Αμνησία [Β´]

Μέ­ρα Λα­μπρή, Αλ­κυο­νί­δες της καρ­διάς μας
Ο ήλιος καί­ει τα χιό­νια στις βου­νο­κορ­φές

Μεί­να­με προ­σμέ­νο­ντας την άφι­ξη των μου­σα­φί­ρη­δων, εκεί, μπρο­στά στον μπου­φέ της μά­νας, με πλή­θος γύ­ρω τις φω­το­γρα­φί­ες των νε­κρών. Κι οι μου­σα­φί­ρη­δες ήρ­θα­νε. Και φέ­ρα­νε ο κα­θέ­νας από ένα δώ­ρο.

Κα­τα­γω­γή

Πρώ­τος φα­νε­ρώ­θη­κε, απλώ­νο­ντας το πέλ­μα έξω απ’ το κου­κού­λι του ύπνου σου, ο κά­πο­τε πα­τέ­ρας. Και λέω “ο κά­πο­τε”, για­τί τη μέ­ρα που εθε­λου­σί­ως σή­κω­σες την σύ­νο­λη του κό­σμου σου ευ­θύ­νη, αυ­τός έγι­νε θύ­μη­ση τρυ­φε­ρή, μνή­μη της ρί­ζας, τί­πο­τα λι­γό­τε­ρο. Έφυ­γε τό­τε που το σπέρ­μα του ήτα­νε με σι­γου­ριά στα σπλά­χνα σου ρι­ζω­μέ­νο. Δεν ήταν έτσι χρεία να υπάρ­χει εκεί έξω.
(Κι ορί­στε πώς πε­θαί­νουν γύ­ρω μας οι άν­θρω­ποι, που κά­ποιοι λέ­νε πως για να μα­κροη­με­ρεύ­ουν πρέ­πει να τους τα­ΐ­ζου­με κα­θη­με­ρι­νά και­νούρ­γιο λό­γο ύπαρ­ξης, μ’ αγά­πη όμως, για­τί αλ­λιώς γί­νο­νται βά­ρη ασή­κω­τα μες στη ζωή μας.)
Το δώ­ρο που έφε­ρε ο πα­τέ­ρας ήτα­νε ένα μι­κρό δρε­πά­νι, δρε­πά­νι χρή­σης ιδιω­τι­κής, να κό­βει τα ζι­ζά­νια της θύ­μη­σης, και να θε­ρί­ζει ολό­χρυ­σο καρ­πό, στην ώρα του, από τα στά­χυα της πραγ­μα­τι­κής σο­δειάς σου. Κι έφε­ρε ακό­μα ένα ζευ­γά­ρι μα­το­γυά­λια με σκε­λε­τό κο­κά­λι­νο, πα­λιό, που ξέ­ραν να κοι­τά­νε το Πρω­τό­τυ­πο μα­ζί με τις μυ­ριά­δες ανα­κλά­σεις του, σου δί­να­νε με άλ­λα λό­για την ευ­χή να βλέ­πεις μ’ όλον τον λυ­ρι­σμό του βλέμ­μα­τος δί­χως μια σπι­θα­μή να υπο­χω­ρείς στον έναν δι­κό σου δρό­μο· εκεί, οι απο­φά­σεις θα παίρ­νο­νταν με την κρυ­στάλ­λι­νη λο­γι­κή του χει­ρουρ­γού. Σαν να σε δέ­νουν οι συ­ντρό­φοι στο κα­τάρ­τι, μη χά­σεις ού­τε μια στιγ­μή απ’ το τρα­γού­δι των Σει­ρή­νων, κι όμως το πλοίο θα προ­χω­ρά, θα προ­χω­ρά.

[Ο Δί­ας βέ­βαια νί­κη­σε τον Κρό­νο, τον πα­τέ­ρα του, και τον φυ­λά­κι­σε στα Τάρ­τα­ρα, με φρου­ρούς στην πόρ­τα τη Νύ­χτα και τους Εκα­τόγ­χει­ρες. Μα επει­δή η γλώσ­σα μας εί­ναι ακό­μα η ελ­λη­νι­κή, έχου­με λό­γους να σκε­φτό­μα­στε πως ήτα­νε ο Κρό­νος-Χρό­νος που, μέ­σα στις γε­νε­ές, κα­τά­πι­νε ό,τι κι αν γεν­νού­σε. Κι ο Δί­ας -ιδιο­φυ­ής ή μα­ριο­νέ­τα μιας Σο­φί­ας από κεί­νον κά­πως με­γα­λύ­τε­ρης, που όρι­ζε το χέ­ρι και τις πρά­ξεις του, ποιος ξέ­ρει τώ­ρα για να πει;- απο­φα­σί­ζει τη μια καί­ρια κί­νη­ση σε τού­τον τον αγώ­να να ανα­και­νι­σθεί ο χρό­νος: κοι­μά­ται με τη Μνη­μο­σύ­νη, κα­θώς θυ­μη­θή­κα­με στο προη­γού­με­νο, κι ύστε­ρα από λί­γο ανοί­γου­νε τα μά­τια τους στον κό­σμο μας οι εν­νιά καλ­λί­φω­νες καλ­λί­γραμ­μες, καλ­λί­γνω­μες, οι Μού­σες οι εύ­μορ­φες, που η θεία φύ­ση τους στο εξής θα μά­χε­ται κά­θε του χρό­νου σκο­τει­νή ρυ­τί­δα. Να ένας θε­ός να ευ­γνω­μο­νείς, και να μια πρά­ξη που την ση­μα­σία της κα­μιά αμνη­σία των θνη­τών δεν θα απα­ξιώ­σει.]

Ορ­φά­νια

Ήρ­θε με­τά εκεί­νο το πε­ντάρ­φα­νο απ’ το χω­ριό, παι­δί δί­χως πα­πού­τσια, που δεν ήξε­ρε πα­τέ­ρα ού­τε μά­να, που ού­τε μια φω­το­γρα­φία τους δεν αξιώ­θη­κε, να ξέ­ρει με τι μοιά­ζα­νε, να ξέ­ρει πώς να χτί­σει του προ­σώ­που του τον γύ­ρο, να ‘χει μιαν υπο­ψία πώς θα εί­ναι το μέλ­λον που πε­ρι­μέ­νει. Και το βά­στη­ξε στο βυ­ζί της αυ­τό το παι­δί η κα­λο­σύ­νη μιας γει­τό­νισ­σας που εί­χε κό­ρη νε­ο­γέν­νη­τη. Μα­ζί τα βύ­ζαι­νε, τα ίδια βυ­ζιά ζου­λά­γα­νε με τα χε­ρά­κια τους. Κι έφε­ρε δώ­ρο εκεί­νο το παι­δί τα δύο στή­θη της κα­λο­σύ­νης, αυ­τά που εί­δαν τα μά­τια του με το που ανοί­ξα­νε στον κό­σμο.

Γκιό­στρα

Κα­τέ­βη­κε με­τά απ’ το κά­δρο του εκεί­νος, ο λυ­ρά­ρης της γιορ­τής. Αυ­τός, ο όρ­θιος, με το χα­μό­γε­λο πά­νω απ’ το πι­γού­νι που κρα­τεί τη λύ­ρα μες στους γα­μη­λιώ­τες με τα κα­λο­ξυ­ρι­σμέ­να πρό­σω­πα, φο­ρώ­ντας το σα­ρί­κι με τα κρόσ­σια ανά­κα­τα με τα μαλ­λιά, φρε­σκο­βαμ­μέ­να τα στι­βά­νια του και όμορ­φα στριμ­μέ­νο το μου­στά­κι. Κι άρ­χι­σε να μο­νο­λο­γεί λό­για του Ερω­τό­κρι­του μέ­σα στα κοι­μι­σμέ­να σου αυ­τιά. Κι αυ­τά τα λό­για πιά­να­νε γε­ρά στα μπε­ντε­νά­κια των αυ­τιών σου, όπως και στ’ άλ­λα, της ψυ­χής, κι εσύ κοι­μό­σου­να κι οι χτί­στες χτί­ζα­νε, και ξε­κου­κί­ζαν σκόρ­πιες προ­σευ­χές απ’ τους αιώ­νες που πε­ρά­σα­νε με μιαν ανα­πνοή, και σε να­νού­ρι­ζαν όλοι έναν γύ­ρο, μω­ρό σε κού­νια κρε­μα­σμέ­νη στον ου­ρα­νό του λυ­ρι­σμού, μια στη χα­ρά, μια στη λύ­πη, πά­ντο­τε όμως μες στο σύ­μπαν μιας κα­λό­τη­τας, που σαν Εκεί­νη στον κό­σμο κα­μιά. Και λέ­γαν τα ακα­τα­νό­η­τα:

Μοί­ρα μου, κι' ἴντα λεί­πε­σαι νὰ κά­μης μπλιὸ σ' ἐμέ­να;
τὴ σή­με­ρο μ' ἐνί­κη­σες, κι' ὄχι στὰ πε­ρα­σμέ­να.
Ὅ,τι κι' ἂν εἶχα πῆρες τα, ἴντ' ἄλλο σ' ἀπο­μέ­νει,
κι ἴντα ἀνι­μέ­νει μπλιὸ νὰ δῆ ἕνας ὁποὺ κερ­δαί­νει;

Δὲν εἶν' στὸν Ἅδη ρι­ζι­κά, δὲν εἶν' στὸν Ἅδη μοῖρες,
δὲν εἶν' στὸν Ἅδη κέρ­δη­τα, καὶ σώ­νει σ' ὅ,τι πῆρες.

και δί­πλα σ’ ετού­τα:

Ἐφά­νη ὁλό­χα­ρη ἡ αὐγή, καὶ τὴ δρο­σού­λα ρί­χνει,
ση­μά­δια τῆς ξε­φά­ντω­σης κεί­νη τὴν ὥρα δεί­χνει.
Χορ­τά­ρια βγή­κα­σι στὴ γῆς, τὰ δε­ντρου­λά­κια ἀθί­σα,
κι ἀπὸ τς ἀγκά­λες τ'οὐρα­νοῦ γλυκὺς βορρὰς ἐφύ­σα,
τὰ πε­ρι­γιά­λια λά­μπα­σι, κι ἡ θά­λασ­σα κοιμᾶτο,
γλυκὺς σκοπὸς εἰς τὰ δε­ντρὰ κι εἰς τὰ νερὰ γροικᾶτο·

Ερω­τό­κρι­τος (Ε 1007-1010, Ε 1033-1034 και Ε 769-774), από την έκ­δο­ση του Στέ­φα­νου Ξαν­θου­δί­δη του 1915)

Μέ­τω­πο

Περ­πά­τη­σε ύστε­ρα στον κό­σμο σου ο δε­κα­νέ­ας απ’ το Αλ­βα­νι­κό μέ­τω­πο, εκεί­νος με τις γκέ­τες τυ­λιγ­μέ­νες εκα­τό φο­ρές γύ­ρω απ’ τις γά­μπες του και με το ένα πό­δι πά­νω σ’ άλ­λο. Κα­θι­στός στην ψά­θι­νη κα­ρέ­κλα, ήσυ­χος, με το χα­μό­γε­λο της αυ­ρια­νής ήτ­τας που θα έκα­νε τους συ­μπο­λε­μι­στές του αδερ­φούς και τον εχθρό θυ­σία απα­ραί­τη­τη. Κι έφε­ρε εκεί­νος για δώ­ρο του, τον τρό­πο να κερ­δί­ζεις χά­νο­ντας, να χά­νεις κερ­δί­ζο­ντας, και μα­ζί μ’ αυ­τό τη γνώ­ση μιας συλ­λο­γι­κό­τη­τας που ξε­περ­νά τη λί­γη μας ζωή, την ομορ­φιά της θυ­σί­ας που σε ξε­πλη­ρώ­νει επί τό­που και στο πολ­λα­πλά­σιο. Ο Κορ­νά­ρος με τα ίδια του τα χέ­ρια έθρε­φε εκεί­νον τον πο­λε­μι­στή, και του μουρ­μού­ρι­ζε μέ­σα στ’ αυ­τί τη γλύ­κα μιας ζή­σης που δί­χως υπέρ­βα­ση θα ‘τα­νε λει­ψή. Και ήρ­θε. Κι έκα­τσε δί­πλα σου την ώρα που εσύ κοι­μό­σου­να. Και ήπιε μια ρα­κή μα­ζί σου. Με­τά επέ­στρε­ψε στον χα­ρού­με­νο τά­φο του.

Στο βου­νό

Επά­τη­σε ύστε­ρα στον κό­σμο σου ο αντάρ­της, που την ευ­γε­νι­κή του φύ­ση η πρώ­τη κα­το­χή των Γερ­μα­νών προ­σέ­βα­λε θα­νά­σι­μα, εκεί­νη η κα­το­χή που ήξε­ρε να κό­βει βα­θιά το αν­θρώ­πι­νο κρέ­ας και να λε­ρώ­νει με αί­μα και ορ­γή τα μά­γου­λα των αμά­χων. Κι εκεί­νος ο αντάρ­της κρα­τού­σε κά­τω απ’ την αρι­στε­ρή του μα­σχά­λη τη μνή­μη ενός πε­ρή­φα­νου γέ­νους, που απ’ την επο­χή του Κα­πε­τάν Μι­χά­λη στοί­χειω­νε το φι­λό­τι­μο του αδι­κη­μέ­νου και ξυ­πνού­σε έναν αγώ­να σ’ όλους τους αιώ­νες ίδιον κι απα­ράλ­λα­χτο. Ο χρό­νος του κα­πε­τάν Μι­χά­λη κι ο χρό­νος του αντάρ­τη ήταν ο ίδιος μ’ αυ­τόν μπρο­στά στον μπου­φέ της μά­νας, ένας χρό­νος που γλι­στρού­σε κα­τευ­θεί­αν έξω απ’ τις ζω­γρα­φιές του Θε­ό­φι­λου και τις αγιο­γρα­φί­ες των εκ­κλη­σιών, χρό­νος επί­πε­δος, νυν και αεί, με μό­νη του προ­ο­πτι­κή αυ­τήν που έδι­νε στις πρά­ξεις η βα­θιά ψυ­χή των προ­σώ­πων. Δεν με­τριό­ταν στις αριθ­μο­μη­χα­νές των λο­γι­στών, δεν εί­χε την προ­ο­πτι­κή που δι­δά­σκο­νταν οι πρω­το­ε­τείς στην Κα­λών Τε­χνών.

Εξο­ρία

Ήρ­θε με­τά με τα άσπρα του μαλ­λιά ο εκτο­πι­σμέ­νος στη Μα­κρό­νη­σο και στην Ικα­ρία, ο τρό­φι­μος κε­λιών της Αλι­καρ­νασ­σού και κά­θε άλ­λου όμορ­φου μο­να­στη­ριού με­τά τον πό­λε­μο, κι έφερ­νε μες στις χού­φτες του τον αγια­σμό από τη βία των βα­σα­νι­στών. Κι εκεί, δί­πλα του, έλα­μπε το κα­ντη­λά­κι μιας εκ­κλη­σιάς δί­χως σταυ­ρό και θυ­μια­τό, μα που κα­τα­χτυ­πού­σε το ξύ­λι­νο σή­μα­ντρό της στην καρ­διά κά­θε συ­ντρό­φου και που τη λει­τουρ­γού­σα­νε κα­θη­με­ρι­νά όλοι μα­ζί με τα μι­κρά τους πά­θη. Ένας λυγ­μός σαν φλυα­ρία κω­φά­λα­λου που ακα­τά­παυ­στα χει­ρο­νο­μεί πί­σω απ’ την πλά­τη σου κυ­ρί­ευε την ψυ­χή αν­θρώ­πων που δεν χαι­ρε­τιό­τα­νε στον δρό­μο μα που γνω­ρί­ζο­νταν βα­θιά δί­χως να γνω­ρί­ζο­νται. Κι εκεί­νος ο λυγ­μός, που πιό­τε­ρο από λυγ­μός ήταν κα­τα­γω­γή ολά­κε­ρη, τους κρά­τα­γε αγκα­λιά, όπως η θυ­σία τους πρώ­τους χρι­στια­νούς, κά­τω απ’ τη σκέ­πη ενός θε­ού θνη­τού σαν τον κα­θέ­να. Ετού­τος ο πά­ντα εξό­ρι­στος έφε­ρε αυ­τήν την ευ­λο­γία του για δώ­ρο.

Έξο­δος

Κα­τέ­βη­καν κι άλ­λοι πολ­λοί μέ­σα απ’ τα κά­δρα τους, για να σε χαι­ρε­τή­σουν και να σου μι­λή­σουν μέ­σα στον ωραίο ύπνο σου. Αλ­λά η μνή­μη ξέ­ρει να κρα­τά στα χέ­ρια της μο­νά­χα σκί­τσα των Αγ­γέ­λων. Μοιά­ζει έτσι η ζωή με αγιο­γρα­φί­ες συγ­γε­νών που φύ­γα­νε, και που εκλι­πα­ρούν για λί­γη προ­σευ­χή στην κά­θε μέ­ρα τους, εδώ, σ’ αυ­τή τη γη που σ’ έρι­ξε ο θε­ός, και που εύ­κο­λα σ’ αφή­νει να ξε­χνάς Αυ­τόν που εί­σαι.

——————————————————————————————

Υ  Σ  Τ  Ε  Ρ  Ο  Γ  Ρ  Α  Φ  Ο

Ύστε­ρα απ’ όλα αυ­τά τι θα απο­μεί­νει; Σβή­νω το φως και παίρ­νω την κι­θά­ρα μου. Μι­λάω τώ­ρα κα­θα­ρά στ’ αυ­τιά των συ­ντρό­φων:

«Και αν οι λέ­ξεις μας σκορ­πί­σα­νε στο πά­τω­μα, κα­θώς σκορ­πί­ζου­νε τα κέρ­μα­τα απ’ τον θρυμ­μα­τι­σμέ­νο κου­μπα­ρά του γιου σου, ίσως αυ­τός να εί­ναι ο μό­νος τρό­πος για να αρ­τιω­θεί ο κό­σμος που σου πρέ­πει.»

Εκεί­να εί­πες. Και συ­μπλή­ρω­σες:

« –Ελά­τε τώ­ρα να φο­ρέ­σου­με τα γιορ­τι­νά. Δεν εί­ναι ακό­μα Κυ­ρια­κή, μα ίσως εί­ναι μια ωραία ευ­και­ρία.»