Χάρτης 82 - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2025
https://www.hartismag.gr/hartis-82/klimakes/enas-trapezitis-sto-porneio-ton-tiflwn-ghinaikwn-toi-mark-strant
[ Α Τ Λ Α Ν Τ Ι Κ Ο Σ ]
Εν εξελίξει ανθολογία μεταφράσεων αγγλόφωνης ποίησης
——————
Ένας τραπεζίτης μπήκε κορδωμένος μέσα στο πορνείο των τυφλών γυναικών. «Είμαι βοσκός», ανήγγειλε, «και τη φλογέρα μου φυσώ όσο πιο συχνά μπορώ, μα έχω χάσει το κοπάδι μου και νιώθω πως βρίσκομαι σε κομβικό σημείο της ζωής μου». «Από τον τρόπο που μιλάς μπορώ να καταλάβω», είπε μια απ’ τις γυναίκες, «πως είσαι τραπεζίτης που προσποιείσαι μόνο τον βοσκό και πως θες να σε λυπηθούμε, πράγμα που κάνουμε αφού έχεις πέσει τόσο χαμηλά ώστε να προσπαθείς να μας πιάσεις κορόιδα». «Καλή μου», είπε ο τραπεζίτης στην ίδια αυτή γυναίκα, «μπορώ να καταλάβω πως είσαι πλούσια χήρα που ψάχνει λίγη έξαψη και πως διόλου δεν είσαι τυφλή». «Η παρατήρηση αυτή υποδηλώνει», είπε η γυναίκα, «πως εντέλει μπορεί όντως να είσαι βοσκός, γιατί τι είδους πλούσια χήρα θα έβρισκε έξαψη στο να είναι πόρνη μόνο και μόνο για να καταλήξει μ’ έναν τραπεζίτη;». «Ακριβώς», είπε ο τραπεζίτης.
Ο Μαρκ Στραντ γεννήθηκε (1934) στη Νήσο του Πρίγκιπα Εδουάρδου, θαλάσσια επαρχία του Καναδά, τη μικρότερη της χώρας. Η μητέρα του ήταν ζωγράφος, ο πατέρας του πλανόδιος έμπορος. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε διάφορες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών (Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια, Κλίβλαντ), την εφηβεία του στο Μεξικό, την Κολομβία, την Κούβα, το Περού. Και την υπόλοιπη ζωή του νομαδική την έζησε. Η πρώτη του κλίση ήταν προς τη ζωγραφική. Σπούδασε τέχνη. Τον δίδαξε στο Γέιλ ο Γιόζεφ Άλμπερς. Ατόνησε, όμως, το ενδιαφέρον του: επέλεξε την ποίηση. Ταξίδεψε στην Ιταλία και με υποτροφία του Ιδρύματος Φουλμπράιτ μελέτησε την ιταλική ποίηση του 19ου αιώνα. Μετά την φοίτησή του στο Πανεπιστήμιο της Άιοβα (MFA, 1962), δίδαξε σε πλήθος πόλεων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Ολοκλήρωσε τη σταδιοδρομία του στο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Η πρώτη του συλλογή, με τίτλο Sleeping with One Eye Open (1964), αποδίδει το άγχος της ψυχροπολεμικής περιόδου για ένα μέλλον δυσοίωνο, καταγράφει την ολοένα εντεινόμενη σχέση ανάμεσα σε ό,τι παρίσταται και σε ό,τι απουσιάζει, μετεωρίζεται στο μεταίχμιο μιας διαζευκτικής συνειδητότητας. Η σιωπή, ενίοτε, μένει ανοιχτή, η αβεβαιότητα γίνεται ευπρόσδεκτη. Θεωρήθηκε σκοτεινός, ο ίδιος δεν το αποδεχόταν. Επεδίωξε την απλότητα, τη δική του εκδοχή του υπερρεαλισμού την άντλησε απ’ την αγάπη του για τον Ντε Κίρικο, τον Ερνστ και τον Μαγκρίτ, απέφυγε το μέτρο και την ομοιοκαταληξία, ενσωμάτωσε στο ποιητική κείμενο την πλοκή και την αφήγηση. Έγραψε σχεδόν είκοσι ποιητικές συλλογές. Το 1980 δημοσίευσε μια πρώτη επιλογή από το έργο του (Selected Poems), το 1981 εξελέγη μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων, το 1990-91 διετέλεσε σύμβουλος ποίησης στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου (δηλαδή, δαφνοστεφής). Στη δεκαετία που μεσολάβησε, δεν έγραψε ποίηση. Μετέφρασε, επιμελήθηκε ανθολογίες, έγραψε δοκίμιο, διήγημα, παιδικά βιβλία, τεχνοκριτική. Επανήλθε το 1990. Η κριτική διέκρινε αλλαγές στο μέτρο, το ύφος και την οπτική. Για τη συλλογή του Blizzard of One (1999) του απονεμήθηκε το Βραβείο Πούλιτζερ. Το σύντομο πεζόμορφο ποίημα, που μεταφράζεται εδώ, προέρχεται από το Almost Invisible (2012), τελευταίο του εν ζωή δημοσιευμένο βιβλίο. Προς το τέλος, στράφηκε και πάλι στην τέχνη. Προτιμούσε την τεχνοτροπία του κολλάζ. Πέθανε από λιποσάρκωμα τον Νοέμβριο του 2014.