Από την ερχόμενη «Αναγέννηση» {4}

Pietro Torrigiano (1472-1528)

Όπως σω­στά έγρα­ψε ο Πεσ­σόα στον Ηρό­στρα­το:

«Η φή­μη μπο­ρεί να εί­ναι θε­τι­κή ή αρ­νη­τι­κή.
Οι με­τα­βαλ­λό­με­νες αντι­λή­ψεις πε­ρί κα­λού και κα­κού
πε­ρι­πλέ­κουν το ζή­τη­μα και σε κά­ποιες πε­ρι­πτώ­σεις το κα­θο­ρί­ζουν.
Εκεί που κά­ποιος βλέ­πει έναν φο­νιά,
ο άλ­λος βλέ­πει έναν γεν­ναίο άν­θρω­πο.
Εκεί που κά­ποιος βλέ­πει έναν μάρ­τυ­ρα,
ο άλ­λος βλέ­πει έναν ηλί­θιο».

O Το­ρι­τζά­νο λοι­πόν κέρ­δι­σε την υστε­ρο­φη­μία
σπά­ζο­ντας τη μύ­τη του Μι­χα­ήλ Άγ­γε­λου!
Ο Τσε­λί­νι στην πε­ρί­φη­μη Vita του
ανα­φέ­ρε­ται στο επει­σό­διο,
ανα­πα­ρά­γο­ντας όσα του εξο­μο­λο­γή­θη­κε
ο ίδιος ο Το­ρι­τζά­νο:

«Αυ­τός ο Μπουο­να­ρό­τι κι εγώ, όταν ήμα­σταν παι­διά,
πη­γαί­να­με στην εκ­κλη­σία της Santa Maria del Carmine,
για να μά­θου­με να ζω­γρα­φί­ζου­με
εξε­τά­ζο­ντας τις πε­ρί­φη­μες τοι­χο­γρα­φί­ες του Μα­ζά­τσο
στο πα­ρεκ­κλή­σι Brancacci.

Ήταν συ­νή­θεια του Μπουο­να­ρό­τι
να πει­ρά­ζει όλους όσους ζω­γρά­φι­ζαν εκεί –
και μια μέ­ρα, όταν άρ­χι­σε πά­λι να μ’ ενο­χλεί,
θύ­μω­σα πε­ρισ­σό­τε­ρο από το συ­νη­θι­σμέ­νο
και σφίγ­γο­ντας τη γρο­θιά μου
του έδω­σα ένα τό­σο δυ­να­τό χτύ­πη­μα στη μύ­τη
που ένιω­σα τα κό­κα­λα και τους χόν­δρους
να πέ­φτουν σαν θρυμ­μα­τι­σμέ­να μπι­σκό­τα
κά­τω από τις αρ­θρώ­σεις μου –
και αυ­τό το ση­μά­δι μου θα το πά­ρει μα­ζί του στον τά­φο».

Ο φί­λος του Μι­χα­ήλ Άγ­γε­λου Βα­ζά­ρι
ισχυ­ρί­ζε­ται βέ­βαια
ότι ο Το­ρι­τζά­νο υπο­κί­νη­σε τον καυ­γά
επει­δή τον φθο­νού­σε βα­θιά.

Όπως και να ’χει
ο μεν Μι­χα­ήλ Άγ­γε­λος
ση­μα­δεύ­τη­κε για όλη του τη ζωή
(o Ρα­φα­ήλ, που τον μι­σού­σε,
χά­ρη­κε τό­σο με το γε­γο­νός
ώστε στο έρ­γο του Ο Χρι­στός πέ­φτει υπό το βάρος του Σταυ­ρού
φρό­ντι­σε να τον συ­μπε­ρι­λά­βει στο πλή­θος
με τη μύ­τη του πα­ρα­μορ­φω­μέ­νη),
ο δε Το­ρι­τζά­νο εξο­ρί­στη­κε από τη Φλω­ρε­ντία,
κι αφού ανα­γκά­στη­κε για ένα διά­στη­μα
να βγά­λει το ψω­μί του
στην αυ­λή του Ερί­κου Η΄

(σ’ αυ­τόν τον «canaglia»,
όπως τον χα­ρα­κτή­ρι­σε ο Πά­πας Κλή­μης Ζ΄),
κα­τέ­λη­ξε να πε­θά­νει
σε φυ­λα­κή στην Ισπα­νία.

Σε μια από τις τε­λευ­ταί­ες επι­στο­λές του
προς τον Τσε­λί­νι, ση­μειώ­νει:
«Non ho alcun rimpianto» –
«δεν με­τα­νιώ­νω για τί­πο­τα».

Προς τι άλ­λω­στε;
Un pugno al naso
και ξαφ­νι­κά εί­σαι διά­ση­μος!