Ένα «τρυφερό» βιβλίο για το τέλος του κόσμου

Οι πά­γοι λιώ­νουν, ένας αρ­χαί­ος με­τε­ω­ρί­της φα­νε­ρώ­νε­ται και ένας φο­νι­κός ιός απε­λευ­θε­ρώ­νε­ται στη Γη. Λί­γοι μό­νο άν­θρω­ποι κα­τα­φέρ­νουν να επι­βιώ­σουν, αυ­τοί που έχουν μια συ­γκε­κρι­μέ­νη με­τάλ­λα­ξη στα γο­νί­διά τους. Οι επι­ζή­σα­ντες αυ­τοί κα­τοι­κούν πλέ­ον σε υπό­γειες πό­λεις, αλ­λά κά­ποιοι σχε­διά­ζουν να ανε­βούν και πά­λι επά­νω. Μία από αυ­τούς εί­ναι και ηρω­ί­δα του βι­βλί­ου.

Ένα βι­βλίο επι­στη­μο­νι­κής φα­ντα­σί­ας για το τέ­λος της αν­θρω­πό­τη­τας ή η τρυ­φε­ρή πα­ρου­σί­α­ση του ψυ­χι­σμού μιας νε­α­ρής γυ­ναί­κας; Η Θά­λασ­σα του Μι­χά­λη Μα­κρό­που­λου έχει το εξής πα­ρά­δο­ξο: μι­λά­ει για ένα τρο­με­ρό θέ­μα, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας όμως τον πιο αθό­ρυ­βο και λυ­ρι­κό τρό­πο.

Το ύφος αυ­τό υπάρ­χει σε όλο το βι­βλίο, εί­τε μι­λά για τον μι­κρό­κο­σμο της ηρω­ί­δας εί­τε για τις συν­θή­κες του τέ­λους του κό­σμου εί­τε για τις συν­θή­κες ζω­ής των επι­ζώ­ντων στις υπό­γειες πό­λεις. Εξάλ­λου, όλα τα γε­γο­νό­τα απο­τυ­πώ­νο­νται μέ­σα από τα δι­κά της μά­τια και τα δι­κά της βιώ­μα­τα.

Ο συγ­γρα­φέ­ας χρη­σι­μο­ποιεί το γε­γο­νός του αφα­νι­σμού του κό­σμου ως μέ­σο, ως όχη­μα για να πε­ρι­γρά­ψει τον ψυ­χι­σμό της ηρω­ί­δας, τις σχέ­σεις της με τα μέ­λη της οι­κο­γέ­νειας, την εξε­ρεύ­νη­ση της ερω­τι­κής διά­θε­σης, τον τρό­πο λή­ψης απο­φά­σε­ων για τη ζωή της. Η ηρω­ί­δα εί­ναι η πραγ­μα­τι­κή πρω­τα­γω­νί­στρια του βι­βλί­ου και το τέ­λος του κό­σμου απλώς το λο­γο­τε­χνι­κό πρό­σχη­μα.

Σε αυ­τήν λοι­πόν τη δυ­να­μι­κή του συ­ναι­σθη­μα­τι­κού κό­σμου της ηρω­ί­δας και του τέ­λους του κό­σμου, ση­μα­ντι­κό ρό­λο παί­ζει ο συμ­βο­λι­σμός της θά­λασ­σας και του υγρού στοι­χεί­ου γε­νι­κά. Από τη θά­λασ­σα -από το λιώ­σι­μο των πά­γων- έρ­χε­ται το τέ­λος του πο­λι­τι­σμού, την ίδια ώρα που η βρο­χή επι­δει­νώ­νει την κα­τά­στα­ση. Η προ­σω­πι­κή σχέ­ση της ηρω­ί­δας με τη θά­λασ­σα έχει επί­σης εν­δια­φέ­ρον ως σύμ­βο­λο: δεν εί­χε δει πο­τέ της θά­λασ­σα πριν το τέ­λος του κό­σμου, αλ­λά μό­νο όταν εγκα­τέ­λει­ψε την υπό­γεια πό­λη. Η θά­λασ­σα λει­τουρ­γεί σαν μέ­σο ενη­λι­κί­ω­σης και κα­τά κά­ποιον τρό­πο φέρ­νει και το τέ­λος/τη λύ­ση στην ιστο­ρία του βι­βλί­ου.

Πέ­ρα από όλα αυ­τά, το βι­βλίο ανι­χνεύ­ει θέ­μα­τα όπως η μνή­μη, η επι­βί­ω­ση, οι αν­θρώ­πι­νες σχέ­σεις, η αντί­δρα­ση του αν­θρώ­που μπρο­στά στις κα­τα­στά­σεις που τον υπερ­βαί­νουν, το δί­πο­λο άν­θρω­πος - φύ­ση - και ο αυ­το­νό­η­τος συ­νειρ­μός στην οι­κο­λο­γι­κή κα­τα­στρο­φή.

Στα πα­ρα­πά­νω να προ­σθέ­σου­με την εξαι­ρε­τι­κή χρή­ση της γλώσ­σας, την τρυ­φε­ρό­τη­τα στην αφή­γη­ση, την πε­ρι­γρα­φή της λε­πτο­μέ­ρειας ως μέ­σο απο­τύ­πω­σης των συ­ναι­σθη­μά­των της ηρω­ί­δας.

Ένα βι­βλίο «ποί­η­μα», ικα­νό να μας συ­γκι­νή­σει ως ανα­γνώ­στες, αλ­λά και να μας προ­βλη­μα­τί­σει ως κά­τοι­κους του πλα­νή­τη.