__________
_{ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥΣ}
___________

Παρόλο που τελευταία έχω μειώσει τον χρόνο που περνάω στα σόσιαλ μίντια – σε μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της ηρεμίας μου και του πώς μου αρέσει να περνώ τον ελεύθερο χρόνο μου – ομολογώ πως υπάρχουν στιγμές στο φέισμπουκ που αισθάνομαι τυχερή για τους διαδικτυακούς φίλους που έχω, γιατί μαθαίνω ένα σωρό νέα και συναρπαστικά πράγματα.
Τις προάλλες για παράδειγμα ο Δ.Γ. μοιράστηκε μαζί μας μια χαριτωμένη αλλά και ενδυναμωτική πληροφορία. Στην Κίνα λέει υπήρχε μια μυστική γραφή αποκλειστικά για γυναίκες! Ναι! Ονομάζεται Nüshu και περνούσε από γενιά σε γενιά, από γυναίκα σε γυναίκα στη νότια Κίνα. Δεν ξέρουμε πότε εμφανίστηκε, αλλά σίγουρα πριν το 1600 και στις μέρες μας έχει γίνει και μουσείο σχετικό, ακόμη και ταινία ντοκιμαντέρ. Κάποιοι λένε πως αυτό είναι κακό, μία παράδοση που ξεσκεπάζεται και που την οικειοποιούνται για λόγους τουριστικούς άτομα που δεν τη χρησιμοποιούν.
Σωστή σκέψη. Κι από την άλλη, τι παράδειγμα για τις καταπιεσμένες γυναίκες σε όλα τα χρόνια και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης; Οι γυναίκες της εθνότητας Γιάο ανέπτυξαν τη δική τους γλώσσα για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους τα προβλήματα της ζωής και της καθημερινότητάς τους χωρίς να γίνονται αντιληπτές από τους άνδρες. Ήταν δέσμιες της πατριαρχίας κυριολεκτικά (διαβάζω πως τις έδεναν για να μη βγαίνουν) και μεταφορικά. Κι αυτές γράφανε τα ποιήματά τους σε μαντίλες και βεντάλιες και αισθάνονταν πως καμία δεν είναι μόνη, ανύπαντρη ή παντρεμένη. Έτσι ακριβώς όπως το έλεγε κι ένα ποίημά τους (το μεταφέρω κι αυτό απ’ την ανάρτηση του Δ.Γ.):

Δίπλα σε ένα πηγάδι
κανείς δε διψάει.
Δίπλα σε μια αδελφή,
κανείς δεν απελπίζεται.

Γιατί, όπως λέει και ένα έργο μιας άλλης Άπω Ασιατικής χώρας «μονάχα οι στίχοι μπορούν τα πιο μύχια να λένε». Κι αυτό το έργο δεν είναι άλλο από το Izutsu ή, όπως κυκλοφορεί στα ελληνικά σε μετάφραση του Ερρίκου Σοφρά, Το φιλιατρό του πηγαδιού. Σ’ αυτό το θεατρικό έργο του παραδοσιακού ιαπωνικού θεάτρου Νο, ένα ζευγάρι συναντιέται σε μία μορφή μετά θάνατον, δίπλα σ’ ένα πηγάδι ―ναι κι εδώ έχουμε πηγάδι― κι ανασυστήνει τον έρωτά του, πώς στήθηκε το ειδύλλιό του. Συχνά-πυκνά ο Χορός του δράματος σχολιάζει με φράσεις όπως: «αυτούς τους στίχους ταίριαξε κι έδωσε στο κορίτσι», «είναι σωστό που η μεγάλη αγάπη της του έδωσε αυτό το ποίημα», και μια ολόκληρη αγάπη, μια ολόκληρη ζωή βασίζεται πάνω σε ανταλλαγές ποιημάτων. Ακόμη και η αναγνώριση στη μετά θάνατον ζωή δε γίνεται βάσει κρυφών χαρακτηριστικών του σώματος. Τα απόκρυφα που είναι κοινά για το ζευγάρι δεν είναι σημάδια του κορμιού, μα λόγια, στίχοι, ποίηση.
Κι έπαιζε τόσο ρόλο κάποτε η ποίηση στην Ιαπωνία… Γράφει η Lesley Downer στο The Shortest History of Japan, πως υπήρξε μια περίοδος που οι άνθρωποι ερωτεύονταν μέσω του γραφικού χαρακτήρα! Αντάλλασσαν επιστολές με ποιήματα που συνέθεταν για την περίπτωση κι έκρινες εσύ μετά αν σου αρέσει ο γραφικός χαρακτήρας του άλλου και αν σου ταιριάζει η ποίησή του. Μέχρι και Υπουργείο Ποιητικών Υποθέσεων είχε ιδρυθεί!

Σήμερα, ούτε σημειώματα στο ψυγείο δεν αφήνουμε ο ένας στον άλλον ― γιατί υπάρχουν τόσες εφαρμογές με κοινές λίστες, κοινά ημερολόγια κ.λπ. Άλλο ένα πράγμα που χάνεται με τον καιρό ο γραφικός χαρακτήρας; Και μαζί του χάνονται η μοναδικότητά του καθενός στη γραπτή έκφραση του εαυτού και της στιγμής που περνάει; Άσε που, ακόμη και στην Ιαπωνία είδα ότι πλέον όταν αγοράζεις κάποιο βιβλίο, οι πωλητές κατευθείαν σου το τυλίγουν σφιχτά-σφιχτά, το «καπλαντίζουν» που λέγαμε παλιά στα σχολικά βιβλία αλλά με χρωματιστά χαρτόνια, για να μην μπορεί, λέει, να δει κάποιος άλλος τι διαβάζεις! Να μην μπορεί να σε κρίνει, αλλά… και να μη μπορεί να σε γνωρίσει. Είναι και η ανάγνωση βιβλίων… προσωπικό δεδομένο πια καθώς φαίνεται!
Ένα μοιάζει σίγουρο. Οι άνθρωποι τότε είχανε, μάλλον, πολύ χρόνο. Κι αυτό δεν είναι ψόγος αλλά ζήλια κι ενδόμυχη επιθυμία. Πώς καταφέραμε, με τόση τεχνολογία και τόσα μέσα κι εργαλεία, να μη βρίσκουμε χρόνο να διαβάσουμε, να γράψουμε και κυρίως να σκεφτούμε; Πώς χάσαμε το χρόνο να απολαμβάνουμε; Όπως έγραψε κι ο Κ. Μ. στον τοίχο του: «εμείς θέλουμε το ΑΙ να κάνει το σιδέρωμα κι εμείς την τέχνη, όχι το ανάποδο!».

_______________
Το όνομα της στήλης είναι εμπνευσμένο από τη φράση του David Grossman «τα βιβλία είναι το μοναδικό μέρος στον κόσμο, όπου μπορούν να συνυπάρχουν τα πράγματα και η απώλειά τους».