Η ποιήτρια και ο ζωγράφος

Η Ελέ­νη Βα­κα­λό, υπη­ρέ­τη­σε τις αδελ­φές τέ­χνες της ποί­η­σης και της ζω­γρα­φι­κής με ίση αγά­πη. Πα­ντρεύ­τη­κε το ζω­γρά­φο και σκη­νο­γρά­φο Γιώρ­γο Βα­κα­λό (1902-1991). Ο Βα­κα­λό εί­ναι ίσως ο πρώ­τος Έλ­λη­νας ει­κα­στι­κός που σχε­τί­στη­κε με τον Υπερ­ρε­α­λι­σμό στο γί­γνε­σθαί του, διέ­πρε­ψε στο προ­πο­λε­μι­κό Πα­ρί­σι την κρί­σι­μη ει­κο­σα­ε­τία 1920-1940 συ­νερ­γα­ζό­με­νος με με­γά­λη επι­τυ­χία σαν σκη­νο­γρά­φος με τους J. Cocteau, J.-L. Barrault, R. Vitrac, κ.ά. Αυ­τός ει­κο­νο­γρά­φη­σε βι­βλία της ποί­η­σής της με δι­κά του σχέ­δια, όπως τα 12 έξο­χα σχέ­δια-μι­νια­τού­ρες στην ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή Το Δά­σος (1954), αλ­λά και σε πολ­λά άλ­λα εξώ­φυλ­λα ποι­η­τι­κών της βι­βλί­ων (Θέ­μα και Πα­ραλ­λα­γές 1945, Του Κό­σμου 1978). Εκεί­νη με­τά τον θά­να­τό του συ­νέ­γρα­ψε ένα βι­βλίο για το ει­κα­στι­κό έρ­γο του (1994), Το Θέλ­γη­τρο της Γρα­φής, ενώ άφη­σε αβί­α­στα να πε­ρά­σουν στα ποι­ή­μα­τά της μύ­θοι και σύμ­βο­λα από την ει­κα­στι­κή φύ­ση του Γ. Βα­κα­λό (το­πία βυ­θού, δέ­ντρα, κή­ποι, που­λιά, φεγ­γά­ρι, κ.λπ.).

Εδώ πα­ρου­σιά­ζε­ται ακρο­θι­γώς η συ­νερ­γα­σία της Ελέ­νης με τον Γιώρ­γο Βα­κα­λό στην έκ­θε­ση έρ­γων του στην Γκα­λε­ρί Ώρα, το 1971. Η Ελέ­νη γρά­φει ένα ή δυο στί­χους ως τί­τλους για κά­θε πί­να­κα του Γιώρ­γου. Ο Γιώρ­γος Βα­κα­λό τους εγ­γρά­φει κα­τό­πιν πά­νω σε κά­θε πί­να­κα με αχνά γράμ­μα­τα. Ο τρί­γλωσ­σος κα­τά­λο­γος (96 σε­λί­δων) πε­ρι­λαμ­βά­νει τους 28 πί­να­κες του Γιώρ­γου Βα­κα­λό με τους αντί­στοι­χους τί­τλους -στην αρι­στε­ρή κά­θε φο­ρά σε­λί­δα. Το βι­βλίο έχει λευ­κό εξώ­φυλ­λο με το όνο­μα G. VAKALΟ, ενώ στις πρώ­τες σε­λί­δες ανα­φέ­ρε­ται και ο υπό­τι­τλος «Μια μέ­ρα με ψά­ρια, με ζώα και που­λιά». Όσον αφο­ρά τη συμ­βο­λή της Ελέ­νης Βα­κα­λό στους πί­να­κες του Γιώρ­γου Βα­κα­λό στην έκ­θε­ση αυ­τή, ανα­φέ­ρε­ται πως

οι στίχοι που εντάσσονται μες τη σύνθεση τονίζουν ακριβώς αυτό το στοιχείο της διηγήσεως και με τη χρησιμοποίησή τους φέρνουν στο νου τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη της Ανατολής αναφέρεται στην ποίηση. Εδώ τα μικρά ποιήματα που έγινα ειδικά για τους πίνακες του, είναι της γυναίκας του Ελένης Βακαλό. Το σύνολο που αποτελούν αυτά τα έργα δεν βγαίνει μόνο από την θεματική τους ενότητα. Βγαίνει από μια βαθύτερη ενότητα που συγκεντρώνει τώρα τις συμβολές που σχημάτισαν από μιαν ιστορία και έναν τρόπο ζωής, την προσωπικότητα του Γ. Βακαλό.

Στο αρ­χείο που ακο­λου­θεί αρ­χι­κά πα­ρα­θέ­του­με το εξώ­φυλ­λο της έκ­δο­σης των ποι­η­μά­των Γε­νε­α­λο­γία/ Του κό­σμου (Ύψι­λον 1990) που φι­λο­τέ­χνη­σε ο Γιώρ­γος Βα­κα­λό, όπως και 2 σε­λί­δες από την ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή Το Δά­σος (1954) της Ελέ­νης Βα­κα­λό, πρώ­τη έκ­δο­ση (Αθή­να, εκδ. Κα­ρα­βία), με μι­νια­τού­ρες σχέ­δια του Γιώρ­γου Βα­κα­λό που σχε­τί­ζο­νται άμε­σα με το ποί­η­μα που συ­νο­δεύ­ουν.
Στη συ­νέ­χεια, το αρ­χείο (γκά­λε­ρι) εν­δει­κτι­κά πε­ρι­λαμ­βά­νει σε­λί­δες από τον κα­τά­λο­γο της έκ­θε­σης Γιώρ­γου Βα­κα­λό στη Γκα­λε­ρί Ώρα με τους πί­να­κες του Γιώρ­γου και τους στί­χους/ τί­τλους που έδω­σε η Ελέ­νη Βα­κα­λό.
Τέ­λος, πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται χει­ρό­γρα­φοι όλοι οι στί­χοι που έγρα­ψε η Ελέ­νη Βα­κα­λό (αρ­χείο Πα­νε­πι­στη­μί­ου Πρίν­στον).

Η σχέ­ση ποί­η­σης και ζω­γρα­φι­κής στο έρ­γο της Ελέ­νης Βα­κα­λό έχει πολ­λές ακό­μα αδιε­ρεύ­νη­τες όψεις. Εξό­χως εν­δια­φέ­ρου­σες.

V1

V1

V1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: