Γεωμετρικοί τόποι ζώων στο ποιητικό τοπίο της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ

το το­πίο να δω σαν κέ­ντρο του κό­σμου
^{_{ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ}}
«Το άν­θος δι­δά­σκει», [Η ύλη μό­νη] 2001

Πολ­λές οι επι­λο­γές όταν εστιά­ζεις σε ολό­κλη­ρο το ποι­η­τι­κό έρ­γο της Κα­τε­ρί­νας Αγ­γε­λά­κη-Ρουκ (Κ.Α.Ρ. στη συ­νέ­χεια), ακό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρες αν έχεις την ευ­χέ­ρεια να δια­λέ­ξεις ελεύ­θε­ρα το τι θα γρά­ψεις, αλ­λά δύ­σκο­λη η από­φα­ση, για­τί τα ζη­τή­μα­τα ου­σί­ας με τα οποία κα­τα­πιά­νε­ται εί­ναι πολ­λά. Ο έρω­τας στην ποί­η­σή της; Η μο­να­ξιά; Το Αν­δρι­κό Σώ­μα μέ­σα στο Ποι­η­τι­κό της Σώ­μα; Η με­λαγ­χο­λία; Η λύ­πη; Το φως; Η ελ­πί­δα; Το πα­ρά­πο­νο; Η δι­καιο­σύ­νη; Η ανη­μπό­ρια; Αλ­λά και στη γρα­φή της, ας μην πε­ρά­σει απα­ρα­τή­ρη­τη η συ­νει­δη­τή της επι­λο­γή να χρη­σι­μο­ποιεί το μο­νο­το­νι­κό στα βι­βλία της με­τά από την κα­θιέ­ρω­σή του.
Με­λε­τώ­ντας από την αρ­χή ξα­νά το σύ­νο­λο του έρ­γου της, το έν­στι­κτό μου με οδή­γη­σε σε ένα εντε­λώς ιδιαί­τε­ρο πε­δίο, το οποίο ξάφ­νια­σε και μέ­να, πα­ρό­λο που ήταν μπρο­στά στα μά­τια μου εδώ και χρό­νια. Σκε­φτό­μουν πώς ένας τό­σο δρα­στή­ριος άν­θρω­πος, με ανε­ξά­ντλη­το κέ­φι για δρά­ση, για ζωή, για εμπει­ρί­ες κά­θε εί­δους (σω­μα­τι­κές, γνω­σια­κές, νοη­τι­κές, γρα­φής, κ.α.) θα μπο­ρού­σε να αντέ­ξει το βά­ρος μί­ας εκ γε­νε­τής σω­μα­τι­κής ανα­πη­ρί­ας-ει­δι­κής ανά­γκης-ανη­μπό­ριας, χω­ρίς να χά­σει την αγά­πη. Για­τί στην ου­σία, δεν θα μπο­ρεί να χα­ρεί ανε­μπό­δι­στα πολ­λές από τις χα­ρές της ζω­ής. Του επι­βάλ­λε­ται δια βί­ου στέ­ρη­ση ελευ­θε­ρί­ας. Εξάρ­τη­ση. Διά στό­μα­τος ιδί­ας:

Τώ­ρα ξέ­ρω πως η εξάρ­τη­ση εί­ναι η πιο ανί­α­τη ανα­πη­ρία.
Αιχ­μα­λω­σία, των αντι­θέ­των διά­λο­γοι με τον ανή­λεο χρό­νο, εκδ. Κα­στα­νιώ­τη 2018

Εξάρ­τη­ση ήτοι μαρ­τύ­ριο. Χώ­ρια τα ανα­πά­ντη­τα. Αν τα πράγ­μα­τα ήταν αλ­λιώς; Για­τί άρα­γε να έγι­ναν έτσι; Για­τί έλα­χε σε εκεί­νη; Για­τί η ια­τρι­κή δεν προ­ό­δευ­σε τό­σο ώστε να προ­λά­βει την απο­κα­τά­στα­ση; Πό­σοι άν­θρω­ποι έφυ­γαν ή έζη­σαν μία στε­ρη­μέ­νη ελευ­θε­ρί­ας ζωή, διό­τι δεν πρό­λα­βαν τις ια­τρι­κές εξε­λί­ξεις; Πέ­ρα από αυ­τό, πώς μια σω­μα­τι­κή «δυ­σκο­λία» επη­ρε­ά­ζει τον ψυ­χι­σμό, τη νό­η­ση, το όλον; Πώς η στο ασυ­νεί­δη­το κα­τα­γε­γραμ­μέ­νη πλη­ρο­φο­ρία έρ­χε­ται απρό­σκλη­τη στην επι­φά­νεια και πα­ρά­γει πό­νο; Σκέ­φτη­κε πο­τέ κα­νείς ότι ο πό­νος της Κ.Α.Ρ. ήταν διαρ­κής; Ότι ακό­μα και όταν πλη­σί­α­ζε στο 100% της χα­ράς, η στο βά­θος του υπο­συ­νει­δή­του της υπο­βό­σκου­σα υπό­μνη­ση «ανα­πη­ρί­ας» ή «ει­δι­κής ανά­γκης» ή «ανη­μπό­ριας» μπο­ρεί να δυ­σκό­λευε τα πράγ­μα­τα; Δεν εί­ναι άθλος το να δια­τη­ρή­σεις την Αγά­πη μέ­σα σου, όπως εκεί­νη και να απο­φύ­γεις τις πα­γί­δες του φθό­νου, της μο­χθη­ρί­ας, του μί­σους, της κα­κί­ας, της εκ­δί­κη­σης;
Αυ­τό που μου κί­νη­σε το εν­δια­φέ­ρον ήταν η αγά­πη της για τα ζώα και η επα­κό­λου­θη αυ­τής ιδιαί­τε­ρη σχέ­ση μα­ζί τους, οι ικα­νό­τη­τες επι­κοι­νω­νί­ας, διαί­σθη­σης ως και εν­συ­ναί­σθη­σης ακό­μη που εί­χε ανα­πτύ­ξει, βοη­θού­με­νη πι­θα­νό­τα­τα από την ιδιαι­τε­ρό­τη­τα της κα­τά­στα­σής της, με κα­τα­λύ­τη την αγά­πη της για τη ζωή, σε μία προ­σπά­θεια να κα­τα­νο­ή­σει τους μη­χα­νι­σμούς της φύ­σης, τους άλ­λους ορ­γα­νι­σμούς που ζουν σε αυ­τή, το κοι­νά ση­μεία και τις δια­φο­ρές, ώστε μέ­σα από συ­γκρι­τι­κές λει­τουρ­γί­ες ή από­πει­ρες ταύ­τι­σης να εν­σω­μα­τω­θεί στο όλον, να συμ­φι­λιω­θεί με την ίδια την κα­τά­στα­σή της, να την απο­δε­χτεί και εν τέ­λει να την αγκα­λιά­σει, πα­ρό­λα τα εύ­λο­γα πα­ρά­πο­να, τη θλί­ψη, τα «για­τί».
Στις τε­λευ­ταί­ες της εκ­δο­τι­κές εμ­φα­νί­σεις, έδω­σε απα­ντή­σεις σε πολ­λά, παύ­ο­ντας πλέ­ον η ίδια να πε­ρι­μέ­νει σε κά­ποια θέ­μα­τα απα­ντή­σεις:

Μέ­ρος της Φύ­σης, τα ζώα χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται από μία μο­να­δι­κή ιδιό­τη­τα στη σχέ­ση τους με τον άν­θρω­πο. Θες η ανι­διο­τέ­λειά τους, θες η έλ­λει­ψη δό­λου, η εκ φύ­σε­ως δυ­να­τή τους κε­ντρο­μό­λος που τα κρα­τά στο κέ­ντρο της δι­κιάς τους φύ­σης (σε αντί­θε­ση πολ­λές φο­ρές με τον άν­θρω­πο), το απο­τέ­λε­σμα εί­ναι ότι:

Τα ζώα –οι σκύ­λοι, τα που­λιά–, με τις τό­σο δια­φο­ρε­τι­κές φω­νές τους, γλυ­καί­νουν μια πι­κρή μέ­ρα που ίσως ξη­με­ρώ­νει.
«Ιντερ­μέ­διο, Το αμί­λη­το μέλ­λον»,
Της μο­να­ξιάς δι­πρό­σω­ποι μο­νό­λο­γοι, εκδ. Κα­στα­νιώ­τη 2016

Αυ­τός ο στί­χος, ίσως να ήταν η κα­θο­ρι­στι­κή έκλαμ­ψη στην από­φα­σή μου να διε­ρευ­νή­σω στον Ποι­η­τι­κό Λό­γο της Κ. Α.Ρ. την αγά­πη και τη σχέ­ση της με τα ζώα. Πέ­ραν αυ­τού, τη σχέ­ση ποί­η­σης και ζώ­ων, την ορί­ζει η ίδια στο ποι­η­τι­κό της γί­γνε­σθαι:

Χρη­σι­μο­ποί­η­σα ως βά­ση το βι­βλίο της Ποί­η­ση 1963-2011, εκδ. Κα­στα­νιώ­τη, 2014 {όπου τα: ΕΚΤΟΣ ΣΥΛ­ΛΟ­ΓΗΣ – ΕΚ­ΔΟ­ΣΗΣ (1957), ΛΥ­ΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ­ΝΕ­ΦΑ (1963), ΠΟΙ­Η­ΜΑ­ΤΑ '63-'69 (1971), ΜΑ­ΓΔΑ­ΛΗ­ΝΗ ΤΟ ΜΕ­ΓΑ­ΛΟ ΘΗ­ΛΑ­ΣΤΙ­ΚΟ (1974), ΤΑ ΣΚΟΡ­ΠΙΑ ΧΑΡ­ΤΙΑ ΤΗΣ ΠΗ­ΝΕ­ΛΟ­ΠΗΣ (1977), Ο ΘΡΙΑΜ­ΒΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑ­ΘΕ­ΡΗΣ ΑΠΩ­ΛΕΙΑΣ (1978), ΕΝΑ­ΝΤΙΟΣ ΕΡΩ­ΤΑΣ (1982), ΜΝΗ­ΣΤΗ­ΡΕΣ (1984), ΕΠΙ­ΛΟ­ΓΟΣ ΑΕ­ΡΑΣ (1990), ΑΔΕΙΑ ΦΥ­ΣΗ (1993), ΛΥ­ΠΙΟΥ (1995), ΩΡΑΙΑ ΕΡΗ­ΜΟΣ Η ΣΑΡ­ΚΑ (1996), Η ΥΛΗ ΜΟ­ΝΗ (2001), ΜΕ­ΤΑ­ΦΡΑ­ΖΟ­ΝΤΑΣ ΣΕ ΕΡΩ­ΤΑ ΤΗΣ ΖΩ­ΗΣ ΤΟ ΤΕ­ΛΟΣ (2003), ΣΤΟΝ ΟΥ­ΡΑ­ΝΟ ΤΟΥ ΤΙ­ΠΟ­ΤΑ ΜΕ ΕΛΑ­ΧΙ­ΣΤΑ (2005), Η ΑΝΟ­ΡΕ­ΞΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡ­ΞΗΣ (2011)} και τρία από τα επό­με­να βι­βλία της, όλα από τις εκδ, Κα­στα­νιώ­τη, εκ των οποί­ων το ένα αμι­γώς ποι­η­τι­κό: ΤΗΣ ΜΟ­ΝΑ­ΞΙΑΣ ΔΙ­ΠΡΟ­ΣΩ­ΠΟΙ ΜΟ­ΝΟ­ΛΟ­ΓΟΙ, 2016, ΤΩΝ ΑΝΤΙ­ΘΕ­ΤΩΝ ΔΙΑ­ΛΟ­ΓΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΗ­ΛΕΟ ΧΡΟ­ΝΟ, 2018, και το ΜΕ ΆΛ­ΛΟ ΒΛΕΜ­ΜΑ, 2018.

Εκεί ανα­κά­λυ­ψα τις εξής –εντο­πι­σμέ­νες κα­τ’ ελά­χι­στον απευ­θεί­ας– ανα­φο­ρές σε ζώα:

• ^{ΖΩΑ-ΠΛΑΣΜΑΤΑ-ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΑ: (62)}
• ^{ΠΟΥΛΙΑ: (57)}
• ^{ΣΚΥΛΟΙ: (23)}
• ^{ΜΥΡΜΗΓΚΙΑ: (13)}
• ^{ΤΙΓΡΕΙΣ: (11)}
• ^{ΓΑΤΕΣ: (10)}
• ^{ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ, ΕΝΤΟΜΑ-ΖΩΥΦΙΑ, ΕΡΠΕΤΑ ΓΕΝΙΚΑ, ΜΑΜΟΥΝΙΑ-ΖΟΥΖΟΥΝΙΑ, ΠΟΝΤΙΚΙΑ-ΤΡΩΚΤΙΚΑ, ΠΡΟΒΑΤΑ-ΚΡΙΑΡΙΑ-ΚΑΤΣΙΚΙΑ-ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΑ-ΚΟΠΑΔΙΑ, ΦΙΔΙΑ, ΨΑΡΙΑ: (9)}
• ^{ΑΛΟΓΑ, ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ, ΤΖΙΤΖΙΚΙΑ: (8)}
• ^{ΛΥΚΟΙ, ΜΥΓΕΣ, ΣΚΟΥΛΗΚΙΑ: (7)}
• ^{ΑΡΚΟΥΔΕΣ, ΕΛΑΦΙΑ-ΖΑΡΚΑΔΙΑ, ΤΑΥΡΟΙ: (6)}
• ^{ΓΛΑΡΟΙ, ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΕΣ, ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ: (5)}
• ^{ΑΗΔΟΝΙΑ, ΑΛΕΠΟΥΔΕΣ, ΑΡΑΧΝΕΣ, ΚΟΤΕΣ, ΜΑΪΜΟΥΔΕΣ, ΝΥΦΙΤΣΕΣ, ΟΡΝΕΑ - ΓΥΠΕΣ – ΓΕΡΑΝΟΙ, ΣΚΙΟΥΡΟΙ, ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ: (4)}
• ^{ΓΑΪΔΟΥΡΙΑ, ΚΟΡΑΚΙΑ, ΜΕΛΙΣΣΕΣ, ΠΕΤΕΙΝΟΙ: (3)}
• ^{ΑΕΤΟΙ, ΑΙΛΟΥΡΟΙ, ΒΑΤΡΑΧΙΑ, ΔΕΛΦΙΝΙΑ, ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ, ΚΟΤΣΥΦΙΑ, ΚΥΚΝΟΙ, ΛΙΟΝΤΑΡΙΑ, ΠΑΓΟΝΙΑ, ΠΥΓΟΛΑΜΠΙΔΕΣ, ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ, ΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΙ, ΥΑΙΝΕΣ, ΧΕΛΩΝΕΣ, ΚΑΜΠΙΕΣ: (2)}
• ^{ΑΓΡΙΟΓΑΤΟΣ, ΑΚΡΙΔΑ, ΓΕΡΑΚΙ, ΓΚΙΟΝΗΣ, ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ, ΕΝΥΔΡΙΔΑ, ΕΡΩΔΙΟΣ, ΚΑΜΗΛΟΠΑΡΔΑΛΗ, ΚΑΝΑΡΙΝΙ, ΚΙΣΣΑ, ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ, ΚΟΥΝΑΒΙ, ΚΟΥΝΕΛΙ, ΚΟΥΝΟΥΠΙ, ΛΑΓΟΣ, ΜΑΣΤΟΦΟΡΟ, ΜΟΣΧΑΡΙ, ΝΕΡΟΦΙΔΟ, ΝΥΧΤΕΡΙΔΑ, ΠΕΡΔΙΚΑ, ΣΑΡΑΚΙ, ΣΑΥΡΑ, ΣΚΑΘΑΡΙΑ, ΣΤΡΕΙΔΙΑ, ΣΦΗΚΑ, ΤΣΑΚΑΛΙ, ΦΑΛΑΙΝΑ, ΧΕΛΙΔΟΝΟΨΑΡΟ, ΧΤΑΠΟΔΙ: (1)}
  

Δε­κα­ο­κτώ (18) βι­βλία συν ένα ποί­η­μα, 317 ποι­ή­μα­τα-ποι­η­τι­κές συν­θέ­σεις, συ­νο­λι­κά 434 ευ­θεί­ες ανα­φο­ρές σε ζώα. Με στα­τι­στι­κή επε­ξερ­γα­σία και χρή­ση πα­ρα­στα­τι­κού λο­γι­σμι­κού, κα­τάρ­τι­σα Πί­να­κες και Δια­γράμ­μα­τα για πλη­ρέ­στε­ρη επο­πτεία. Για­τί; Ο κα­θη­γη­τής Ανώ­τε­ρων Μα­θη­μα­τι­κών στο Ε.Μ.Π. Δη­μή­τρης Δα­σκα­λό­που­λος όταν τον ρω­τού­σα­με για­τί γρά­φει στον πί­να­κα αυ­τά που υπάρ­χουν και στις ση­μειώ­σεις, μας έλε­γε: «για να έχε­τε προ­σλαμ­βά­νου­σες πα­ρα­στά­σεις».

^{Πίνακας 1.
Είδος ζώου με αλφαβητική ταξινόμηση και πλήθος αναφορών σε αυτό.
Απεικόνιση στο γράφημα 1 υπό μορφή «πίτας».}

^{Πίνακας 2.
Είδος ζώου και πλήθος αναφορών σε αυτό με αριθμητική φθίνουσα ταξινόμησή τους. Απεικόνιση στο γράφημα 2 με ράβδους.}

Πί­να­κας 3.
Έκ­δο­ση βι­βλί­ου-δη­μο­σί­ευ­ση ποι­ή­μα­τος σε σχέ­ση με τη χρο­νο­λο­γία έκ­δο­σης – δη­μο­σί­ευ­σής του.
Απει­κό­νι­ση με κα­μπύ­λη στο γραμ­μι­κό γρά­φη­μα 3.

^{Πίνακας 4.
Έκδοση βιβλίου-δημοσίευση ποιήματος, χρονολογία έκδοσης – δημοσίευσής του, σε σχέση με τον αριθμό ποιημάτων-ποιητικών συνθέσεων.
Απεικόνιση στο γραμμικό γράφημα διασποράς 4.}

Λό­γω πε­ριο­ρι­σμού έκτα­σης, στην πα­ρού­σα θα ασχο­λη­θώ μό­νο με τα δύο εί­δη που εμ­φα­νί­ζο­νται τις πε­ρισ­σό­τε­ρες φο­ρές, πέ­ραν των γε­νι­κών ανα­φο­ρών σε ζώα-πλά­σμα­τα-θη­λα­στι­κά γε­νι­κά, τα οποία «κλέ­βουν την πα­ρά­στα­ση»: με τα που­λιά γε­νι­κά ως «που­λιά» (χω­ρίς να συ­μπε­ρι­λά­βω χε­λι­δό­νια, κα­να­ρί­νια, γύ­πες, όρ­νεα, κ.λπ.) και με τους σκύ­λους, χω­ρίς να εξα­ντλή­σω αριθ­μη­τι­κά τις όψεις-προ­σλή­ψεις-ρό­λους σε κα­νέ­να από τα δύο. Ίσως αυ­τό γί­νει αρ­γό­τε­ρα, ως συ­νέ­χεια της προ­σπά­θειας αυ­τής.

Τα που­λιά, κυ­ρί­αρ­χα και πο­σο­τι­κά και με­τα­φο­ρι­κά στην ποί­η­ση της Κ.Α.Ρ. της δί­νουν τα φτε­ρά για να πε­τά­ξει έξω από το αδύ­να­μο, κα­θη­λω­μέ­νο σώ­μα. Φέρ­νουν την ελ­πί­δα, άρα έχουν το χρώ­μα της, πρά­σι­νο (ση­μειο­λο­γι­κά =ελ­πί­δα, ανα­γέν­νη­ση, ανάρ­ρω­ση):

Πε­ρι­μέ­νω ν’ αλ­λά­ξει ο αέ­ρας
να φέ­ρει φτε­ρά πρά­σι­νων που­λιών
χε­λι­δο­νό­ψα­ρα, κα­λα­μπό­κι
άγ­γιγ­μα απ’ τον Ιση­με­ρι­νό
πο­ρεί­ες για προ­σκυ­νή­μα­τα
στους Τά­φους

^{(Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ ΜΟΥ)}

με πο­θού­με­νο τη φυ­γή από τον θό­ρυ­βο, την κί­νη­ση και την κα­τα­φυ­γή στην ηρε­μία, την αρ­μο­νία, την ου­ρά­νια γα­λή­νη, ήτοι ση­μειο­λο­γι­κά στο γα­λά­ζιο (βλ. λ.χ. «το Γα­λά­ζιο Που­λί» του Μω­ρίς Μέ­τερ­λινγκ, τα γα­λά­ζια που­λιά στον Νί­κο Κα­ζαν­τζά­κη, στον Γιώρ­γο Γε­ωρ­γού­ση, κ.ά.):

μό­νο τα που­λιά πια
τρο­μά­ζουν απ’ την κί­νη­ση
και φεύ­γουν στο γα­λά­ζιο

^{(ΤΡΙΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ, ΙΙΙ)}

ή στη ζε­στα­σιά του Νό­του, πολ­λά μα­ζί, με μία εν­στι­κτώ­δη γε­ω­με­τρία:

Τα που­λιά πέ­τα­γαν προς τη χό­βο­λη του Νό­του
με συμ­με­τρι­κούς σχη­μα­τι­σμούς

^{(ΠΡΟΚΑΤΑΚΛΥΣΜΙΑΙΟΣ ΟΙΣΤΡΟΣ, γ)}

Οι ιδέ­ες τρι­βε­λί­ζουν το μυα­λό της ποι­ή­τριας, πε­τά­νε από το νοη­τι­κό στο φα­ντα­σια­κό της επί­πε­δο και δεν κα­τα­φέρ­νουν πά­ντα να απο­τυ­πω­θούν στο χαρ­τί, για­τί κά­ποιες φο­ρές, έτσι εκεί­νες επι­λέ­γουν:

Τό­τε ήταν που οι λέ­ξεις ξε­χεί­λι­ζαν
οι ιδέ­ες πε­τού­σαν σαν άγρια που­λιά
αρ­νιό­ντου­σαν να τρα­φούν
από λέ­ξεις κι ας πει­νού­σαν.

^{(ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ).}

Εί­τε εί­σαι γλυ­κό­λα­λο που­λί, εί­τε αρ­πα­κτι­κό, δεν παύ­εις να εί­σαι που­λί, δη­λα­δή να έχεις τη δυ­να­τό­τη­τα να πε­τά­ξεις, να έχεις πρό­σβα­ση στο αγα­θό της ελευ­θε­ρί­ας:

Άκου­γα γλυ­κές φω­νές που­λιών
–και τ’ αρ­πα­χτι­κά σαν αη­δό­νια τρα­γου­δούν στο τέ­λος–
κι έλα­μπε το μέ­τω­πο του βιο­λι­στή στην αυ­λή του σκο­τα­διού μου.

^(ΗΤΑΝ)

Στιγ­μές δια­λο­γι­σμού, επί­γνω­σης, με­τά­βα­σης σε κό­σμους μη ορα­τούς, επί­μο­νη προ­σή­λω­ση στους κώ­δι­κες του φυ­σι­κού πε­ρι­βάλ­λο­ντος, μπο­ρεί να φέ­ρουν βιω­μέ­νη γνώ­ση:

και ξαφ­νι­κά γνω­ρί­ζου­με
τα φυ­τά απ’ τις κρυ­φές εκ­κρί­σεις τους
τα που­λιά απ’ την άλ­λη τους λα­λιά
την ψυ­χή από τη μου­γκή της κραυ­γή.

^{(ΘΕΛΩ ΝΑ ΓΡΑΨΩ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ, VI).}

Στο άκου­σμα της λέ­ξης «που­λί», ανα­δύ­ο­νται –δια­φο­ρε­τι­κές για τον κα­θέ­να– συ­νειρ­μι­κές ει­κό­νες, όπως και για την ποι­ή­τρια άλ­λω­στε, η οποία επι­λέ­γει να απο­κα­λύ­ψει ή να δη­μιουρ­γή­σει ποι­η­τι­κά μία εξαι­ρε­τι­κά δυ­να­τή ει­κό­να, συν­δυά­ζο­ντας την τε­χνι­κή της αφαί­ρε­σης με αυ­τήν της αντί­θε­σης:

Σε άδε­ντρο χώ­ρο
το που­λί ση­μειώ­νει
την ακι­νη­σία
με λα­ρυγ­γι­σμούς

^{(ΑΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΣΤΟ ΜΑΥΡΟ)}

με τέ­τοια έμ­φα­ση στης Φύ­σης την ομορ­φιά, η οποία θα ήταν αδύ­να­τον να κρύ­ψει το εντός του απο­σπά­σμα­τος υπο­φώ­σκον χάι­κου (δε­κα­ε­πτά συλ­λα­βές, 5+7+5, τρεις στί­χοι, μία ανά­σα), αρ­κεί να ξα­να­δια­βα­στεί ως:

ακι­νη­σία
το που­λί ση­μειώ­νει
με λα­ρυγ­γι­σμούς.

Τα που­λιά βέ­βαια εί­ναι προ­άγ­γε­λοι και κα­λών και κα­κών (βλ. λ.χ. «Το Κο­ρά­κι» του Πόε, τον δρα­μα­τι­κό στί­χο «λα­λεί που­λί, παίρ­νει σπυ­ρί, κι η μά­να το ζη­λεύ­ει» του Σο­λω­μού, κ.α.), κά­τι που η Κ.Α.Ρ. λέ­ει με πολ­λούς τρό­πους, όπως λ.χ. με τα δί­πο­λα σιω­πή (θά­να­τος) – ομι­λία (ζωή), νύ­χτα (θά­να­τος) – μέ­ρα (ζωή):

Γη κα­λή, με τα που­λιά της νύ­χτας
σιω­πη­λά με μαύ­ρα φτε­ρά
και τα που­λιά της μέ­ρας τα ομι­λη­τι­κά

^{(ΣΤΗ ΓΗ)}

με τη θλί­ψη:

το αβά­στα­χτο που­λί της θλί­ψης
ακούω με τη δι­κή σου φω­νή

^{(ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ)}

με την ανα­στά­τω­ση, την αγω­νία σαν τα που­λιά ψυ­χα­νε­μί­ζο­νται το κα­κό ή το υπέρ­τα­το κα­κό, τον Χά­ρο:

Σαν ν’ άλ­λα­ξαν οι φω­νές των βρα­δι­νών που­λιών
οι συν­δυα­σμοί πιο πο­λύ­πλο­κοι
τα κρω­ξί­μα­τα έγι­ναν κραυ­γές

^{(ΑΛΛΑΓΕΣ)}

με το τέ­λος του λευ­κού:

Το μα­κρύ­λαι­μο λευ­κό που­λί
εί­χε πει το τε­λευ­ταίο του άσμα

^{(ΑΦΑΝΤΑΣΤΟ ΤΕΛΟΣ)}

με την ει­κα­στι­κή εκ­με­τάλ­λευ­σή τους ακό­μα και στην ψυ­χρή πορ­σε­λά­νη, όπου η νο­μο­τέ­λεια του θα­νά­του, και μά­λι­στα της ομορ­φιάς, από αν­θρώ­που χέ­ρι φυ­σι­κά, γί­νε­ται η ίδια όμορ­φο χρη­στι­κό αντι­κεί­με­νο, κι αυ­τό με τη σει­ρά του αντι­κεί­με­νο σαρ­κα­σμού από την ποι­ή­τρια:

Η πέρ­δι­κα ζω­γρα­φι­σμέ­νη στο πιά­το
με τον κυ­νη­γό της

^{(ΕΜΙΛΥ).}

Η μα­ταιό­τη­τα και η απαι­σιο­δο­ξία, λί­γο πριν από τον μη­δε­νι­σμό (άλ­λο μέ­γα ζή­τη­μα στην Ποί­η­ση της Κ.Α.Ρ.) αγ­γί­ζει και τα που­λιά:

Τα που­λιά τα μα­θαί­νεις απ’ έξω
όπως και το φως που αλ­λοιώ­νει
τη ση­μα­σία του τί­πο­τα

^{(ΣΤΗ ΛΥΠΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΛΙ)}

εί­ναι όμως αν­θρώ­πι­νο ψυ­χι­κό ή νοη­τι­κό προ­ϊ­όν, όπως και η συ­νεί­δη­ση των ορί­ων, η συ­νει­δη­το­ποί­η­ση της ανα­γκα­στι­κής προ­σαρ­μο­γής στις αδυ­να­μί­ες του σώ­μα­τος, ο πό­θος της ελευ­θε­ρί­ας, το να μπο­ρείς αν θέ­λεις να βγεις έξω από κά­θε τζά­μι, έξω από τον ρό­λο του κα­θη­λω­μέ­νου πα­ρα­τη­ρη­τή, το να χαί­ρε­σαι ακό­μα και τον ρό­λο του πλά­νη­τα, κι ας έχουν μεί­νει γύ­ρω σου μό­νο στά­χτες, κι ας έχει κα­τα­ντή­σει το το­πίο μια άλ­λη, τρι­σχει­ρό­τε­ρη Ελιο­τι­κή Έρη­μη Χώ­ρα, για­τί η ζωή, δεν παύ­ει να εί­ναι ζωή:

αν ήμου­να που­λί
με σύ­ντο­μη ζωή
δε θα φο­βό­μου­να το θά­να­το. /.../
Που­λί μι­κρό που­λί
και στην τέ­φρα
πά­λι τη ζωή τι­τι­βί­ζεις
εσύ
κι όλα όσα εί­ναι έξω από το τζά­μι.

^{(ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ)}

O σκύ­λος, με το κλα­ψού­ρι­σμά του γί­νε­ται ικέ­της τρο­φής, ικέ­της για επι­βί­ω­ση:

Ακού­γε­ται τό­τε κά­τι σαν ερω­τι­κό μουρ­μου­ρη­τό
ή σαν κλα­ψού­ρι­σμα σκύ­λου νη­στι­κού...

^{(Η ΥΛΗ ΜΟΝΗ)}

γί­νε­ται πα­ρέα, πα­ρη­γο­ριά, το αλύ­χτι­σμά του προ­σμέ­νει τον Οδυσ­σέα από την Ιθά­κη:

άκου­γα το σκύ­λο ν’ αλυ­χτά­ει
–όχι να με φο­βί­σει, να με πα­ρη­γο­ρή­σει ζη­τά­ει–

^{(ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΜΕΤΡΗΣΗ).}

Η πα­ρη­γο­ριά αυ­τή έχει τον δι­κό της χρό­νο ζω­ής. Το πρό­σκαι­ρο τα­λα­νί­ζει τον άν­θρω­πο και εμ­φα­νί­ζε­ται ξα­νά η μαύ­ρη αλή­θεια:

Ο σκύ­λος, με το στο­μά­χι του βα­ρύ απ’ όλη την τρυ­φε­ρό­τη­τα
της άσπο­ρης καρ­διάς μου, αδειά­ζει τα σω­θι­κά του στο μαύ­ρο χώ­μα.

^{(ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΦΕΓΓΑΡΙ).}

Άλ­λο­τε, άν­θρω­πος και σκύ­λος αλ­λά­ζουν θέ­σεις και η ωμή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ει­σβάλ­λει ξε­κι­νώ­ντας από τη με­λαγ­χο­λία:

Με­λαγ­χο­λώ, σκυ­λί, με­λαγ­χο­λώ
που έχα­σα την αν­θρω­πιά μου

^{(ΤΟ ΑΔΕΣΠΟΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ)}

στο­χεύ­ο­ντας στην κα­τα­σπά­ρα­ξη, ακό­μα και στη φα­ντα­σία ή το υπο­συ­νεί­δη­το:

Σκύ­λε που τυ­χαία βρέ­θη­κες εδώ
–εσύ του­λά­χι­στον, ξέ­ρω, ήρ­θες για να φας–
σου λέω: Δεν κα­τα­λα­βαί­νω.

^{(ΤΟ ΑΔΕΣΠΟΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ)}

λη­σμο­νώ­ντας τις ελά­χι­στες στιγ­μές ξε­νοια­σιάς, τις επο­χές της δό­ξας του σώ­μα­τος:

Σαν το κου­τά­βι κυ­νη­γάω την ου­ρά μου, πάω να πια­στώ από
λο­φο­γραμ­μές που ξε­κι­νούν από τον αφα­λό μου.

^{(ΕΠΙΒΙΩΣΗ)}

Πλη­ρέ­στε­ρη και πε­ρισ­σό­τε­ρο εν­δε­λε­χής ανά­λυ­ση και διε­ρεύ­νη­ση και των δύο αυ­τών ζώ­ων, αλ­λά και των υπο­λοί­πων, απαι­τεί χώ­ρο και μά­λι­στα βι­βλί­ου, όχι απλά πα­ρου­σί­α­σης, ερ­γα­σί­ας ή επι­στη­μο­νι­κής ανα­κοί­νω­σης. Αφή­νο­ντας τα χέ­ρια από το πλη­κτρο­λό­γιο και έχο­ντας κα­τά νου το σύ­νο­λο του έρ­γου της Κ.Α.Ρ., ανα­ρω­τιέ­μαι για εκεί­νη (και για πολ­λο­στή φο­ρά και για μέ­να), για­τί γρά­φουν οι άν­θρω­ποι ποι­ή­μα­τα. Θυ­μή­θη­κα την ίδια ερώ­τη­ση και την απά­ντη­ση σε αυ­τήν της Γιαν­νού­σας:

Για­τί γρά­φουν οι άν­θρω­ποι ποι­ή­μα­τα;
Για να τα ’χουν όταν το φως τούς σβή­σει η φύ­ση.

^{(Η ΓΑΝΝΟΥΣΑ ΚΙ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ)}