Στίγματα

Σημειώσεις από το περιβάλλον
[ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ή ΠΕΡΑ ΑΠ᾽ ΑΥΤΗΝ ]

Κωστής Γκιμοσούλης (1960-2023)

Βλ. και το πρόσφατο κείμενό του για τον Γιάννη ΚΟΝΤΟ στον Χάρτη.

Η μεγάλη απόδραση

Η εξέλιξη απαρτίζεται από χρονοβόρες, αφανείς διαδικασίες. Όμως, όταν εμφανιστεί η διαφορά σαν καινούργιος φαινότυπος, έρχονται ραγδαίες αλλαγές, όχι μόνο στο είδος αλλά και στο περιβάλλον του.
Όπως όταν κοιτάζεις προς τα πίσω και, μέχρι να ανοιγοκλείσεις τα βλέφαρα, οι λαοί εξαφανίζονται και στη θέση τους εμφανίζονται άλλοι. Ο αποθηκευτικός χώρος με τις ταξινομημένες διαφορές έχει πλέον τιγκάρει και ούτε έχει κανένα νόημα να είσαι ο αποθηκάριος. Ούτως ή άλλως οι αλλαγές είναι οικουμενικές, οι λαοί τείνουν να γίνουν ένας. Πρέπει να βγει κανείς από τις στοές με τα αρχεία και να δει από απόσταση το μεγάλο ερπετό. Να αντικρύσει αυτό το πρόσωπο που συνεχώς αλλάζει και να σκεφτεί ή μάλλον να προσπαθήσει να μαντέψει σε ποιον ή σε τι μοιάζει. (Επιστρέφοντας από τον ίλιγγο του χωροχρόνου, παρατηρούμε ότι κάποιες γενιές διασώζουν τα χαρακτηριστικά τους, ενώ άλλες διασώζονται στην πινακοθήκη της παλαιοντολογίας).
Σκέφτομαι τους γεννημένους στον 21^ο αιώνα σαν μια γενιά που προσπαθεί να μιλήσει για την τεράστια ανάγκη μιας αλλαγής, όχι μέσα από τον πολιτισμό και τη γραφή, αλλά ενσωματώνοντάς την, δείχνοντάς την κατά πρόσωπο, επιδεικνύοντας σώματα αλλαγμένα με κάθε τρόπο, παλιό ή νέο, ευφάνταστο ή βλακώδες. Με μακιγιάζ, με γυμναστική και super food, αλλά και με νυστέρι ή λέιζερ. Χωρίς τρίχες αλλά με φουσκωμένα χείλη. Μεταβαίνοντας στο άλλο φύλο ή επινοώντας ένα τρίτο ή και μια νέα χιμαιρική ταυτότητα. Περιμένοντας με αγωνία τις dnaϊκές αλλαγές της βιοτεχνολογίας και με πολύ άγχος για το αν θα έχουν την δυνατότητα να τις πληρώσουν. Σε ποια εσωτερική ανάγκη άραγε υπακούουν; Τι θέλουν να πουν; Γιατί καταφεύγουν σε αυτό το ξένο για μας, ίσως και απεχθές για μερικούς, πρόσωπο;
Η προφανής απάντηση είναι ότι δεν πρόκειται απλά για μια επιθυμία ρήξης με τις προηγούμενες γενιές αλλά για κάτι περισσότερο, μια απόπειρα ριζικής διαφοροποίησης, μια ρηξικέλευθη γραμμή φυγής από το κουρασμένο ανθρώπινο είδος.
Κάθε άτομο είναι ένα μικρό νεύμα σε αυτή τη συλλογική αγωνιώδη προσπάθεια. Αποκομμένο από την τάση μοιάζει ηλίθιο, εγωπαθές και αυτοκτονικό. Η πολιτική, η φιλοσοφία, η ιστορία, η ποίηση το ενδιαφέρουν όσο και τον δραπέτη του Αλκατράζ που βρίσκεται εγκλωβισμένος μέσα στη στοά που σκάβει για να αποδράσει. Η σοφία μας του είναι παντελώς άχρηστη. Γι' αυτό και η μοναξιά του είναι απόλυτη, έχει τον χαρακτήρα της απόγνωσης. Ούτε που μπορούμε να τη διανοηθούμε εμείς που κοιτάζουμε την παρακμή αφ' υψηλού προειδοποιώντας για επικείμενες καταστροφές και τιμωρίες, σαν να υπήρξαμε αθώοι. Από τη στιγμή που δεν είναι εφικτό να εγκαταλείψουν αυτόν τον κατεστραμμένο πλανήτη, τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας θα επιχειρήσουν μια απόδραση όχι από τον χρόνο και τον χώρο, αλλά εκ των έσω.

Ο καινούργιος άνθρωπος προτίθεται και αυτός να ευημερήσει αλλά όχι στον παράδεισο· στην καταστροφή που επέφερε ο παλιός.

Ευγενία Βάγια

Ναυαγός

Άγγελος Πεφάνης

Πραγματικότητα & μυθοπλασία την εποχή του Τραμπ

Η λογοτεχνία ξαναγράφει το παρελθόν, θεωρώντας ότι το αντιγράφει. Η πολιτική διαγράφει το μέλλον, θεωρώντας ότι το προδιαγράφει. Πρόκειται για δύο ουτοπικές διαδικασίες, που χρονικά συμπίπτουν στο σημείο τομής που ονομάζεται παρόν. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι κάτι συμβαίνει, αν και τους διαφεύγει το τι ακριβώς. Νομίζουν ότι η μυθοπλασία ανακουφίζει την καθημερινότητα, ενώ η πραγματικότητα είναι που παρηγορεί τη μυθουργία.
Επιχειρώντας να εντάξουν τις παρατηρήσεις τους σε κάποιο ερμηνευτικό σχήμα, πολλοί βωμολοχούν όταν αναφέρονται σε πολιτικούς, θεωρώντας τους ανεπαρκείς σε σχέση με προκατόχους τους. Όμως κάθε εποχή προσποιείται τον εαυτό της επιλέγοντας εκπροσώπους που της ταιριάζουν. Αυτό κάνει η εποχή του Τραμπ, η δημοφιλία του οποίου μοιάζει ανεξήγητη σε όσους δεν θέλουν να πιστέψουν όσα φαίνονται απίστευτα. Λίγοι προέβλεπαν ότι θα εκλεγεί το 2016.
«ΣΥΛΛΑΜΒΑΝΟΜΑΙ ΓΙΑ ΕΣΑΣ» – με κεφαλαία γράμματα – ήταν η ανάρτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις αρχές Αυγούστου, όταν απαγγέλθηκαν κατηγορίες εναντίον του στην Ουάσιγκτον για προσπάθεια να ανατρέψει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, που είχε χάσει το 2020. Ακούγεται ως καταγγελία που κάθε μωρό θα μπορούσε να απευθύνει στους γονείς του.
Παραπέμποντας σε νόμο για το οργανωμένο έγκλημα και τους επικεφαλής της μαφίας, κατηγορίες για κακουργήματα σε σχέση με τη διαδικασία έκδοσης των εκλογικών αποτελεσμάτων έχουν απαγγελθεί στην πολιτεία της Γεωργίας εναντίον του Τραμπ και συγκατηγορουμένων του, που θα μπορούσαν να πιεστούν να στραφούν εναντίον του με αντάλλαγμα ελάφρυνση ποινής. Οι κατηγορίες εναντίον του Τραμπ ξεπερνούν τις ενενήντα σε τέσσερις δικαστικές διώξεις. Δικαστική δίωξη σε πολιτειακό επίπεδο δεν μπορεί να ακυρώσει, όπως θα μπορούσε ομοσπονδιακή δίωξη, αν εκλεγόταν Πρόεδρος ο Τραμπ ή κάποιος υποστηρικτής του.
Το αμερικανικό Σύνταγμα αναφέρει λίγες απαιτήσεις για το ποιος μπορεί να εκλεγεί Πρόεδρος, που πρέπει να είναι άτομο γεννημένο στις ΗΠΑ τουλάχιστον 35 ετών. Δεν αποκλείει ως υποψήφιο κάποιον που διώκεται δικαστικά ή έχει καταδικαστεί ή εκτίει ποινή φυλάκισης. Μέχρι στιγμής δεν είχε προκύψει το ερώτημα αν καθήκοντα Προέδρου θα μπορούσε να ασκήσει κάποιος από τη φυλακή. Θα μπορούσε να είναι φυλακισμένος ο ηγέτης του «ελεύθερου κόσμου»; Το ερώτημα παραπέμπει σε επικεφαλής εγκληματικών οργανώσεων που από τη φυλακή συνεχίζουν να διευθύνουν τις συμμορίες τους.
Οι δικαστικές διώξεις αποσπούν την προσοχή από την προεκλογική εκστρατεία ενόψει προεδρικών εκλογών τον Νοέμβριο του 2024, έχουν τεράστιες οικονομικές απαιτήσεις για δικαστικές δαπάνες και δημιουργούν αποστροφή σε ανεξάρτητους ψηφοφόρους. Στα μέσα Αυγούστου όμως ο Τραμπ συγκέντρωνε την υποστήριξη του 54% των Ρεπουμπλικανών, σημειώνοντας άνοδο 10 μονάδων σε σύγκριση με τον Μάρτιο και με διαφορά 40 μονάδων από τον επόμενο υποψήφιο, ενώ οι υπόλοιποι συγκέντρωναν μονοψήφια ποσοστά. Σχεδόν 8 στους 10 Ρεπουμπλικανούς θεωρούν τις διώξεις εναντίον του τέως προέδρου πολιτικά υποκινούμενες. Οι ψηφοφόροι του θεωρούν ότι οι διώξεις στρέφονται εναντίον τους.
«Κάθε φορά που μου ασκούν δίωξη, η δημοτικότητά μου ανεβαίνει. Με μία ακόμη δίωξη, θα έχω κερδίσει οριστικά το χρίσμα», είχε πει ο Τραμπ, που αρνήθηκε να υπογράψει κοινή δήλωση υποστήριξης οποιουδήποτε υποψηφίου κερδίσει το Ρεπουμπλικανικό χρίσμα. Η Αμερική δεν είναι φιλελεύθερη δημοκρατία, έχει πει επίσης. «Στη θέση της βρίσκεται μια μαρξιστική δικτατορία του Τρίτου Κόσμου, η οποία διευθύνεται από έναν τύραννο, ανίκανο και ανέντιμο, που προσπαθεί να αναθέσει τις τύχες σας σε εκδικητικούς και διεφθαρμένους εισαγγελείς. Ο κομμουνισμός έφτασε τελικά στις αμερικανικές ακτές».
Ακόμη και αν η ελπίδα αλλαξοπιστήσει τελευταία, κάποιοι παρατηρητές των εξελίξεων επιλέγουν να κρατούν σημειώσεις εκεί όπου δεν πιάνει ούτε σινική μελάνη. Στις ΗΠΑ, τρανσέξουαλ, που έχει ασπαστεί το Ισλάμ, κατέθεσε αγωγή εναντίον πρώην εραστή της ότι σε βάζο στο ψυγείο του κατακρατεί τους όρχεις της. Εν μέσω απεργίας σεναριογράφων και ηθοποιών στο Χόλιγουντ, αυξάνονται οι εκκλήσεις για δημιουργία σωματείου όσων συμμετέχουν ή δουλεύουν σε συνεργεία σε τηλεοπτικές εκπομπές ριάλιτι.
Με τα πόδια, με μοτοσακό, στοιβαγμένοι σε αυτοκίνητα, χιλιάδες κάτοικοι εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα της Αϊτής, της χώρας που πρώτη αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση. Φορτωμένοι σακούλες, με βαλίτσες στα κεφάλια, με στρώματα και έπιπλα στην οροφή αυτοκινήτων φεύγουν από συνοικία που δέχθηκε επίθεση συμμορίας. Την προηγούμενη ημέρα, κάτοικοι διαδήλωσαν εναντίον της ανασφάλειας. Η αστυνομία επενέβη εναντίον τους, για να επιβάλλει την τάξη. Σε ένα νησάκι στον κόλπο του Μαϊάμι κατεδάφισαν την έπαυλη όπου πέθανε ο Αλ Καπόνε, έχοντας εκτίσει χρόνια στη φυλακή για φοροδιαφυγή.
Βράδυ Πέμπτης, φορώντας πιτζάμες, άντρας πήδηξε από τον 55 ορόφων ουρανοξύστη της Γερμανικής Τράπεζας στη Νέα Υόρκη. Σε σκαλωσιές βρέθηκαν κομμάτια του σώματός του, που διαμελίστηκε, όπως συνέβαινε με Μανδαρίνους στην Ανατολή, προσκρούοντας στο γυάλινο υπόστεγο ξενοδοχείου πολυτελούς αλυσίδας, που πρόσφατα εγκαινίασε την παρουσία της στη Μεσσηνία. Ηλικιωμένη σκοτώθηκε πέφτοντας από το μπαλκόνι διαμερίσματος του τρίτου ορόφου στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης. Στην Αθήνα υπάρχουν επιλογές για τους ασθενείς: Να πηδήξουν από τον τέταρτο όροφο του νοσοκομείου Αττικόν ή από τον δεύτερο όροφο του νοσοκομείου Σωτηρία;

^{ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ}

Προπατορικά αμαρτήματα & Αμερική / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Γ. Χουλιάρας: Πάνδημες εκλογές: τραμπουκισμοί στο τραμπολίνο - chronos (fairead.net)
Τα πουλιά δεν είναι πραγματικά / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr

Γιώργος Χουλιάρας

Ταμείον

Όπως είναι γνωστό, απομακρυνόμαστε από το ταμείον, όταν είναι μείον. Ασφαλώς λάθος δεν αναγνωρίζεται μετά, αλλά ούτε πριν από την απομάκρυνση. Πρόκειται για συνέπεια του νόμου της βαρύτητας, σύμφωνα με τον οποίο και μέχρις αποδείξεως του εναντίου κανείς δεν κινδυνεύει αν του πέσει μήλο στο κεφάλι, εφόσον μπορεί να το φάει, ακολουθώντας την αγγλική συνταγή an apple a day keeps the doctor away (ένας υπολογιστής την ημέρα τον δόκτορα τον κάνει πέρα). Διαφορετικές είναι οι επιπτώσεις αν του πέσει σιδηρούν ταμείον στο κεφάλι, όπως συμβαίνει και με διαρκώς αφηρημένα κεραμίδια, που είναι επιρρεπή σε παράνομες ενέργειες, μη προβλεπόμενες από τον Ποινικό Κώδικα, αφού ένα κεραμίδι δεν κάνει ταμείον, αλλά το ταμείον κάνει την οικοδομή, όταν παρέλθει η αντιπαροχή. Ως εδώ και μη παρέκει πράγματι, καθώς τα μύδια συνεχώς γλιστρούν και πέφτουν, όπως προλέγουν οι Γραφές, σημειώνοντας δακρύβρεκτα ότι «του ήρθε ο ουρανός κρεμμύδι».
Ομοίως, είναι γνωστό ότι όσο πλησιάζουμε στο ταμείον τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε να μας έρθει ταμπλάς, διότι πολλοί το ταμείον εμίσησαν, το χρήμα όμως ουδείς, όπως διαπιστώνεται βάζοντας χέρι στο ταμείον, με αποτέλεσμα ο χειροπαρανομών να χαίρεται μέχρις αφάτου ηδονής, αφού απευθείας δεν τρώγεται το ποσόν που αποκομίζει. Στην περίπτωση αυτή δεν ισχύει ο κανόνας μη βάζεις το χέρι σου εκεί που θα καεί, δεδομένου ότι χωρίς καούρα περί του τι δέον γενέσθαι θα εξέλιπαν οι γενετήσιες πράξεις, ενώ η κότα δεν θα τρωγόταν με το ποιος της βάζει χέρι, πριν επιτέλους λαμπαδιάσει ο δαυλός του μπουρλοτιέρη Κωνσταντίνου Κανάρη και πυρποληθούν τα ζαρζαβατικά στην αγορά του Ρέντη, με παρενέργειες στην ψαραγορά της Καβάλας, στα θερμοκήπια της Ερατεινής και στων Ψαρών τη μελαχρινή ράχη, όπου επεκτείνεται η τριχοφυΐα απόκρυφων σημείων, που εκ φύσεως είναι δύσκολο να φορολογηθούν μέσω ταμειακών μηχανών, περί των οποίων απάδει να γίνει λόγος προς το παρόν, καθώς δεν είναι αρνιά να τα κλείσεις στο παχνί.
Επανερχόμενοι στις προτιμήσεις των ταμείων, έτσι και ανοίξει και απολαύσει την θωπείαν των δακτύλων εις αναζήτησιν νομισμάτων και χαρτούρας, το εν λόγω δοχείον αξιών εξακολουθεί να ανοίγει μόνο του, χάδια περιμένοντας, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να είναι διαρκώς και αδιαταράκτως μείον μέχρις εξαντλήσεως, οπότε κέρδος κέρατα, όπερ σημαίνει ότι είναι φυσικό να κερατώσει τον πρώτο παρατυχόντα, που θα πληρώσει τη λέζα αφού θα κριθεί ένοχος, όπως ο Ιούδας, ο οποίος από το ταμείον έλαβε τριάκοντα αργύρια και κρεμάστηκε, παραμένοντας κρεμασμένος χωρίς ελπίδα αναστάσεως. Υπό αυτή την άποψη, η απομάκρυνση από το ταμείον πρέπει να συνδυάζεται με την προσέγγισή του, που οφείλει να λαμβάνει χώρα σταδιακώς και όχι εν ορμή, επειδή, όπως και να το κάνουμε, το ταμείον είναι πάντοτε παρθένον μέχρις επικειμένης διαρρήξεως όσες φορές και αν έχει ξεπαρθενευτεί, διότι, όπως ελέχθη, αν το ύψος του ταμείου όλοι εμίσησαν, το περιεχόμενό του κανείς.
Τέλος, θα ήταν λάθος να παραλειφθεί η περίπτωση όπου το ταμείον είναι άδειο, γεγονός που δεν αποδεικνύεται παρά αν το ταρακουνήσεις και μιλιά δεν βγάλει. Τότε, όπως εξηγούν οι γνώστες της συμπεριφοράς των μηχανών, δεν το κατηγορούμε, αλλά το καλοπιάνουμε να μην το ξανακάνει, διότι όσοι και αν την οργή αγάπησαν, το κενόν ταμείον ουδείς. Πρέπει να επαινείται η ευκαρπία των ταμείων, που καθημερινά εγκυμονούν πλην ημερών αργίας και εθνικών επετείων, όταν τα καταστήματα είναι κλειστά, τα ταμεία σε θέση προσευχής και η προσοχή στραμμένη στη γεννητικότητα της μαθητιώσας νεολαίας και των ενόπλων δυνάμεων, ενώ παιανίζουν εμβατήρια ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, δεν την σκιάζει αργία καμιά, μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά στο ταμείον τραβά. Αντιθέτως προς κοινοβουλευτικά έθιμα του παρελθόντος, δεν είναι της κάλπης η κλοπή που προέχει, αλλά του ταμείου η απαγωγή που προάγει. Τι είναι η ζωή και τι ο άνθρωπος εξάλλου; Δύο ταμεία εις σάρκαν μίαν.

Μην αφαιρείσαι όταν κάνεις τα μείον

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΣ:

Δράχου Χούδρα

Σ’ έκοψα

Ήταν να του κάνω μια συνέντευξη. Μόλις είχε ανοίξει ο «Στράτος», νομίζω, το ομώνυμό του μαγαζί στη Φιλελλήνων. Για το Κλικ, πάλι νομίζω.

Συναντηθήκαμε με τη Βένια, της «Μίνως» τότε, να την πάρω μαζί μου με το μηχανάκι να πάμε. Μου είπε η Βένια καθ’ οδόν: —Έχουμε όμως ένα πρόβλημα, Σωτήρη. —Το ποιο; —Δεν θέλει μαγνητόφωνο. Έχει πάθει, λέει, ζημιές από τις ηχογραφήσεις των απαντήσεών του και δεν θέλει με τίποτα να γίνει η συνέντευξή του έτσι. —Μα πώς αλλιώς; Μεγάλη συνέντευξη, τι είμαι, στενογράφος;

Πήγαμε παρόλ’ αυτά. Ο Διονυσίου ήταν όντως κάθετα αρνητικός στο μαγνητόφωνο. —Αν θες έτσι. Να με ρωτάς και να γράφεις.

Τι να κάνω; Είπα να το δοκιμάσω κι αυτό, κι ο Θεός βοηθός. Έβγαλα χαρτί και μολύβι. Του έκανα την πρώτη ερώτηση.

Δεν απάντησε. Με κοίταζε. Μετά, είπε: —Άντε, βγάλ’ το. —Το μαγνητόφωνο; —Ναι. —Πώς και; —Σ’ έκοψα.

Ναι. Έτσι ακριβώς έγινε. Από μια ερώτηση. Από το ύφος μου. Από τη δική του πείρα.

(Μες στην πεντάδα των πιο αγαπημένων μου φωνών ήταν και είναι πάντα ο Στράτος Διονυσίου, μαζί με τον Γαβαλά, τον Μπιθικώτση, τον Καζαντζίδη. Με τον Τζίμη Πανούση συμφωνούσαμε στους τέσσερις από τους πέντε. Εκείνος πέμπτον έβαζε τον Αγγελόπουλο. Εγώ τον Τζίμη Πανούση).

( Από το ανέκδοτο βιβλίο Νουάρ Στιγμές )

Σωτήρης Κακίσης

Στις 15 Σεπτεμβρίου

Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά

_____________

Επιμέλεια: Έλενα Χουζούρη