————————————————————————————

Οι άνθρωποι απομονώνονται σε συνθήκες πανδημίας. Στην ξηρά και στη θάλασσα όμως κάποια άλλα ζώα ανάγουν την απομόνωση σε κανόνα, με εξαίρεση περιόδους αναπαραγωγής και ανατροφής. Ακολουθούν σε τέσσερις συνέχειες αναφορές σε οκτώ είδη ζώων, που επιλέγουν την αυτο-απομόνωση και περιλαμβάνονται σε κατάλογο του WWF. Κορυφαίος αριθμός στην κινεζική αριθμολογία άλλωστε είναι το 8, ένα όρθιο άπειρο.

Λεοπάρδαλη του χιονιού

Παλαιότερα νόμιζαν ότι κυνηγούν σε ζεύγη. Με ραδιοκολάρα όμως διαπίστωσαν πως πρόκειται για μοναχικά σαρκοφάγα, εξαιρώντας την περίοδο όταν η μητέρα μετακινείται με τα μικρά της. Τουλάχιστον 2 χλμ. είναι η απόσταση μεταξύ δύο θηλυκών ακόμη και σε μικρές εκτάσεις στο Νεπάλ. Φτάνει τα 8 χλμ. στη Μογγολία, όπου η περιοχή περιπλάνησής τους ξεπερνά τα 1.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αν υπάρχει κάλυψη, δεν νιώθουν ανασφάλεια σε έδαφος με πολύ μεγάλη κλίση σε αλπικές τοποθεσίες, με πετρώδεις εξάρσεις και επίπεδα εδάφη ή σάρες. Δεν διασχίζουν ανοικτές εκτάσεις, αλλά κάνουν κύκλο. Κηλίδες στο κεφάλι, ιδίως στο μέτωπο, φαίνεται να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, όπως συμβαίνει με τα δακτυλικά αποτυπώματα. Με εξαιρετικές ικανότητες αναρρίχησης και πλατιά πέλματα που είναι πλεονέκτημα στο χιόνι, μπορεί να κάνει σκι, ελεγχόμενα ολισθαίνοντας. Στήνει ενέδρες και εφορμά από ψηλά, με άλματα έως 6 μέτρα και όργανο ισορροπίας την παχιά ουρά. Θανατώνει θηράματα με βάρος τρεις φορές το δικό της. Ευκολότερα από άλλα αιλουροειδή σε αιχμαλωσία πιάνει φιλίες με ανθρώπους. Ίσως δεν γνωρίζει πόσο επικίνδυνοι είναι. Ο συνολικός πληθυσμός τους δεν ξεπερνά τις 7.000. Έχοντας ζευγαρώσει στα τέλη του χειμώνα, συνήθως δύο κουτάβια γεννιούνται μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου. Σε μία εβδομάδα ανοίγουν τα μάτια τους. Σε πέντε περπατούν. Σε δέκα εβδομάδες απογαλακτίζονται. Σε τέσσερις μήνες έχουν αφήσει το λημέρι τους, παραμένοντας όμως κοντά στη μητέρα τους μέχρι να γίνουν ανεξάρτητα, μετά από είκοσι μήνες. Συγγενής με την τίγρη, το λιοντάρι, τη λεοπάρδαλη και τον ιαγουάρο, η ασιατική αυτή μεγάλη γάτα ανήκει στην υποοικογένεια των πανθηρινών. Άστοχη θεωρούν την ανάλυση της λέξης πάνθηρας σε «παν» και «θηρώ» κυνηγοί της παρετυμολογίας. Δάνειες, αλλά αρχαίες λέξεις αποτελούν ο «πόρδαλις, ο άρσην, η δε θήλεια πάρδαλις», σύμφωνα με τον Αλεξανδρινό λεξικογράφο Απολλώνιο τον Σοφιστή. Το «Λεξικόν κατά στοιχείον της τε Ιλιάδος και Οδυσσείας» του, με αλφαβητική κατάταξη με βάση τα δύο πρώτα ψηφία της κάθε λέξης, κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα το 2001.

Πλατύπους

Έρχονται κοντά μόνο για αναπαραγωγή ή όταν η μητέρα τρέφει τα μικρά. Μπορεί να κοιμούνται 14 ώρες την ημέρα. Ίσως λόγω των θερμίδων από οστρακόδερμα, που αποτελούν κατ’ εξοχήν τροφή τους. Πρόκειται για ωοτόκο θηλαστικό, με ράμφος όπως της πάπιας, ουρά κάστορα και πόδια βίδρας με νηκτικές μεμβράνες ανάμεσα στα δάχτυλα. Ο πλατύπους ή ορνιθόρυγχος εμφανίζεται στην πίσω πλευρά νομίσματος 20 λεπτών της Αυστραλίας, σε υδρότοπους της οποίας αναζητά την τροφή του. Ο αρσενικός έχει δηλητηριώδες κεντρί στο πίσω πόδι. Ένα αμάλγαμα χαρακτηριστικών έκανε τους πρώτους Βρετανούς φυσιοδίφες να υποπτευθούν φάρσα ταριχευτή. Ο πλατύπους απασχόλησε τον Δαρβίνο σε σχέση με την εξέλιξη των ερπετών σε πτηνά και θηλαστικά. Μαζί με τις ταχυγλωσσίδες ή έχιδνες, που θυμίζουν σκαντζόχοιρο, αποτελούν τα μόνα θηλαστικά που γεννούν αβγά. Κατατάσσονται στην τάξη των μονοτρημάτων, που μόνον ένα τρήμα (οπή) έχουν για να εξάγονται προϊόντα του γεννητικού, του ουροποιητικού και του πεπτικού συστήματος. Τα μονοτρήματα ονομάζονται και πρωτοθήρια ή ορνιθαδελφή, καθώς παρουσιάζουν ομοιότητες με πτηνά, που επίσης δεν έχουν μήτρα. Θηλάζουν χωρίς να έχουν θηλές. Το γάλα εκλύεται από πόρους στο δέρμα σχηματίζοντας αυλάκια στην κοιλιά της μητέρας που γλείφουν τα τυφλά μωρά. Εξαίρετοι κολυμβητές, δεν βλέπουν στο νερό. Κλείνουν τα μάτια πριν βουτήξουν στον μουντό βυθό, σε ποτάμια και λίμνες. Εντοπίζουν το θήραμα από μικροσκοπικές διαφορές ηλεκτρικών πεδίων λόγω συσπάσεων του μυϊκού του συστήματος, που καταγράφονται από δέκτες στο ρύγχος. Τους ηλεκτροδέκτες συμπληρώνουν μηχανοδέκτες που καταγράφουν ερεθίσματα αφής. Το ότι αναπαράγονται με αβγά επιβεβαιώθηκε το 1884, μετά από εκτενή αναζήτηση 150 αυτοχθόνων υπό τον Σκωτσέζο William Hay Caldwell, που πήγε στην Αυστραλία για αυτόν τον σκοπό. Γνωρίζοντας ότι κάθε λέξη χρεώνεται, περιόρισε σε 4 το τηλεγράφημά του προς το Λονδίνο: «Μονοτρήματα ωοτόκα, μεροβλαστικό ωάριο», δηλαδή, κάνουν αβγά παρόμοια με των ερπετών, καθώς μόνο μέρος του αβγού διαιρείται ενώ αναπτύσσεται. Σε ιστορία της «εποχής των ονείρων» (dream times), ο πλατύπους, τον οποίο θεωρούσαν υβρίδιο πάπιας και ποντικού των νερών, αρνείται να ενταχθεί στα ζώα της ξηράς, στα ζώα των υδάτων ή στα πουλιά, που ανταγωνίζονταν για τη συμμετοχή του, λέγοντας ότι δεν χρειάζεται να ανήκει κάπου για να είναι ιδιαίτερος. Ο σταθμάρχης, ειρηνοδίκης και ερασιτέχνης εθνογράφος Francis Gillen ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε το 1896 τον όρο ««εποχή των ονείρων» για να χαρακτηρίσει το απόμακρο παρελθόν στο οποίο αναφέρονται παραδόσεις αυτοχθόνων της Αυστραλίας. Άλλοι αργότερα αμφισβήτησαν ως κακή μετάφραση την ορολογία αυτή, που τελικά καθιέρωσε ο τουρισμός.

Σε προηγούμενα τεύχη: 

Μάιος 2020: Γαλάζια φάλαινα & θαλάσσια χελώνα
Ιούνιος 2020: Γιγαντιαίο πάντα & ιαγουάρος

Στο επόμενο τεύχος: Οραγγουτάγγος & πολική αρκούδα