Αυτο-εθνογραφία είναι μία προσέγγιση στην έρευνα και στη γραφή που επιδιώκει να περιγράψει και να αναλύσει το προσωπικό βίωμα για να γίνει κατανοητή μία πολιτισμική εμπειρία. Ο ερευνητής της αυτο-εθνογραφίας χρησιμοποιεί τις αρχές της αυτοβιογραφίας και της εθνογραφίας. Η έρευνα αποτελείται λοιπόν ταυτόχρονα και από τη διαδικασία και από το αποτέλεσμα της.
Οι αυτο-εθνογράφοι αναγνωρίζουν τους άπειρους τρόπους που η προσωπική εμπειρία επηρεάζει την εξέλιξη της έρευνας. Η αυτο-εθνογραφία είναι μία από τις προσεγγίσεις που αναγνωρίζει την υποκειμενικότητα, τον συναισθηματισμό και την επίδραση που έχει ο ίδιος ο ερευνητής πάνω στην έρευνά του. Δεν κρύβεται ούτε υποθέτει ότι η υποκειμενικότητα του ερευνητή δεν υπάρχει.
Τα σκυλιά γαβγίζουν συλλαβιστά είναι μία συλλογή που γεννήθηκε από την εθελοντική παραμονή του ποιητή, για έξι μήνες, ως έγκλειστος στον Ψυχιατρικό Ξενώνα της Χίου, στο πλαίσιο του διετούς ερευνητικού του πρότζεκτ Chiography.
Τις είκοσι πέντε εβδομάδες που έζησε ο ποιητής στον Ψυχικό Ξενώνα της Χίου συμβίωσε με τους ενοίκους, τους εμψύχωνε, τους οργάνωνε σε ομαδικές δράσεις και παιχνίδια, τους άκουγε, τους παρατηρούσε, τους συναισθανόταν, συνέπασχε, πέρασε μαζί τους γιορτές, αλλά κυρίως τους κατανόησε. Όλο αυτό το πολύτιμο βίωμα μετασχηματίστηκε σε ποίηση και το αποτέλεσμα είναι αυτή η ποιητική συλλογή την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει ποιητική αυτο-εθνογραφία, με την έννοια ότι συνδυάζει την ανθρωπολογική παρατήρηση με την τέχνη, αλλά είναι βέβαια πολλά περισσότερα από αυτό.
Γιατί τα σκυλιά γαβγίζουν συλλαβιστά; Ένα βράδυ μία ένοικος στην οποία είναι αφιερωμένη η συλλογή, πρόφερε αυτή τη φράση, μία φράση πύλη, ένα παραπέτασμα σκίζεται, και ο ποιητής περνάει στον Άλλο Σύμπαν, ακριβώς στην καρδιά μέσα της ποίησης, αφού καταφέρνει να δει με τα μάτια του διαφορετικού, του αποσπασματικού, του συνειρμικού, του μυστικού, του αποκαλυπτικού. Όταν η Ειρήνη λοιπόν λέει τη φράση: «τα σκυλιά γαβγίζουν συλλαβιστά» ο Ευαγγελίου βυθίζεται στο ά-λογο, στο συμβολικό, στο φαινομενικά παράλογο, στο πολύχρωμο, πολυδιάστατο κόσμο των ψυχών που η διαδρομή τους διαφέρει από αυτήν των υποτιθέμενα φυσιολογικών ανθρώπων που ζουν και σκέφτονται με κλισέ και νόρμες.
Ο ποιητής αποδέχεται την κατάδυση, την εμπλοκή, την καταβύθιση σε αυτόν τον κόσμο, με τον ίδιο τρόπο που καταδύεται στο δικό του ασυνείδητο. Εμβαπτίζεται στο βίωμα όχι μόνο το ατομικό αλλά και το ομαδικό, αποδέχεται το συναίσθημά του, το ενσωματώνει στην παρατήρηση, το αφήνει να επιπλεύσει και να πλημμυρίσει τη συλλογή. Παράλληλα όμως έχει έναν πλήρη έλεγχο των ποιητικών εκφραστικών του μέσων και αυτό είναι αξιοθαύμαστο γιατί δεν αφήνει το συναίσθημα να ξεφτίσει πλαδαρό, αλλά το ανανεώνει συνέχεια στη διάρκεια της παραμονής του στον Ξενώνα, αλλά και στη συλλογή του.
Το διαφοροποιό στοιχείο στην περίπτωση του Βαγγέλη Ευαγγελίου, αυτό που κάνει αυτή τη συλλογή ιδιαίτερη, είναι η γνησιότητα της τρυφερότητας και της ευαισθησίας, αφού ο ίδιος γίνεται για τους ενοίκους μάτια, χέρια, αυτιά, σφουγγάρι, που μπορεί τελικά να ακούσει και να εισακουστεί. Η συλλογή αυτή είναι περιεκτική και συμπεριληπτική. Είναι παρόντες όλοι οι ένοικοι, κρύβονται μέσα στους στίχους, συλλαβίζουν, αποκρύπτουν, φοβούνται, απελπίζονται, μεγεθύνουν, μεγεθύνονται, μικραίνουν, αλλάζουν, τρομάζουν, αφήνονται.
Ο Πασκάλ γράφει: «Όλοι οι άνθρωποι είναι τόσο αναπόφευκτα τρελοί που, όποιος δεν είναι τρελός, είναι διπλά τρελός».
Ο Βαγγέλης Ευαγγελίου δεν γίνεται ποτέ απλώς ο αντικειμενικός παρατηρητής που βλέπει απέξω τα πράγματα, δεν νιώθει ότι μέσα στον ψυχιατρικό ξενώνα βρίσκεται σε ξένο τόπο, στην ποιητική συλλογή αυτή δεν υπάρχει ο διαχωρισμός του υγιούς από τον άρρωστο.

Από το ποίημα Καλωσόρισμα

«Ο τρελός εδώ μέσα ποιος είναι;»
«Εκείνος που δεν έρχεται ποτέ.»
Τώρα κατάλαβα
γιατί κανένας σας
δεν μου είπε ποτέ
«καλώς ήρθες».

Αντίθετα ο ποιητής τεντώνοντας τη γλώσσα της ποίησης που είναι υπαινικτική και ονειρική, ανατρεπτική και παράλογη, κυκλική και όχι γραμμική, προσπαθεί να αφουγκραστεί την γλώσσα του διαφορετικού, να την αποτυπώσει, να τη σεβαστεί, να την επικοινωνήσει στους αναγνώστες του.
Ο σκύλος που γαβγίζει συλλαβιστά είναι το αρχέγονο, βαθύ, μυστικιστικό, ενστικτώδες, ονειρικό μας κομμάτι, είναι το βυθισμένο παγόβουνο στο σκοτάδι που περιέχει όλο το υλικό της γραφής μας.
Οι συγκάτοικοι ένοικοι μιλούν μέσα από τη φωνή του ποιητή, μιλούν συλλαβιστά, αλληγορικά, αποσπασματικά με μία αλήθεια όμως που σπαράζει.

Από το ποίημα Νησί του τίποτα

Ξαφνικά ένα πρωί
έγινα νησί
κλειστό, στον κύκλο
του νερού.
Καμία ελπίδα
για μόνιμο κάτοικο.
Από μικρή συγκατοικώ
με περαστικούς ναυαγούς

Από το ποίημα Σερίφης

Το οκτάσφαιρο πιστόλι
παλιό, σκουριασμένο και άδειο
την τελευταία φορά
που χρησιμοποιήθηκε
το άδειασα πάνω μου.
Οκτώ απόπειρες με τη μία.
Ένας σερίφης είμαι
που καταδιώκει
τον εαυτό του.

Από το ποίημα Οι συλλαβές του κάκτου

Υπάρχει τόσο βαθύ
σκοτάδι μέσα στο μυαλό μου που τα πλάσματα
εκεί, γεννούν το ίδιο τους το φως, καλύπτοντας
τις παγίδες που με ακρίβεια προετοίμασα. Αλλά
δεν ασχολούμαι με ζώα εκλιπόντα. Κουβαλάω
αγκάθια στο δωμάτιο ως μια αυθόρμητη εκδοχή
αυτοπροστασίας.
Παραιτήθηκα από τη λογική
για να δω την ομορφιά του κόσμου.

Μία αρχαία θεόπνευστη μανία διαπερνά τη συλλογή, θρυμματίζει τη λογική μας και αναδεύει το βάθος μας. Η ομορφιά είναι η άλλη όψη της τρέλας λοιπόν; Όνειρο, ποίηση, τρέλα, μανία, πόσο είναι ρευστά τα όρια; Αυτή η ποιητική συλλογή αυτό ακριβώς κάνει. Μας μαθαίνει να τα υπερβαίνουμε.

Γράφει ο ποιητής στο ποίημα Η άτιμη

Είχα ανακαλύψει
πως κάτω από το κρεβάτι της
υπήρχε ένα έντονο
κυκλικό σημάδι.
Μία ψυχαναγκαστικά
τέλεια χαρακιά.
Τι είχε κάνει η άτιμη!
Είχε κόψει το πάτωμα
και τις νύχτες,
κρυφά, ψάρευε.

[…]

Θύμωσα.
Όχι γιατί μας είπε ψέματα
αλλά γιατί δεν με πήρε
ούτε μια νύχτα μαζί της
στο ψάρεμα, να ρίξουμε
τα δίχτυα μας δίπλα-δίπλα.
Αυτό που φοβάμαι όμως
για το αλιευτικό της μυστικό,
είναι μη βγάλει στην επιφάνεια
κάποια νύχτα τον λογικό εαυτό της.

Και όμως τελικά το παράξενο είναι ότι ο αναγνώστης μέχρι αυτό το σημείο της συλλογής έχει ήδη εισέλθει τόσο βαθιά μέσα σ’ αυτό τον μη λογικό κόσμο, όπου απειλή είναι η λογική και όχι η τρέλα, ώστε ψαρεύει από τη χαρακιά που έχει χαράξει η ένοικος στο πάτωμα, ψαρεύει θραύσματα πολύτιμα φαντασίας, στίχους πανέμορφα ποιητικούς.

Στο ποίημα «όσοι έχουν άνοιξη» ο Ευαγγελίου γράφει:

Όσοι έχουν άνοιξη
μέσα στο μυαλό,
επιλέγουν αυστηρά
σε ποιον μπροστά
θ’ ανθίσουν.

Και είναι οι πληγές των ανθρώπων αυτών που άνθισαν μπροστά στα γεμάτα σεβασμό μάτια του ποιητή και είναι το τραύμα των ανθρώπων αυτών που βλέπουμε να ανθοφορεί, γιατί είναι ο ίδιος ο πόνος τους που εισακούστηκε και μετουσιώθηκε στο πιο όμορφο ποιητικό λουλούδι.