Ποιήματα

Ο Μά­ριους Τό­ρες (Màrius Torres, Λιέι­δα 1910-1942) ήταν για­τρός και ποι­η­τής. Πα­ρά τη σύ­ντο­μη ζωή του θε­ω­ρεί­ται ένας από τους πιο ση­μα­ντι­κούς Kα­τα­λα­νούς ποι­η­τές του 20^ού αιώ­να. Το έρ­γο του, ωστό­σο, πε­ρι­λαμ­βά­νει αρ­θρο­γρα­φία και άλ­λα λο­γο­τε­χνι­κά εί­δη όπως το δο­κί­μιο και το θέ­α­τρο.
Ο Τό­ρες αρ­χί­ζει να γρά­φει ποί­η­ση από πο­λύ μι­κρός. Σπού­δα­σε Ια­τρι­κή, αλ­λά, με­τά το πέ­ρας των σπου­δών του, στα τέ­λη του 1935, μια κρί­ση φυ­μα­τί­ω­σης τον ανα­γκά­ζει να ει­σα­χθεί σ’ ένα σα­να­τό­ριο, πε­ρί­που 40 χι­λιό­με­τρα βό­ρεια της Βαρ­κε­λώ­νης, εκεί όπου θα πε­ρά­σει τα τε­λευ­ταία επτά χρό­νια της ζω­ής του. Από την απο­μό­νω­ση του σα­να­τό­ριου αυ­τού θα πα­ρα­κο­λου­θή­σει, χω­ρίς να μπο­ρεί να λά­βει μέ­ρος, την κα­τα­στρο­φή που επέ­φε­ρε ο Ισπα­νι­κός Εμ­φύ­λιος Πό­λε­μος (1936-1939), την κα­τάρ­ρευ­ση των δη­μο­κρα­τι­κών ιδε­ω­δών και τη συ­να­κό­λου­θη εξο­ρία όλης της οι­κο­γέ­νειάς του.
Εκεί απο­μο­νω­μέ­νος στο σα­να­τό­ριο, ο Τό­ρες θα αφιε­ρω­θεί στη μου­σι­κή, την ανά­γνω­ση βι­βλί­ων και τη συγ­γρα­φή. Επί­σης, εκεί θα γνω­ρί­σει και τη Μερ­σέ Φι­γκέ­ρας, τη μού­σα του στην οποία θα αφιε­ρώ­σει μια σει­ρά ποι­η­μά­των, τα πε­ρί­φη­μα «Άσμα­τα στη Μα­άλ­τα». Κι έτσι, με το πέ­ρα­σμα του χρό­νου θα αρ­χί­σει να αντι­λαμ­βά­νε­ται ότι δεν εί­ναι πια «ένας για­τρός που γρά­φει στί­χους» αλ­λά «κά­τι άλ­λο πα­ρά­λο­γο: ένας λυ­ρι­κός ποι­η­τής», όπως χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά γρά­φει ο ίδιος σε μια επι­στο­λή του προς τον ου­μα­νι­στή και ελ­λη­νι­στή Κάρ­λες Ρί­μπα.
Η ποί­η­σή του εί­ναι εμπνευ­σμέ­νη από τον συμ­βο­λι­σμό και ιδιαί­τε­ρα από τον Μπο­ντλέρ, αλ­λά και από την κα­τα­λα­νι­κή πα­ρά­δο­ση, και κυ­ρί­ως από τον Κάρ­λες Ρί­μπα. Πρό­κει­ται για μια προ­σφι­λή και ταυ­τό­χρο­να κρυ­στάλ­λι­νη ποί­η­ση, που μέ­σα από ει­κό­νες βγαλ­μέ­νες από τη φύ­ση, τον πο­λι­τι­σμό και τις τέ­χνες, και κυ­ρί­ως από τη μου­σι­κή, δη­μιουρ­γεί έναν πο­λύ προ­σω­πι­κό, βα­θύ (αλ­λά σε κα­μία πε­ρί­πτω­ση στεί­ρο) προ­βλη­μα­τι­σμό για τα με­γά­λα ζη­τή­μα­τα της ποί­η­σης όλων των επο­χών: τον έρω­τα, τον θά­να­το, το νό­η­μα της ζω­ής κ.λπ.
Τα ποι­ή­μα­τα που ακο­λου­θούν εί­ναι με­τα­φρα­σμέ­να από τα κα­τα­λα­νι­κά και απο­τε­λούν δείγ­μα μιας ευ­ρύ­τε­ρης συλ­λο­γής που πρό­κει­ται να κυ­κλο­φο­ρή­σει τον επό­με­νο χρό­νο.

Η γε­φυ­ρα

Απλά μια αψί­δα. Μα πό­ση σο­φία!
Φυ­λά το νε­ρό.Το νε­ρό που τη φι­λά.

Άσμα στη Μα­άλ­τα

Κυ­λά­νε οι ψυ­χές μας σαν δυο πα­ράλ­λη­λοι πο­τα­μοί.
κά­τω από τους ίδιους ου­ρα­νούς πή­ρα­με την ίδια δια­δρο­μή.

Δεν μέ­λει να συ­να­ντη­θούν οι ήρε­μές μας οι ζω­ές:
μας χω­ρί­ζει μια γη με κυ­πα­ρίσ­σια και φοι­νι­κιές.

Μέ­σ’ στους μαιάν­δρους, κί­τρι­να κρί­να, γα­λή­νιοι κή­ποι,
νιώ­θω, σα να μ’ ακο­λου­θεί, το απα­λό σου καρ­διο­χτύ­πι

κι αφου­γκρά­ζο­μαι τη ροή σου, κε­λα­ρι­στή και προ­σφι­λής,
από την πη­γή ως τη θά­λασ­σα ― που ‘ναι η αρ­χαία μας πα­τρίς.

Αφρο­δι­τη

Στον Jaume Elias

Δεί­ξε μου, σ’ εκλι­πα­ρώ, ποια να πά­ρω πο­ρεία
με την ακρω­τη­ρια­σμέ­νη και θεία σου χει­ρο­νο­μία...

Προς τα πού; Κό­ρη, εσύ, από νε­κρή γη,
κοι­τάς, σκλη­ρή, με αρ­χαίο μει­δί­α­μα στα χεί­λη
αυ­τό το και­ρό, που τό­σο γέ­ρα­σε πια για να γί­νε­τε φί­λοι,
για­τί ξέ­ρεις ότι εσύ εί­σαι από τους δυο η πιο δυ­να­τή.

Εσύ, μο­να­δι­κή καλ­λο­νή! Μάρ­μα­ρο κι­τρι­νω­πό,
που δεν λε­κιά­ζει ού­τε από δά­κρυα ού­τε από κα­πνό.

Αυ­τό εί­ναι χα­ρά

Αυ­τό εί­ναι χα­ρά —σαν που­λί που πε­τά
σ’ ου­ρα­νό όπου γα­λή­νη πυ­κνή μια κα­ται­γί­δα έχει αφή­σει.

Κι αυ­τό εί­ναι θά­να­τος —ν’ ακούς με μά­τια κλει­στά
τη σιω­πή της στιγ­μής όταν η μου­σι­κή πά­ει ν’ αρ­χί­σει.

Επε­τειος

Εί­θε στα χρό­νια μου η χα­ρά ν’αρ­χί­σει ξα­νά
δί­χως να σβη­στεί του πνεύ­μα­τος κα­μία ου­λή.
Ω, Πά­τερ της νύ­χτας, της θά­λασ­σας και της σιω­πής,
εγώ προσ­δο­κώ τη γα­λή­νη —μα όχι τη λή­θη.

Γα­λή­νη

Ο ου­ρα­νός, τό­σο κο­ντά, σβή­νει μέ­σα μου, μια στιγ­μή,
την άγρια δί­ψα της γης που βα­ραί­νει στο κορ­μί μου.
Πε­θαί­νο­ντας, τώ­ρα, θα ‘ταν σα να με παίρ­νει τ’ ανέ­μου μια ρι­πή...
Όλοι οι δρό­μοι του Θε­ού ενυ­πάρ­χουν στην ανά­παυ­σή μου.