Ο Καβάφης, η «Αστροφεγγιά» και δυο κορίτσια στη θάλασσα

Ο Καβάφης, η «Αστροφεγγιά» και δυο κορίτσια στη θάλασσα


• ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥΣ •


Το κα­λο­καί­ρι που μας πέ­ρα­σε, ενώ κο­λυ­μπού­σα στα νε­ρά του Αγνώ­ντα, δύο κο­ρί­τσια γύ­ρω στα 20 βού­τη­ξαν πλάι μου. Για την ακρί­βεια η μία έσπρω­ξε την άλ­λη να βου­τή­ξει ενώ εκεί­νη πα­ρέ­μει­νε στα ρη­χά γκρι­νιά­ζο­ντας ότι την τσι­μπούν τα ψα­ρά­κια και ότι γε­νι­κά δεν της άρε­σε το μέ­ρος που βρι­σκό­ταν. Τό­τε η άλ­λη, δεν ξέ­ρω για ποιον λό­γο, της εί­πε για να την κα­θη­συ­χά­σει «μην ανη­συ­χείς, του χρό­νου θα σε πάω στην Ιθά­κη». «Ναι, Ι.Μ. Πα­να­γιω­τό­που­λος» εί­πε η πρώ­τη. Σε κλά­σμα­τα δευ­τε­ρο­λέ­πτου σκέ­φτη­κα «κοί­τα να δεις, πό­σο ψαγ­μέ­νη, ξέ­ρει ότι ο Πα­να­γιω­τό­που­λος έχει γρά­ψει κά­τι για την Ιθά­κη, εγώ δεν έχω ιδέα, ίσως εί­ναι από αυ­τά τα κεί­με­να που βά­ζουν στο σχο­λείο για την έκ­θε­ση τα τε­λευ­ταία 70 χρό­νια…». Δεν πρό­λα­βε να ανα­πτυ­χθεί πλή­ρως ο θαυ­μα­σμός μου που εί­χε συ­γκρα­τή­σει μια τέ­τοια λε­πτο­μέ­ρεια από τη σχο­λι­κή ύλη όταν η δεύ­τε­ρη της απά­ντη­σε «του Κα­βά­φη κα­λέ εί­ναι η Ιθά­κη». «Ε, εντά­ξει τι Ι.Μ. Πα­να­γιω­τό­που­λος, τι Κα­βά­φης, σι­γά…».

Ναι, σι­γά. Άλ­λω­στε εί­ναι μό­νο ονό­μα­τα προς εξέ­τα­ση, την επό­με­νη χρο­νιά δεν χρειά­ζε­ται να τους θυ­μά­σαι καν…

Εί­χα κά­πο­τε έναν φί­λο, τον Τ. που με την κο­πέ­λα του τη Ζ., όταν ο ένας απ’ τους δύο δεν αι­σθα­νό­ταν κα­λά, έλε­γαν: «Ξέ­ρω τι θα σου φτιά­ξει τη διά­θε­ση. Ένα επει­σό­διο Αστρο­φεγ­γιά». Εμέ­να αυ­τή η φρά­ση μου την έδι­νε στα νεύ­ρα. Δεν εί­χα δει κα­νέ­να επει­σό­διο της σει­ράς, ό,τι από­σπα­σμα μι­κρό εί­χα πε­τύ­χει σε κά­τι πρω­ι­νές επα­να­λή­ψεις της ΕΡΤ μου έμοια­ζε τό­σο ξε­θω­ρια­σμέ­νο που δεν μπο­ρού­σα καν να το πα­ρα­κο­λου­θή­σω, και γε­νι­κώς δεν κα­τα­λά­βαι­να πώς μπο­ρεί κά­τι που εί­ναι αυ­τού­σιος ή δια­σκευα­σμέ­νος Ι.Μ. Πα­να­γιω­τό­που­λος να σου φτιά­ξει τη διά­θε­ση.

Ο Τ. επέ­με­νε να δια­βά­σω του­λά­χι­στον το βι­βλίο. Πρέ­πει να ομο­λο­γή­σω πως τα προ­γνω­στι­κά ήταν ενα­ντί­ον μου. Εκεί­νος διά­βα­ζε κυ­ρί­ως Αγκά­θα Κρί­στι σε βί­περ (εί­χε μια συλ­λο­γή με τα άπα­ντα). Το μό­νο άλ­λο βι­βλίο που μου εί­χε προ­τεί­νει κι εί­χα δια­βά­σει, όταν στην προη­γού­με­νη ζωή μου έκα­να πρα­κτι­κή άσκη­ση ως αρ­χαιο­λό­γος σε προϊ­στο­ρι­κές ανα­σκα­φές στο Αρ­χο­ντι­κό Γιαν­νι­τσών, το Κά­στρο του Αρ­τσι­μπαλντ Γιό­ζεφ Κρό­νιν, δεν μου εί­χε αρέ­σει κα­θό­λου. Εί­πα να δώ­σω, ωστό­σο, μια ευ­και­ρία στην πε­ρι­βό­η­τη Αστρο­φεγ­γιά.

Και κέρ­δι­σα. Αυ­τήν τη φο­ρά κέρ­δι­σα. Γραμ­μέ­νο το 1946, το διά­βα­σα το 2016 κι ένιω­σα πως μι­λά για μέ­να και για τη γε­νιά μου, για τη συ­νε­χή διά­ψευ­ση των όποιων τυ­χόν προσ­δο­κιών μας εί­χαν απο­μεί­νει. Έκα­να μά­λι­στα κι ανάρ­τη­ση στο facebook, που δεν το συ­νη­θί­ζω, κι έγρα­ψα «η ιστο­ρία της ζω­ής μας». Δεν μπο­ρού­σα να πι­στέ­ψω πως ο Ι.Μ. Πα­να­γιω­τό­που­λος μπο­ρού­σε να πιά­σει έτσι τον σφυγ­μό μιας κοι­νω­νί­ας και μιας νε­ο­λαί­ας που τα όνει­ρά της συ­νε­χώς δια­ψεύ­δο­νται και κα­τα­κρη­μνί­ζο­νται, κι εκεί­νοι προ­σπα­θούν να μην προ­δώ­σουν τον εαυ­τό τους. Ως τό­τε τον εί­χα στο μυα­λό μου μό­νο ως έναν αδιά­φο­ρο, συ­ντη­ρη­τι­κό άν­θρω­πο που έχει γρά­ψει άπει­ρα κεί­με­να για σχο­λια­σμό στο πλαί­σιο της σχο­λι­κής αί­θου­σας. Τι κρί­μα να μην μι­λά­με για βι­βλία στο σχο­λείο… Για τα βι­βλία και για τις ιδέ­ες τους… Τι κρί­μα να ασχο­λού­μα­στε μό­νο με σχή­μα­τα λό­γου, πρω­το­πρό­σω­πους και τρι­το­πρό­σω­πους αφη­γη­τές και να χά­νου­με όλο το ζου­μί…

Το ζου­μί που θα μας έκα­νε ικα­νούς να ξε­χω­ρί­σου­με τον Πα­να­γιω­τό­που­λο απ’ τον Κα­βά­φη…




___________
Το όνο­μα της στή­λης εί­ναι εμπνευ­σμέ­νο από τη φρά­ση του David Grossman «τα βι­βλία εί­ναι το μο­να­δι­κό μέ­ρος στον κό­σμο, όπου μπο­ρούν να συ­νυ­πάρ­χουν τα πράγ­μα­τα και η απώ­λειά τους».

ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: