Αυγή
Χρήστος Χρηστίδης
Ένας συγγραφέας βιογραφεί και αυτοβιογραφείται. Αφηγείται την ιστορία μιας νέας γυναίκας, η οποία ζει έγκλειστη επί δύο χρόνια στο διαμέρισμά της, βυθισμένη στη μοναξιά και το πένθος. Αναζητώντας τη λύτρωσή της, αποφασίζει να κατέβει στον Άδη με σκοπό να ανασύρει την πεθαμένη της μητέρα και να αναστήσει τον χαμένο γενέθλιο τόπο της.
Με φόντο αυτήν την ιστορία όπου ξεδιπλώνεται ο αντιφατικός δεσμός μητέρας-κόρης, ένα εκρηκτικό μείγμα αγάπης, ταύτισης, καταπίεσης και ανταγωνισμού, ο συγγραφέας ανατρέχει στις ήρεμες και ταραχώδεις στιγμές της πολυετούς συμβίωσης με τη γυναίκα του.
Μια φυγόκεντρη και πολυφωνική αφήγηση, στον ιστό της οποίας συνυφαίνονται όνειρα, εφιαλτικά θραύσματα μνήμης, παροξυσμικές παραισθήσεις και παραληρήματα, καθώς η εικόνα της πραγματικότητας θολώνει και παραμορφώνεται.
Όντα και μη όντα
Αργύρης Χιόνης
(Eπίμετρο: Γιώτα Κριτσέλη)
Στις σελίδες αυτού του βιβλίου, αναμειγνύονται όλα σχεδόν τα είδη του λόγου, καταργώντας τα μεταξύ τους όρια. Το παραμύθι σμίγει με το δοκίμιο, το δοκίμιο με την ποίηση, η ποίηση με τη φυσική ιστορία… Πραγματικά όντα γίνονται φανταστικά, αφηρημένες έννοιες, αντικείμενα και φυσικά φαινόμενα αποκτούν ιδιότητες όντων, τέρατα εξανθρωπίζονται, άνθρωποι τερατοποιούνται, το ζωικό και το φυτικό βασίλειο εμπλουτίζονται με νέα, άγνωστα ως τώρα είδη…Τί είναι λοιπόν αυτό το βιβλίο; Ένα παιχνίδι; Ναι, ένα παιχνίδι που, ενώ ακυρώνει τη σοβαροφάνεια, παραμένει ωστόσο σοβαρό, γιατί, όπως λέει και ένα σπανιόλικο τραγούδι, la vida es una broma seria, δηλαδή η ζωή είναι ένα σοβαρό αστείο, ενίοτε καὶ τραγικό.
A. X.
Ο σχοινοβάτης
Κριστιάν Μπομπέν
(Μετάφραση: Φοίβος Ι. Πιομπίνος, Béatrice Connolly)
Στον Σχοινοβάτη ο αφηγητής συναντά στην εξοχή έναν άνθρωπο με κεφάλι αλόγου. Μια φιλία γεννιέται ανάμεσά τους. Κατά τις συχνές συναντήσεις τους λαμβάνουν χώρα συζητήσεις οι οποίες θυμίζουν τους πλατωνικούς διαλόγους. Τα θέματα που συζητιούνται διαδοχικά είναι τα ακόλουθα: η σχέση ποίησης και τσίρκου· η αδυναμία των βιβλίων και της γραπτής γνώσης να εξηγήσουν τον κόσμο και να προσφέρουν χαρά· η αιφνίδια ανακάλυψη της άνοιξης – ανακάλυψη που δεν έχει σχέση με την εποχή, αλλά αφορά το άνοιγμα των αισθήσεων και της ψυχής στο μεγαλείο των απλών πραγμάτων. Μία των ημερών, και αφού προηγουμένως εγχειρίζει στον αφηγητή ένα ποίημα «που κόβει την ανάσα», ο άνθρωπος με το κεφάλι αλόγου εξαφανίζεται.
Πίσω από την απέριττη απλότητα της πλοκής του Σχοινοβάτη, στην οποία οφείλεται ασφαλώς ένα μέρος της γοητείας του, ανιχνεύονται θέματα που απασχόλησαν διαχρονικά τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία. Τα θέματα αυτά ο Κριστιάν Μπομπέν τα επαναπροσεγγίζει με έναν μοναδικό τρόπο: συνδυάζοντας την ποίηση με το στοχασμό και διαποτίζοντας την αφήγησή του με μιαν έντονη πνευματικότητα.
Ο οβολός
Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος
Ο αναγνώστης στον Οβολό συναντά την εφαρμογή της κλασικής μεθόδου του Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλου: Το παλαιικό αναπαράγεται μέσα από την προσέγγιση του παρελθόντος με κάποιου είδους νοσταλγία και μέσα από τη χρήση επιλεγμένων εκφράσεων της καθαρεύουσας. Η αυστηρότατη από την άλλη πλευρά κειμενική δομή, η διαύγεια και η σαφήνεια της έκφρασης μαζί με την απόλυτη προσοχή στην λεπτομέρεια μάς παραπέμπουν στον τόσο δημοφιλή στις μέρες μας μινιμαλισμό. Μέσα σε ένα περιβάλλον βουλιμικής πλησμονής και θορύβου όπως είναι αυτό που ζούμε, ο Παπαδημητρακόπουλος μάς προσκαλεί να συγκεντρωθούμε στο ασήμαντο και στο σεμνό. Γι’ αυτό και ένα από τα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του είναι ότι η πεζογραφία του μικρού, του απλού και του ευκρινούς που καλλιεργεί είναι εντελώς μοντέρνα.
Ελισάβετ Κοτζιά, «Διακρίνοντας», Η Καθημερινή, 6/3/2005
Ποιήματα
Έμιλυ Ντίκινσον
(Εκλογή – προλεγόμενα – μετάφραση: Κώστας Κουτσουρέλης)
Σαν τα παιδιά, η Ντίκινσον ρουφάει τον κόσμο αφιλτράριστο – κάθε χαρά της είναι απέραντη, κάθε της λύπη απαρηγόρητη. Οι στίχοι της είναι ένα διαρκές ανάκρουσμα οριακών συναισθημάτων, μια ακροβασία πάνω στο δίκοπο ξυράφι της συντριβής και της ευδαιμονίας. Δεν υπάρχει τίποτε νερωμένο εδώ, τίποτε το χλιαρό, τίποτε το μέτριο.
Τα θέματά της είναι συναφή με την ποιητική της κι αυτή πάλι ταυτίζεται με τη βιοθεωρία της. Καθαρά ρομαντική, τρεις θεούς προσκυνά: τη Λέξη, την Έκσταση και την Αλήθεια. Πάει να πει, κατά σειρά: τη δύναμη της έκφρασης, τη μέθη της ζωής και την αυθεντικότητα του βιώματος.
Ο καιρός και ο τόπος στάθηκαν φιλέταιροι για το κορίτσι απ’ το Άμχερστ. Έζησε στη βαθιά επαρχία όταν όλη η Αμερική ήταν τέτοια – μακριά από τον θόρυβο και τους περισπασμούς, προστατευμένη από τον «αρχόμενο αιώνα της εξυπνάδας». Είχε την πρόνοια μάλιστα, ή την τύχη, να μη συναγελαστεί το λογοτεχνικό συνάφι, που ανθρώπους της δικής της φτιαξιά πάντοτε τους μολύνει.
Τι ήταν και τι ήθελε το λένε μόνο τα ποιήματά της. Αυτό το θαύμα του ατόφιου λυρισμού, αυτό το διαρκές τραγούδι που λάμπει ανεξαρτήτως της αφορμής, στον ενθουσιασμό ή την πικρία, στην αλγηδόνα ή τη χαρά, στη γνώση ή την απόγνωση, σ’ ό,τι μικρό ή μεγάλο.
Κ.Κ.
Το αλάτι του Bad Ischl
Κώστας Μαυρουδής
Το αλάτι του Bad Ischl, απόπειρα βιωματικής χαρτογράφησης, διαθλασμένη μέσω της ποίησης και του στοχασμού, βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τις έννοιες του χρόνου και της τέχνης. Πρόκειται για ένα μωσαϊκό έκκεντρων θεματικά και μορφολογικά κειμένων, τα οποία αποκτούν ενότητα χάρη σε έναν αθέατο σύνδεσμο: το βλέμμα του παρατηρητή. Συγχρόνως, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι μέσα από αναφορές σε έργα τέχνης και αποσπάσματα από την παγκόσμια λογοτεχνία, τα οποία συνυφαίνονται με θραύσματα μνήμης στον ιστό του κειμένου, ο συγγραφέας επιχειρεί να φωτίσει όψεις της καθημερινής ζωής, αλλά και το αντίστροφο: να μετουσιώσει το απλό και τετριμμένο σε αισθητική εμπειρία. Έτσι, τέχνη και πραγματικότητα διασταυρώνονται, συχνά κατά απροσδόκητο τρόπο, καταργώντας τα μεταξύ τους όρια.
Η γραφή του Κώστα Μαυρουδή χαρακτηρίζεται από λεπτή ειρωνεία, από έναν διάχυτο σκεπτικισμό για την ανθρώπινη φύση και την πορεία της Ιστορίας, και βέβαια από προσήλωση στην αισθητική διάσταση της ζωής
ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ «ΧΑΡΤΗ»
Το νησί Ρενό και άλλα διηγήματα
Αλεξάντρ Γκριν
Mετάφραση-σχόλια-επίμετρο: Βιργινία Γαλανοπούλου
Η παρούσα συλλογή με τον τίτλο Το νησί Ρενό και άλλα διηγήματα επιχειρεί μια περιήγηση στον παράξενο και αινιγματικό κόσμο του Αλεξάντρ Γκριν, έναν κόσμο ονειρικό και εξωτικό, εδεμικό και συνάμα εφιαλτικό, ο οποίος κυριαρχείται από την επιθυμία της φυγής· συγχρόνως φιλοδοξεί να μας δώσει μια εικόνα της ποικιλίας του ύφους, των θεμάτων και της τεχνικής του ξεχωριστού αυτού συγγραφέα.
Οι ιστορίες του βιβλίου εκτυλίσσονται τόσο σε γνώριμα αστικά τοπία –Πετρούπολη, Λονδίνο, Μόσχα– όσο και στην Γκρινλανδία, την επινοημένη χώρα που έπλασε η δημιουργική φαντασία του Γκριν, με τα παραδεισένια νησιά της, ξεχασμένα από τον υπόλοιπο κόσμο. Κοινό χαρακτηριστικό των ηρώων που πρωταγωνιστούν στα διηγήματα είναι η αδυναμία τους να συμμορφωθούν με τις κοινωνικές συμβάσεις και τον ρόλο που αυτές τους επιφυλάσσουν, ενώ ενίοτε έρχονται σε ανοιχτή, ακόμα και βίαιη ρήξη με τη συμβατική λογική.
Ο Γκριν μάς αφηγείται ιστορίες υπαρξιακής αγωνίας, με μια γραφή λυρική και συμβολική, που αγαπά τις εικόνες, τις μεταφορές και τις λεπτοδουλεμένες περιγραφές. Η ματιά του, ασκημένη στην εξερεύνηση του αγνώστου που προβάλλει πίσω από την καθησυχαστική όψη της καθημερινής ζωής, καταφέρνει επίσης να φέρει στο φως τα μυστήρια της ανθρώπινης ψυχής.
Ο αχυρώνας φλέγεται
Ουίλλιαμ Φώκνερ
Μετάφραση - επίμετρο: Γιάννης Παλαβός
Ο Aχυρώνας φλέγεται είναι ένα από τα αρτιότερα και τα πιο συχνά ανθολογημένα διηγήματα του Ουίλλιαμ Φώκνερ. Η πλοκή του αναπτύσσεται γύρω από το εναγώνιο δίλημμα ενός δεκάχρονου αγοριού, που υποχρεώνεται να επιλέξει ανάμεσα στην υποταγή στον βίαιο πατέρα του και στην επώδυνη χειραφέτηση. Στον πυρήνα του διηγήματος ανιχνεύεται αυτό που ο συγγραφέας όρισε, στην ομιλία του κατά την τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ, ως το μοναδικό θέμα για το οποίο αξίζει να γράφει κανείς: «τα προβλήματα του ανθρώπινου ψυχικού χώρου που βρίσκεται σε μάχη με τον εαυτό του». Ο Αχυρώνας φλέγεται, εκτός από μια κλασική ιστορία ενηλικίωσης, αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα αυτής της σύγκρουσης που διατρέχει ολόκληρο το έργο του Φώκνερ.
Στον καμβά του διηγήματος συνυφαίνονται με πολλή τέχνη και άλλα θέματα: οι ταξικές και φυλετικές ανισότητες στον αμερικανικό Νότο την περίοδο της Ανασυγκρότησης, ο ρατσισμός που διαποτίζει τις κοινωνικές σχέσεις, καθώς και οι συνθήκες διαβίωσης των αγροτών και το πώς αυτές τροφοδοτούν το μίσος διαιωνίζοντας τον κύκλο της βίας.
