————
Συνομιλητής: Βασίλης Λαμπρόπουλος
————

¤¦Με τίτλο μια φράση της Ζωής Καρέλλη («Πορτραίτο», 1952) η παρούσα σειρά σύντομων δοκιμιακών κειμένων επιχειρεί να στρέψει την προσοχή στο πολλαπλό ερευνητικό βλέμμα σύγχρονων ποιητριών και ποιητών από την Ελλάδα που καταπιάνονται επί μακρόν όχι μόνο με το λογοτεχνικό τους έργο αλλά ταυτόχρονα με επιστήμες και άλλες τέχνες. Συγκεκριμένα, πολλά από τα βιβλία ποίησης που κυκλοφόρησαν ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα είναι γραμμένα από συγγραφείς που έχουν πραγματοποιήσει συστηματικές σπουδές μεγάλης ποικιλίας, σε όλο το φάσμα των επιστημών και των τεχνών. Στα κείμενα που ακολουθούν (στο παρόν και σε επόμενα τεύχη), είκοσι ποιήτριες και ποιητές μιλούν για την σχέση της επιστημονικής τους πορείας με το λογοτεχνικό τους έργο και την διαμόρφωση της ποιητικής τους πορείας.

_{ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ :}

Γιάν­νης Δού­κας, Λέ­νια Ζα­φει­ρο­πού­λου, Πα­να­γιώ­της Ιω­αν­νί­δης,
Χά­ρης Ψαρ­ράς, Πα­τρί­τσια Κο­λαϊ­τη, Ιω­άν­να Λιού­τσια,
Τώ­νια Τζι­ρί­τα Ζα­χα­ρά­του, Λέ­να Καλ­λέρ­γη, Νί­κος Ερη­νά­κης,
Ελέ­νη Τζα­τζι­μά­κη, Πέ­τρος Γκο­λί­τσης, Φοί­βη Γιαν­νί­ση,
Ορ­φέ­ας Απέρ­γης, Κων­στα­ντί­νος Πα­πα­χα­ρά­λα­μπος, Να­τα­λία Κα­τσού,
Όλ­γα Πα­πα­κώ­στα, Θο­δω­ρής Χιώ­της,
Πα­να­γιώ­της Αρ­βα­νί­της, Άν­να Γρί­βα

______________

Υποτίθεται ότι οι σπουδές φιλολογίας είναι απολύτως συναφείς με τη λογοτεχνία και τους λογοτέχνες, όσο για το επάγγελμα του φιλολόγου σχεδόν κανείς, πιστεύω, δεν θα το θεωρούσε εκ των πραγμάτων ασύμβατο με την ιδιότητα του συγγραφέα. Στην περίπτωσή μου, ωστόσο, οι δύο ιδιότητες πήραν πολύ νωρίς διαζύγιο. Ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια είχα επιλέξει να ακολουθήσω το κλασικό τμήμα και όχι το νεοελληνικό, γιατί δεν ήθελα να γίνω διυλίστρια ποιημάτων. Οι αρχαίοι ποιητές δεν πιάνονταν, με μεγάλη χαρά θα τους μελετούσα και θα τους ανέλυα, αλλά οι νεότεροι, δεν ξέρω πώς, μου φαίνονταν κατάλληλοι κυρίως για ανάγνωση, τους ένιωθα πολύ κοντά μου, σαν συγγενείς, θα ήθελα αν γινόταν να τους δείξω τα τετράδια που έκρυβα στα συρτάρια μου, αλλά να γράφω εγώ γι’ αυτούς και για τα έργα τους, αυτό όχι, ποτέ των ποτών. «Το ήξερα, δεσποινίς, ότι είστε διεστραμμένη», μου είχε πει ο αείμνηστος Δ.Ν. Μαρωνίτης σε ένα μάθημά του για τη γενιά του ’70. Είχε δίκιο ο άνθρωπος. Δεν μπορούσα να είμαι ταυτόχρονα και μικρόβιο και μικροβιολόγος. Με κούραζε το μέσα-έξω. Στις σχολικές τάξεις, την ώρα των νέων ελληνικών, προσπαθώ πάντα να αποφύγω όλα τα κλισέ των βοηθημάτων και των βιβλίων του καθηγητή. Κάνω συχνά σαμποτάζ στη θεωρία και τάσσομαι υπέρ της αναγνωστικής απόλαυσης, ακόμη και αν έτσι χρειαστεί να αφήσω μερικά αινίγματα άλυτα. Παίρνω το ποίημα του βιβλίου υπό την προστασία μου και σέβομαι τα μυστικά του. Ό,τι είναι ουσιώδες, τα παιδιά το καταλαβαίνουν ούτως ή άλλως. Η διδακτέα ύλη αναλαμβάνει τα υπόλοιπα. Οι μαθητές μου δεν ξέρουν ότι γράφω, οι περισσότεροι νομίζουν ότι όλοι οι ποιητές της προκοπής είναι πεθαμένοι ή, έστω, πολύ γέροι. Γελούσα από μέσα μου ενώ τους δίδασκα πρόπερσι το έξοχο «Σκαρί» της φίλης Λένας Καλλέργη από το εγχειρίδιο της τρίτης λυκείου και στο τέλος τους έδειξα και την ίδια τη Λένα στο Youtube για να τους αφήσω με το στόμα ανοικτό. Οι κλασικές μου σπουδές με ωφέλησαν πολύ ως ποιήτρια. Μου έμαθαν να είμαι αυστηρή με τον εαυτό μου, με απέτρεψαν από πρώιμες δημοσιεύσεις για τις οποίες θα είχα αργότερα μετανιώσει, μου απαγόρευσαν εγκαίρως να καβαλήσω το καλάμι και να πάρω τον εαυτό μου στα σοβαρά. Ως γνήσια Δίδυμος έχω πλέον εξοικειωθεί με τις διπλές μου εκφράσεις, δεν ξέρω ακόμη ποια από τις δύο θα καταπιεί την άλλη,το μέλλον θα δείξει. Δυοίν κακοίν προκειμένοιν το μη χείρον βέλτιστον.

Όλγα Παπακώστα

______________

Στην πρώτη εκδοχή του κειμένου επιχείρησα να αποτυπώσω τη διαδικασία (εγ)γραφής του κειμένου σε υπολογιστικό περιβάλλον: στο γράφημα που προέκυψε και το οποίο υπάρχει στο φόντο αποτυπώνονται οι κινήσεις του κέρσορα, οι υπολογιστικές διαδικασίες του προγράμματος επεξεργασίας κειμένου, τα "χτυπήματα" των κουμπιών του πληκτρολόγιου, διαγραφές, κοκ, κατά τη διάρκεια της γραφής του κειμένου. Με αυτόν τον τρόπο, η χρονικότητα συγγραφής οπτικοποιείται και ενσωματώνεται στο κείμενο. Στη συνέχεια, το γράφημα και το κείμενο πέρασαν από επεξεργασία με σκοπό την εισαγωγή "θορύβου" στο κείμενο και την αποτύπωση αυτής της διαδίκασίας.

Θοδωρής Χιώτης