παρατηρούν πολύ προσεκτικά.
Τους κοιτάς όπως σε κοιτάζουν, με περιέργεια και λοξά.
Ξαφνικά σου γεννιέται ένας φόβος μήπως τους μιμηθείς την ώρα που σε μιμούνται.
Ανησυχείς μην υποτροπιάσεις προς τη μια πλευρά της αμφιταλάντευσής σου
την ώρα που τους λες κοινότοπες καθημερινές λεπτομέρειες.
Κάπου - κάπου μου περνάει απ’ το μυαλό να τους κατασπαράξω όλους,
για μια φορά μονάχα χωρίς μάρτυρες ούτε γραπτές μαρτυρίες.

Όλοι μας θέλαμε να τη χαιρετήσουμε.
Ακόμα κι η αγράμματη μητέρα μου που ποτέ δεν είχε μιλήσει λέξη αγγλικά είπε: Καλώς ήρθατε!
Αφού πέρασε ώρες μαζί μας, στο ίδιο δωμάτιο, έφυγε μ’ ένα βάζο σπιτικά τουρσιά και τρεις κασέτες πλήρεις με τις φωνές μας.

Ξένοι

Ζω στον καταυλισμό Baddawi.
Αυτό έλεγα στους ξένους κάθε φορά που έρχονταν
στο δημοτικό σχολείο μου.
Μερικές φορές έτρεχα ξοπίσω τους κι επαναλάμβανα αυτά τα λόγια
χωρίς να περιμένω να με ρωτήσουν.
Πίστευα πάντα ότι οι ερωτήσεις είναι σύμφυτες με τις
απαντήσεις κι ότι οι απαντήσεις πολύ συχνά περιλαμβάνουν τις
ερωτήσεις, ερωτήσεις στις οποίες οι απαντήσεις
δεν μπορούν να δώσουν απάντηση.

Στην άφιξη, τα πόδια φτερουγίζουν σαν ετοιμοθάνατα πουλιά

Σκεφτόμαστε, κάποιες φορές,
ότι ήρθαν από αμέτρητες κατευθύνσεις,
από αχνά χρωματισμένα σύνορα,
από τη μανιασμένη φωτιά που τους καταβρόχθισε στην αρχή,
από την απουσία.
Να ’τοι έρχονται πάλι, προσκαλέστε τους λοιπόν στον θάνατό μας.
Ο πρόσφυγας είναι το φάντασμα του προσώπου.
Ω πρόσφυγα, φάε με ευχαρίστηση τον άλλον για να φας τον εαυτό σου.
Στην άφιξη, τα πόδια φτερουγίζουν σαν ετοιμοθάνατα πουλιά.
Στον καταυλισμό, ο χρόνος πέθανε για να μπορέσει να γυρίσει στην πατρίδα του.