Μια σύγχρονη ραψωδία για το παν και το τίποτα

« Η Ρα­ψω­δία ρά­πτει με­τα­ξύ τους έξι ενό­τη­τες έρ­γων που ανα­φέ­ρο­νται στον χρό­νο: τη στιγ­μή, την αιω­νιό­τη­τα, την διάρ­κεια, τον και­ρό, την επο­χή, την αλ­λα­γή, την αύ­ξη­ση και την με­τα­μόρ­φω­ση, την ταυ­το­χρο­νία, το ρυθ­μό, τη διά­βα­ση, το διά­στη­μα, τη φθο­ρά και τον θά­να­το, το πα­ρόν, την μνή­μη, το άπει­ρο και το πε­πε­ρα­σμέ­νο. Μέ­σα από αυ­τές τις θε­μα­τι­κές η Ρα­ψω­δία δια­πραγ­μα­τεύ­ε­ται ως ποι­κι­λία μορ­φών επί­σης το ζή­τη­μα της θέ­σης του υπο­κει­μέ­νου της γρα­φής και της σχέ­σης του με τη φω­νή, το τρα­γού­δι, την ανά­γνω­ση.»
Φοί­βη Γιαν­νί­ση, Ρα­ψω­δία, εκδ. Gutenberg

Όλα αυ­τά τα πε­ριέ­χει η ποί­η­σή της Χρι­στο­δού­λου. Κα­τ’ εμέ η μου­σι­κό­τη­τα και το νό­η­μα των στί­χων της γρά­φουν μια πα­γκό­σμια ρα­ψω­δία:
Τα ποι­ή­μα­τα της Χρι­στο­δού­λου. Εί­ναι δια­μά­ντια πο­λύ­τι­μα. Χα­ρά­ζουν τις πιο ανε­λέ­η­τες ψυ­χές.
Συ­νή­θως μέ­σα από τα προ­σω­πι­κά βιώ­μα­τα, απευ­θυ­νό­μα­στε δρα­μα­τι­κά στον Κό­σμο. Άρι­στο το απο­τέ­λε­σμα. Αν­θρώ­πι­νο
Εκεί­νη μέ­σα από τα δει­νά του Κό­σμου απευ­θύ­νε­ται στα αγριό­χορ­τα του τά­φου της συ­νεί­δη­σης μας! Κά­τι που μο­σχο­βο­λά­ει πρό­ο­δο, εί­σο­δο στο νέο, κά­τι που αφή­νει χώ­ρο στην Τε­χνη­τή Νοη­μο­σύ­νη να ονει­ρεύ­ε­ται. Κά­τι ίσως σω­τή­ριο οδύ­ρε­ται στην άκρη του γκρε­μού!
Όσο και να δο­νού­νται οι τά­φοι, όσο και να τρα­ντά­ζο­νται οι νε­κροί από τα ποι­ή­μα­τα της σή­ψης, εμείς οι κου­φοί του Κό­σμου ξε­καρ­δι­ζό­μα­στε στα γέ­λια με το αί­μα να τρέ­χει απ’ τα σκι­σμέ­να χεί­λη μας. Ίσως εν­δό­μυ­χα γνω­ρί­ζου­με πως όλοι εκεί­νοι από ψη­λά, αδέ­κα­στα μας φρο­ντί­ζου­νε. Η πιο σο­βα­ρή τους επιεί­κεια να εί­μα­στε όμορ­φοι εμείς οι άν­θρω­ποι-πα­πα­γά­λοι; Τι φτέ­ρω­μα, τι χρώ­μα­τα θα­λασ­σι­νά, τι ηλιο­τρό­πια!. Και τι φω­νή! Σαν όνει­ρο που κρώ­ζει στο προ­σκε­φά­λι ετοι­μο­θά­να­του θέ­λο­ντας να τον ανα­στή­σει δια του θα­νά­του.

Το ση­μα­ντι­κό στα ποι­ή­μα­τα της Χρι­στο­δού­λου, δεν εί­ναι τό­σο τα νο­ή­μα­τα που κυ­ριεύ­ουν τον Κό­σμο και τον άν­θρω­πο, το οι­κου­με­νι­κό που μας απλώ­νει το χάρ­τη του μπρος στα μά­τια μας, όσο ο τρό­πος που τα δια­χει­ρί­ζε­ται. Έντο­νη ποι­η­τι­κό­τη­τα, θαυ­μά­σιες ει­κό­νες πί­σω από λέ­ξεις που δο­νού­νται ερω­τι­κά στο πρό­σω­πο του λό­γου. Οι άξαφ­νες ακρο­βα­σί­ες της έκ­φρα­σης που ανα­πο­δο­γυ­ρί­ζουν τις σκέ­ψεις και τον χα­ρα­κτή­ρα των νοη­μά­των, σε ανα­ση­κώ­νουν ανά­λα­φρα από το βά­ρος των εν­νοιών τους.
Εί­ναι αυ­τή η ζά­λη που φέρ­νει ο απρό­σμε­νος στί­χος, το εύ­φλε­κτο που κου­βα­λά ανα­τι­νά­ζο­ντας τον ορί­ζο­ντα της σκέ­ψης σου πέ­ρα από τα όριά της. Εί­ναι το κύ­μα της μου­σι­κής των λέ­ξε­ων που σε σπρώ­χνει μια στο βυ­θό, μια στα ου­ρά­νια.

Νο­μί­ζω πως ο τί­τλος εί­ναι συ­νε­πής προς την σε­μνό­τη­τα και την λε­πτή ει­ρω­νεία που δια­κρί­νει την Χρι­στο­δού­λου. Ξέ­ρει πως αυ­τά που ομο­λο­γεί δεν εί­ναι τρα­γου­δά­κια, εί­ναι ο μέ­γας τρό­μος που μας κα­τέ­χει, και τον σκε­πά­ζου­με δή­θεν ανέ­με­λα σφυ­ρί­ζο­ντας. Στην ου­σία μειώ­νου­με το δρά­μα, τα ξε­φω­νη­τά και το πα­ρα­λή­ρη­μα του φό­βου. Και μια υπε­ρη­φά­νεια να μην υπο­κύ­ψου­με στην ήτ­τα, να μην κά­νου­με το σάλ­το μορ­τά­λε, αλ­λά να ημε­ρέ­ψου­με όσο μπο­ρού­με, όσο μας επι­τρέ­πει το χά­ος, σ’ αυ­τό τον Κό­σμο που εμείς οι βά­ναυ­σα Αθώ­οι κα­τα­κρε­ουρ­γού­με.
Και τε­λι­κά η κομ­ψό­τη­τα της ποι­η­τι­κής δη­μιουρ­γί­ας, ο λα­μπυ­ρί­ζων μου­σι­κός δρό­μος, επι­τρέ­πει όχι μό­νο να τον αντέ­χου­με αλ­λά τον οδη­γεί σε μια άν­θι­ση μέ­σα από τα νε­κρά όνει­ρα και τις πο­δο­πα­τη­μέ­νες ελ­πί­δες.

Ένας: ― Βγαί­νο­ντας από τον τά­φο μιας ημέ­ρας
(τι διείσ­δυ­ση και από­δο­ση της κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας και του κε­νού της)

_{ΤΡΑΓΟΥΔΑΚΙ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ}

Πει­νού­σε ο λύ­κος κι όμως με συγ­χώ­ρη­σε,
Άφη­σε ανέγ­γι­χτο το χέ­ρι μου το ένα.
Έτσι ξε­κί­νη­σε ο χει­μώ­νας και προ­χώ­ρη­σε
Κι άφη­σα πί­σω μου τα τραύ­μα­τα γραμ­μέ­να.
Κι αν η γρα­φή στο νό­η­μα δεν φτά­νει
Εί­ναι που χύ­νω κά­θε τό­σο το με­λά­νι.
Κι όλο πε­τάω μου­τζού­ρες μες στα δά­ση,
Κί­τρι­να φύλ­λα θα τις έχου­νε σκε­πά­σει.
Με τα δυο δά­χτυ­λα στα μά­τια του χω­μέ­να
Γυ­ρί­ζει ο κό­σμος γύ­ρω απ’ την ου­ρά του.
Τα πα­τρι­κά τα σπί­τια γί­ναν ξέ­να,
Τρί­ζουν οι πόρ­τες σα χα­μό­γε­λο θα­νά­του.
Σπου­δές, πτυ­χία, παρ­τι­τού­ρες του ωδεί­ου,
Όλα γραμ­μέ­να με το βάμ­μα του ιω­δί­ου
Κι ο σκο­τω­μέ­νος το θεό του βλέ­πει
Χω­μέ­νος μέ­σα στου φο­νιά την τσέ­πη.
Μέ­νω λοι­πόν με την ορ­φά­νια πε­ντα­γράμ­μου
Όπου δεν γρά­φτη­κε η σω­τή­ρια η νό­τα.
Μό­νον ο βή­χας απ’ τ’ αλ­λό­κο­τα όνει­ρά μου
Κά­θε που μ’ έπνι­γε στο ξύ­πνη­μά μου πρώ­τα
Κι εγώ, με­τά από ‘κεί­νο, άντε πά­λι,
Να το ξα­να­ση­κώ­σω το κε­φά­λι
Ν’ αφή­σω πί­σω του κε­νού μου τα πει­στή­ρια
Κά­νο­ντας μια μου­τζού­ρα εξι­λα­στή­ρια.

Ο σαρ­κα­σμός, η αση­μα­ντό­τη­τα της ύπαρ­ξης ακό­μα και της ίδια της ποί­η­σης, αλ­λά κυ­ρί­ως η πε­ρή­φα­νη με­τριο­φρο­σύ­νη της ποι­ή­τριας την οδη­γεί στην ομο­λο­γία του ανέ­φι­κτου, που μουν­τζου­ρώ­νει κι αυ­τήν την ίδια την δη­μιουρ­γία. Φυ­σι­κά δεν θέ­λει να μας πεί­σει, ού­τε έχει τέ­τοιο σκο­πό, απλώς φω­το­γρα­φί­ζει τον ίσκιο του Θε­ού και του αν­θρώ­που. Όσο μπο­ρεί δια­κρι­τι­κά να κλεί­σει το στό­μα της κραυ­γής της. Το τρα­γι­κό, το οδυ­νη­ρό, το απο­τρό­παιο, ακού­γε­ται σαν μου­σι­κή, που ξαφ­νι­κά υψώ­νε­ται από τον ήχο των κρου­στών σαν δά­χτυ­λο μα­τω­μέ­νο και μας δεί­χνει.

Σπου­δές, πτυ­χία, παρ­τι­τού­ρες του ωδεί­ου,
Όλα γραμ­μέ­να με το βάμ­μα του ιω­δί­ου
Κι ο σκο­τω­μέ­νος το θεό του βλέ­πει
Χω­μέ­νος μέ­σα στου φο­νιά την τσέ­πη.

Τα τρα­γού­δια της δεν τα σφυ­ρί­ζει τα γκρε­μί­ζει από τον βρό­χο του λαι­μού.
Γε­νι­κά εμείς οι άν­θρω­ποι σι­γο­σφυ­ρί­ζου­με για ν’ απο­φύ­γου­με τον εφιάλ­τη του μέλ­λο­ντός μας.

Η ποί­η­σή της προ­χω­ρά­ει με προ­σε­χτι­κά και υπε­ρυ­ψω­μέ­να βή­μα­τα ανά­με­σα στη ζωή και τον θά­να­το, σε μια υπέ­ρο­χη σύ­γκρου­ση της ήτ­τας με την υπε­ρη­φά­νεια. Στο έλε­ος του μά­ταιου σκο­πού και της επώ­δυ­νης ομορ­φιάς του. Πά­νω απ’ τους τά­φους κρού­ει τα αγ­γε­λι­κά φτε­ρά των δαι­μό­νων μας.
Ποι­ή­μα­τα που σε τα­ρά­ζουν και σε ηρε­μούν ταυ­τό­χρο­να.
Ένας τό­πος κρυμ­μέ­νος στην κό­λα­ση και τον πα­ρά­δει­σο όπου ο άν­θρω­πος, το αιώ­νιο θύ­μα και θύ­της, βλέ­πει το ίχνος από την απα­τη­λή αρ­μο­νία των άστρων, ως την με­λαγ­χο­λι­κή κω­μω­δία της ύπαρ­ξης μας.

Τρί­ζουν οι πόρ­τες σα χα­μό­γε­λο θα­νά­του.
Κι έσκα­σε σα κρα­νίο από γυα­λί
Το πρώ­το φως της μέ­ρας

(βό­σκει ο ου­ρα­νός στην καρ­διά μου)

Όλοι παί­ζου­με χαρ­τιά με τους λύ­κους.
Έχου­με όλοι αί­μα στα χέ­ρια μας.

Τέ­λειω­σε η μέ­ρα μου. Θα πάω για ύπνο.
Όπως σκυ­λί που το σπα­ρά­ξα­νε σκυ­λιά
Και με­τά κά­ποιος το πε­τά­ει στο πο­τά­μι,
Θα ονει­ρευ­τώ το κό­κα­λο του βί­ου
Που το τρα­βο­λο­γούν και τό­σοι άλ­λοι

Μι­λάω μέ­σα από φυ­σα­λί­δα ατμού
Δεν μ’ άκου­σε πο­τέ κα­νέ­νας.
Ού­τε έκρι­να πως άξι­ζε ν’ ακού­σει άλ­λος
Το μου­γκρη­τό της γης στα κύτ­τα­ρά μου.

Η ευ­γέ­νεια του λό­γου της, κα­τα­στα­λά­ζει στην πι­κρή ελευ­θε­ρία της μα­τιάς της! Στο ερω­τι­κό πλά­νο της εφή­με­ρης ζω­ής.

Πο­τέ δεν έρι­ξα βλέμ­μα από­γνω­σης στο ρη­μαγ­μέ­νο χω­ριό, στα ελά­χι­στα ερει­πω­μέ­να σπί­τια, που ού­τε ο λύ­κος δεν κα­τα­δε­χό­ταν πια, Και σ’ αυ­τόν τον μι­σο­τε­λειω­μέ­νο πα­ρά­δει­σο πή­ρα μια κα­ρέ­κλα και κά­θι­σα στο κα­τώ­φλι, κά­τω απ’ το γε­μά­το φεγ­γά­ρι. Ξέ­ρο­ντας ότι κα­νείς δεν μ’ αγα­πά αρ­κε­τά για να έλ­θει στα μέ­ρη μου, άρ­χι­σα να τρα­γου­δάω δυ­να­τά, φάλ­τσα κι ελεύ­θε­ρα μια ρα­ψω­δία για το τί­πο­τε που κρα­τά­ει ακό­μη.

Τε­λι­κά ο φαι­νο­με­νι­κά ήσυ­χος αλ­λά στην ου­σία ανή­συ­χος ποι­η­τι­κός της βη­μα­τι­σμός, κα­θη­λω­τι­κός, αέ­ρι­νος, αφυ­πνι­στι­κός, υπό­γεια ρε­α­λι­στι­κός, πα­ρα­μέ­νει προ­ση­λω­μέ­νος πέ­ρα από τα γε­γο­νό­τα στην κυτ­τα­ρι­κή ύλη του μη­δε­νός.
Του μη­δε­νός που γεν­νά­ει ερω­τι­κά το πλή­θος των μορ­φών που γε­μί­ζουν ασφυ­κτι­κά και εφή­με­ρα το σύ­μπαν των με­τα­μορ­φώ­σε­ών του. Εμάς. Τους άχρο­νους επι­βά­τες του μη­δε­νός.