ΣΤΙΓΜΑΤΑ

_________

(61 ΤΕΥΧΗ, 60 ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ
2 ΧΡΟΝΙΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ)

«Τι παράξενη στρέψη της γραμμής ήταν το 1968, η γραμμή με τις χίλιες αποκλίσεις! Από εκεί προέκυψε ο τριπλός ορισμός του ρήματος γράφω: γράφω σημαίνει αγωνίζομαι και αντιστέκομαι. Γράφω σημαίνει εμπλέκομαι σε ένα γίγνεσθαι. Γράφω σημαίνει χαρτογραφώ, σημαίνει ότι “είμαι χαρτογράφος”».
Gilles Deleuze,Foucault, Les Éditions de Minuit, 1968 (ελ. μτφρ. Τάσος Μπεντζέλος, εκδ. Πλέθρον, 2005)

οὐ δύναμαι δ' ἀλόχου τῆς 'Ανδρομάχης ἀναχωρεῖν εἴργει γὰρ χάρτης καὶ νόμος Αὐσόνιος.
(Παλατινή Ανθολογία, τόμ. Δ΄, βιβλ. 11, κεφ. 378 1:1

εἰ γάρ τις ἀφέλοι τῶν Χρυσίππου βιβλίων ὅς ἀλλότρια παρατέθειται, κενὸς αὐτῷ ὁ χάρτης καταλελείψεται.
(Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Iστοριών Z΄, Kεφ. ζ', Xρύσιππος,  3:2)

Ο σκιτσογράφος του New Yorker, Feggo, γνωστός... εκ συναλλαγής (δες: εδώ) έστειλε τις ευχές του στον Χάρτη, συνοδεία μιας γελοιογραφίας από το χιουμοριστικό ρεπερτόριό του. Η παραλλαγή του σπορ που λανσάρισε ο Άι Βασίλης, με εντυπωσιακές μέχρι τώρα επιδόσεις, έχει κάποιες ιδιαιτερότητες που το διαφοροποιούν από το γκολφ: Δεν χρειάζεται γκαζόν, αλλά οροφοσκεπή. Ούτε έχει την ανάγκη οπών στο έδαφος για να σκοράρει: Η υπερυψωμένη καμινάδα ανεβάζει ακόμα περισσότερο το βαθμό δυσκολίας. Μένει το τετραγωνισμένο μπαλάκι, που αναδεικνύει την ικανότητα του Άι Βασίλη να πετύχει στόχο με ελεγχόμενο χτύπημα, χωρίς να κάνει θρύψαλα το δώρο.

Οι μέρες, σαν κουδουνάκια πασχαλινών προβάτων σε αγρούς ευημερίας απραγματοποίητων γεγονότων ηχούν, αρματοδρομούν, οπλισμένες μονομαχούν, χωρίς κανόνες, να τερματίσουν όσα καλώς ή κακώς συνέβησαν εναγωνίως επιθυμούν, δεν είναι λίγες οι φορές που οι αλαλαγμοί λογαριασμών που δεν έκλεισαν μεταβάλουν μεσάνυχτα σε μεσημέρια, «διαστολή παρουσίας» το ονομάζουν οι στρατευμένοι στις λεγεώνες των ξένων και, κάπως έτσι, τους παίρνει ο ύπνος, σαν μωρά, κι ας σταλάζει η οροφή των προσδοκιών τους αίμα. Επί πιστώσει τίποτε, όλα μετρητοίς.
Όλα μετρητοίς από τον μη έχοντα μέρα καλή να θυμάται, αλλά έτσι έχουν τα πράγματα, πληρώνεις μετρητοίς, ακόμη και όταν δεν χρωστάς σε αυτόν που σχεδιάζει να γονατίσει αξιοπρεπώς εμπρός από τη σταύρωση το Πάσχα.
Μέρες ηδονής ακμάζουσες, σαν στημόνια, τάκα-τούκα, τάκα-τούκα, πλέκουν μοτίβα ανέμελων περιηγητών εν είδει περιστεράς, αχ αεράκι μου, σε ποιο δειλινό ξεχάστηκες και ονειροπολείς την μοναξιά του μεγάλου ισορροπιστή, εκεί, στα 365 μέτρα πάνω από τον γκρεμό, 365 μέτρα πάνω από το χάος, χωρίς κοντάρι, με πόδια γυμνά, χωρίς μέτρα ασφαλείας, νάτος, που φθάνει απέναντι πριν γλυκοχαράξει, τα πουλιά σύννεφο, κοτσύφια, πέρδικες , τσίχλες και τσαλαπετεινοί, κελαηδούν, υποψιασμένα ότι κάποιος έπαψε να μετρά τις ώρες, ο θηριοδαμαστής θα σηκώσει το μαστίγιο κι ένας ολόκληρος χρόνος κομματάκια θα γίνει, θρύψαλα θα γεμίσει το απομεσήμερο, αυτή τη στιγμή περιμένουν κάθε χρόνο οι χορευτές να ματώσουν τα πόδια τους.
Αυτοί θα αναλάβουν την δύσκολη επιχείρηση διαιώνισης του είδους, χαρίζοντας νυχθημερόν το σπέρμα τους, κύριοι, επιβάλλεται η διαιώνιση του είδους, οι χρονιάρες μέρες δεν είναι για ραχάτι και κουβεντούλα, είναι ιερές μέρες αυτογνωσίας και ομαδικής προσφοράς για τις ανάγκες της οικουμενικής συνέχειας, εμπρός, λοιπόν, προσλάβετε τον απαραίτητο βοηθό συλλέκτη, τον υπεύθυνο συλλογής του ύψιστου αγαθού της ζωής, πριν είναι πολύ αργά και τα ράφια μείνουν άδεια, τη βροχή φοβάμαι, αυτή θα κάνει τη ζημιά, από τότε που διαλύθηκε η σκέπη του ουρανού όλα είναι πιθανόν να συμβούν, εμπρός λοιπόν, οι μέρες περνούν, μαλακιστείτε ομαδικά, καμιά μάχη δεν πάει χαμένη, όλα εξαργυρώνονται και με το παραπάνω, ακόμη και η απάτη.

Μία γυναίκα σκοτώθηκε και δύο τραυματίστηκαν, όταν δυνατός αέρας έριξε πάνω τους φωτισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο ύψους είκοσι μέτρων, σε ιστορική πλατεία στην πόλη Ουντενάαρντε στο Βέλγιο, που υπήρξε κέντρο κατασκευής ταπισερί και παραγωγής φλαμανδικής υπόξινης μπίρας, πριν συνδεθεί με ποδηλατικούς αγώνες
Είχε περάσει τα 25. Ντυμένος Άγιος Βασίλης, επαγγελματίας αναρριχητής κατέβαινε από κτήριο 24 ορόφων στη Ρωσία, όταν μπέρδεψε τα σχοινιά, έπεσε και σκοτώθηκε. Στην αρχή νομίζαμε ότι ήταν φάρσα, δήλωσε μάρτυρας. Πολλά παιδιά δεν αντιλήφθηκαν τι είχε συμβεί. Κάποια άλλα άρχισαν να ουρλιάζουν. Ποια είναι καλύτερη από προσωρινές δουλειές την περίοδο των χειμερινών εορτασμών; Άι Βασίλης, τάρανδος, καθαριστής καπνοδόχων, κούριερ γλυκών, προσαρμοστής χιονανθρώπων ή μπόγιας για μωρά που χάθηκαν σε λούνα παρκ;
Μειώνονται οι ποσότητες σε συσκευασμένα προϊόντα, ώστε να φαίνεται μικρότερη η αύξηση στην τιμή τους, ενώ διευρύνονται οι χώροι λειτουργίας σε ναούς τροφίμων. Δέκα ώρες χειρουργείο για 14χρονο από την Άρτα, που κατέρρευσε ενώ έλεγε τα κάλαντα. Προφυλακίστηκε ο 16χρονος, που με δύο μαχαίρια έστειλε τον πατέρα του μακριά από φάτνες. Λαϊκό προσκύνημα στη Θεσσαλονίκη για βάρδο και ευεργέτη πολλών, που έφυγε στα 70 του. Όλοι για τα μπετά δουλεύουμε, έχει τραγουδήσει. «Βερσιόν μπετά» πρέπει να λέγεται η βελτιωμένη εκδοχή λογισμικού, που ανασκευάζουν προγραμματιστές.
Δεκατρία αγαλματίδια σε σχηματισμό φάτνης βρέθηκαν σε ανασκαφές στα ερείπια της Πομπηίας. Σε όρθια θέση σε κάποιου είδους ράφι στον διάδρομο μιας οικίας, τα γλυπτά από πηλό παραπέμπουν σε ειδωλολατρικές παραδόσεις σε σχέση με τη λατρεία της θεάς Κυβέλης μάλλον. Τα αγαλματίδια απεικονίζουν ανθρώπινες φιγούρες, το κεφάλι ενός κόκορα, ένα αμύγδαλο, ένα καρύδι και ένα κουκουνάρι.

Δύση & Ανατολή
Στη Δύση η γέννηση, γνωστή ως Χριστούγεννα, είναι η μεγάλη γιορτή. Στην Ανατολή σημαντικότερα γεγονότα αποτελούν ο θάνατος και η ανάσταση, γνωστά ως Πάσχα. Άλλοτε στην Ελλάδα καραβάκι έβγαινε στη στεριά για τα κάλαντα. Τώρα δέντρα κατεβαίνουν από τα βουνά και από πλαστικά δάση.
Με μια μεταλλική βέργα 39χρονη προκάλεσε φθορές στην εξώπορτα στο πατρικό σπίτι της 31χρονης πρώην κουνιάδας της, ενώ στην κατοχή της βρέθηκε οικιακό μαχαίρι, όταν συνελήφθη. Πόσα λαχανικά να είχε κόψει; Ηλεκτρονικές ευχές για καλές γιορτές από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Πολύχρωμες σημαίες ξεπλένουν αμαρτίες σε ασπρόμαυρα πλυντήρια. Στα τροχαία τροχίζεται ο τροχός της τύχης. Οι δρόμοι στις πόλεις έχουν αδειάσει από την αγροτοφιλία των εορτών. Ο πόλεμος ακυρώνει τη γέννηση του Χριστού στη Βηθλεέμ.
Παναγία μου, τι λένε, σκέφτομαι. Και σηκώνομαι. Ήμουν σκυμμένη. Πίσω, πίσω, πρόσεξε, φώναζαν οι συνάδελφοι. Όπως γυρνάω, τον βλέπω να έρχεται κατά πάνω μου. Κρατούσε το χορτοκοπτικό. Εγώ, έτσι όπως γύρισα, κρατούσα το αλυσοπρίονο για να κόψω ένα κλαδί. Τι κάνεις, ρώτησα. Πέταξε το χορτοκοπτικό, με άρπαξε και άρχισε να στρέφει το αλυσοπρίονο πάνω μου. Με φώτισε ο Θεός και έκλεισα τον διακόπτη. Έβριζε. Είχε ενοχληθεί από τις εργασίες των υπαλλήλων της Υπηρεσίας Πρασίνου στο πάρκο όπου κοιμάται. Πίστευε πως θα του κάνουν κακό. Μια γυναίκα τράβηξε την 58χρονη κηπουρό. Μπήκαν σπίτι της και αμπαρώθηκαν. Έξω φώναζε ο άλλος προσπαθώντας να καταστρέψει τα μηχανήματα. Βρήκε μπροστά του ένα μπουκάλι πετρέλαιο. Με την πρώτη γουλιά σωριάστηκε. Έτσι τον συνέλαβαν.

1823
Το 2008 ο ίδιος είχε βάλει φωτιά στη φάτνη που στήνει ο Δήμος Βόλου στην πλατεία Αγίου Νικολάου, ο οποίος στη Δύση ταυτίζεται με τον Άι Βασίλη, στα χρώματα της Κόκα Κόλα διαρκώς. Συγκεκριμένη μορφή απέκτησε από ποίημα που δημοσιεύτηκε ανώνυμα το 1823. Την πατρότητα του ποιήματος «Επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο», που αποδίδεται στον Μέιτζορ Χένρι Λίβινγκστον, Τζούνιορ, διεκδίκησε ο Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ, ο οποίος διετέλεσε καθηγητής ανατολικής και ελληνικής λογοτεχνίας (1823-1850), ενώ στο Γενικό Θεολογικό Σεμινάριο κληροδότησε μέρος των κτημάτων του, που σήμερα αποτελούν την πλατεία Τσέλσι στη Νέα Υόρκη.
Ανήμερα Χριστουγέννων του 1823 στο Μεσολόγγι κατέπλευσε ο Μπάιρον, έχοντας γλιτώσει από τον τουρκικό στόλο. Έφερνε προκαταβολή από το πρώτο δάνειο της ανεξαρτησίας, που βελτίωνε την επενδυτική βαθμίδα της εξεγερμένης χώρας. Δέκα χρόνια αργότερα, ο Κάρολος Δαρβίνος στην Παταγονία γιόρτασε Χριστούγεννα στο Λιμάνι της Επιθυμίας, Port Desire τότε και Puerto Deseado τώρα.
Έχουν δοθεί πολλά μεταθανάτια «Βραβεία Δαρβίνου», τα οποία απονέμονται σε άτομα που αναβαθμίζουν τον μέσο όρο ευφυίας, αφαιρώντας τα χρωμοσώματά τους από τη γονιδιακή δεξαμενή, με το να πεθαίνουν λόγω βλακείας. Στις 26 Μαϊου 2004 στην Αυστρία, λόγου χάριν, διαχειριστής πολυκατοικίας βρήκε εν συνεχεία βραβευμένο ένοικο να έχει πνιγεί, με το κεφάλι σε νεροχύτη με ζεστό νερό και τα πόδια σηκωμένα έξω στον κοινό διάδρομο. Είχε σφηνώσει στο παράθυρο, που άνοιγε από πάνω προς τα έξω μέχρι τη μέση μόνο. Από εκεί πρέπει μεθυσμένος να είχε επιχειρήσει να μπει στο διαμέρισμά του. Στριφογυρίζοντας θα άνοιξε το ζεστό νερό, στο σημείο όπου χωρούσε το κεφάλι του. Γιατί δεν έκλεισε τη βρύση; Γιατί δεν τράβηξε το βούλωμα του νεροχύτη; Η αστυνομία βρήκε τα κλειδιά του στην τσέπη.
Το κράτος μήνυσαν μαθητές στη Νότια Κορέα, γιατί καθηγητές κήρυξαν τη λήξη των εξετάσεων 90 δευτερόλεπτα νωρίτερα. Μόνον ένας επιβάτης τραυματίστηκε σε νορβηγικό κρουαζιερόπλοιο στη Βόρεια Θάλασσα, το οποίο έπλητταν κύματα πάνω από 15 μέτρα. Σε 12 άτοκες δόσεις, με πιστωτική κάρτα, προσφέρεται κρεατομηχανή με 3 δίσκους κοπής, μαχαίρι από ανοξείδωτο ατσάλι, τρίφτη για λεπτό, χοντρό και σε φέτες τεμαχισμό, ακροφύσιο για την παραγωγή λουκάνικων και αντιολισθητικά ελαστικά πόδια, που επίσης θα είναι χρήσιμα, αν αρχίσει να χιονίζει μέσα στην κουζίνα.
Για τον βασανιστικό θάνατο σκύλου Χάσκι ανακοίνωση εξέδωσε η Πρόεδρος «Ξενοδόχων και Ενοικιαζομένων Δωματίων Αράχωβας», από την οποία συνάγεται ότι υπάρχει σύλλογος με μέλη ξενοδόχους και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Ναυτία, εμετός, πυρετός, ευαισθησία, πόνοι, οίδημα, πρησμένοι λεμφαδένες, αίμα στο σπέρμα αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια για ορχίτιδα.
Υπήρξε παρότρυνση προς Χριστιανούς στην Κίνα να «συμμορφωθούν στην κατεύθυνση της κινεζοποίησης του χριστιανισμού». Σε κινεζικά μέσα ενημέρωσης κυκλοφόρησε βίντεο, που δείχνει χειρουργό οφθαλμίατρο την ώρα της επέμβασης να γρονθοκοπεί ηλικιωμένη που κινείται, καθώς η αναισθησία δεν την είχε πιάσει. Δεν είναι γνωστό αν τη μέθοδο εξετάζουν νοσοκομεία όπου παρατηρούνται ελλείψεις αναισθησιολόγων, εφόσον διστάζουν να δεχθούν χορηγίες σε είδος από εταιρείες ποτών και εμπόρους ναρκωτικών.
Με τετραπλασιασμό από την άνοιξη 2020 της χρηματιστηριακής αξίας των μετοχών της εταιρείας Hermès, που ακολούθησε την έκρηξη ζήτησης για ακριβές τσάντες και άλλα είδη πολυτελείας μετά την πανδημία, σε σχεδόν 12 δισ. ευρώ υπολογίζεται η περιουσία πέμπτης γενιάς κληρονόμου, ογδόντα ετών, του ιδρυτή της εταιρείας. Έχοντας στην κατοχή του 5,7% των μετοχών δήλωσε ότι θα αφήσει τη μισή περιουσία του σε Μαροκινό πρώην κηπουρό του, με σύζυγο και δύο παιδιά, τον οποίο πρόκειται να υιοθετήσει, ακυρώνοντας προηγούμενη δωρεά στο ελβετικό φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ισοκράτης, που είχε ιδρύσει για να στηρίζει δημόσιες συζητήσεις. Νέα κατολίσθηση στον ισθμό της Κορίνθου.

Οι τιμές ανεβαίνουν
Φέτος ανέβασα τις τιμές των κοριτσιών κατά δύο λίρες, γιατί βαρέθηκα όσους μιλούν για σεξιστικές διακρίσεις, αν και δεν δίνω σημασία στη γνώμη του κόσμου, δήλωσε στο BBC η γιαγιά Καρολάιν, που χρεώνει μέλη της οικογένειάς της για το χριστουγεννιάτικο δείπνο που ετοιμάζει. Πέρυσι είχε χρεώσει από 15 λίρες τους δύο γιους της, με κανονική δουλειά, και από 10 λίρες τις τρεις κόρες της, με μερική απασχόληση. Από πέντε λίρες είχαν δώσει τα τέσσερα εγγόνια της άνω των πέντε ετών, ενώ 2,5 λίρες τα δύο μικρότερα. Οι τιμές έχουν ανεβεί παντού, πρόσθεσε.
Πριν από τα Χριστούγεννα σκότωσε τη γυναίκα του και αυτοκτόνησε, αφήνοντας πέντε παιδιά ορφανά. Στην Καλιφόρνια, γειτόνισσα του Τσάρλι Σιν κατηγορείται ότι μπήκε σπίτι του διά της βίας, όταν ο ηθοποιός άνοιξε την πόρτα, και προσπάθησε να τον στραγγαλίσει σκίζοντας το πουκάμισό του. Την απογοήτευσή του εξέφρασε Αμερικανός γερουσιαστής για πρώην συνεργάτη του, βίντεο του οποίου κυκλοφόρησε με ερωτικές περιπτύξεις με άλλον άντρα σε έδρανο αίθουσας της Γερουσίας, που έχει φιλοξενήσει ακροαματικές διαδικασίες επιτροπής του Κογκρέσου, η οποία διερεύνησε τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11^ης Σεπτεμβρίου 2001.
Παντού κάμερες, δήλωσε υπουργός. Την ντροπή της πάντως εξέφρασε σύζυγος κομμωτή, που ανακάλυψε ότι κρυφές κάμερες είχε βάλει ο άντρας της στην τουαλέτα του κομμωτηρίου, αλλά και στον θερμοσίφωνα στο σπίτι, όπου έμεναν με τις κόρες της από προηγούμενο γάμο. Σε μηχάνημα μαγνητικής τομογραφίας στις ΗΠΑ μπήκε για εξέταση γυναίκα, που είχε πάνω της όπλο, το οποίο εκπυρσοκρότησε και την πέτυχε στα οπίσθια. Έως τον Μάρτιο πιθανολογείται ο Ντόναλντ Τραμπ να έχει εξασφαλίσει το χρίσμα υποψηφίου για την προεδρία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Μετά από οκτώ μήνες εντοπίστηκε μικροσκοπική ντομάτα στον διαστημικό σταθμό, απαλλάσσοντας αστροναύτη, που την είχε καλλιεργήσει, από κατηγορίες ότι την έφαγε. Βυθισμένο στο χιόνι, σε μια κούνια στο πάρκο κάθεται ένα μικρό παιδί. Φορά κουκούλα και κόκκινες μπότες. Πάνω από τους αστραγάλους φτάνει το χιόνι. Για να το απομακρύνει, συνεχώς κλωτσά, ελευθερώνοντας έτσι λίγο χώρο που θα του επιτρέψει, έστω ελάχιστα, να κινηθεί με την κούνια.

Παντού οι γάτες προσπαθούν να ξυπνήσουν, αλλά διαρκώς το αναβάλλουν.


_{ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ}
Για το νέο έτος / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Σχετικά με την κατάργηση του νέου έτους / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Χωρίς είκοσι δύο: υστερόγραφο για χρόνια που έχουν καταργηθεί / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
21+ επέτειοι / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)

Είτε εκ συστήματος ή από μια παρόρμηση, δεν έχει σημασία, το ίδια χάλια μπορεί να απαγγείλουν αμφότεροι χωρίς την κατάλληλη σκηνοθεσία. Το ποίημα θέλει το χώρο του. Τη σιωπή ή τη μικρή μουσική του. Το φως και το σκοτάδι του. Θέλει στάση σώματος και δημιουργία απόστασης από το κοινό.
Ποτέ δεν ταυτίζεται η εκ των έσω απαγγελία με την εκφερόμενη. Αλλιώς το διάβαζες από μέσα σου. Από μέσα πετάς! Έχεις το σωστό ύφος, τον σωστό τόνο, τη σωστή συγκίνηση. Συντονίζεσαι με τη φωνή του ποιητή, τον ακούς σχεδόν να αντηχεί μέσα στο στήθος σου, χρωματίζεις με τους χρωστήρες του. Με το που θα τολμήσεις όμως να το ξεστομίσεις, αντίο μαγεία, η σύνδεση με τον ποιητή και τη μούσα του διακόπτεται αποτόμως.
Όταν απαγγέλλεις είσαι δύο ταυτόχρονα: ένας που μιλάει και ένας που ακούει. Αυτός που ακούει, είναι τρομακτικής σημασίας γι' αυτόν που μιλάει. Αν θαυμάζεις τον εαυτό σου φαίνεται. Αν τον υπονομεύεις φαίνεται. Αν τον βρίσκεις γελοίο φαίνεται. Ο ακροατής εαυτός είναι περισσότερο από κριτής σου, είναι εντολέας σου. Αυτός σε καταδικάζει στην εκφορά από την οποία είναι αδύνατον να ξεφύγεις. Οφείλεις να ξέρεις τις αδυναμίες του χαρακτήρα σου όπως και της προφοράς σου.
Πρόβα, πρόβα, πρόβα. Πριν αρχίσεις να το διαδίδεις αριστερά δεξιά, πάρε το ποίημα στη φωλιά σου και εξέτασέ το με την ησυχία σου. Πρέπει να ψάξεις τις πτυχές του, τις αντιφάσεις του, τις συνηχήσεις και τους γλωσσοδέτες του· όλες τις επικίνδυνες στροφές που μπορούν να σε πετάξουν από το δρόμο. Πρέπει να ξέρεις το ποίημα καλύτερα κι από τον ποιητή, ακόμα κι αν αυτός είσαι εσύ.
Η ταχύτητα εκφοράς του ποιήματος, όπως και ο τόνος έχουν τη σημασία τους. Αν το πιάσεις ψηλά, κινδυνεύεις από λαρυγγικά αδιέξοδα. Αν το τρέξεις θα φανεί είτε ότι βαριέσαι - άρα γιατί μας το διαβάζεις; - ή ότι ντρέπεσαι, μετάνιωσες και θέλεις να τελειώνεις μια ώρα αρχύτερα. Αν πάλι το πεις δραματικά αργά και μπάσα, νάτος με τις βαριές κουδούνες του, ο νάρκισσος Αυνάν.
Η αναπνοή είναι το μέτρο. Ένα δίδυμο ποίημα γράφεται με εικόνες και συνειρμούς στον χρόνο των παύσεων.
Οι περισσότεροι διαλέγουν ένα ύφος της μόδας και ξεμπερδεύουν. Κυκλοφορούν πολλά: το έξυπνο, το σέξι, το σκεπτικό, το ευαίσθητο, το σπαρακτικό, το κυνικό. Είναι μια ασφαλής επιλογή αν σου πάει το στιλ, αλλά συνήθως από τον συρμό απουσιάζει ο ποιητής, και το ποίημα. Ενώ ο απαγγέλλων λάμπει στο κενό του.
Το χειρότερο στιλ είναι το πρόχειρο. Να απαγγέλει κανείς σε κάθε συνθήκη, στα καλά καθούμενα, στην τάβλα λίγο πριν το ρέψιμο -ποιητής εκ του προχείρου έχων την μορφήν του χοίρου. Να αναγγέλλει μάλιστα την απαγγελία του ο ίδιος : «Και τώρα θα σας διαβάσω ένα ποίημα!». Να μην ακούει αυτό το «Ωχ το μάτι μου!» που ψιθυρίζεται από γύρω και να διαβάζει το ποίημα όπως θα διάβαζε μια συνταγή για μακαρονάδα από την οθόνη του κινητού. (Οι φίλοι συνήθως κρύβουν την αμηχανία τους με παγωμένα χαμόγελα και σχεδόν πάντοτε χειροκροτούν ανακουφισμένοι μόλις το κινητό ξαναμπεί στην τσέπη).
Τίποτα όμως δεν ξεπερνά σε δύναμη καταστροφής την χύδην καταγεγραμμένη σε βίντεο απαγγελία, που άγνωστο σε τι χέρια και τι context θα πέσει. Η απελπισμένη λαχτάρα προβολής για εμπορικούς δήθεν λόγους όχι μόνο δεν ωφελεί την ποίηση, αλλά την κάνει ένα με τον αχταρμά της επικαιρότητας. Κι ακόμα χειρότερα. Την κάνει «νούμερο» ένα στο πάλκο της γενικής αναισθησίας.

Δεν έκρυβε την έκπληξή της.
Σ' όλη της τη ζωή ήταν ευτυχισμένη·
γιατί αν θέλησε να βρει δικαιολογίες
δεν είχα καμιά.

[...]

να φεύγουν όλα
κι εσύ να φεύγεις
σαν τίποτα να μην ήσουν ποτέ
ούτε γύμνια στον ήλιο
ούτε φλόγα τρελή

[...]

φεύγει η ζωή και το λουστρίνι της
έρχεται άλλος και το παίρνει

^{Μ Α Ρ Ι Α   Λ Α Ϊ Ν Α}

Στον βαθμό που ελέγχω τη λογοτεχνική μας παραγωγή (πρωτότυπη και μεταφραστική), είμαι βέβαιος ότι η περίπτωση της Μαρίας Λαϊνά καταφανώς εξέχει, συγκριτικώς και απολύτως, στα τελευταία τριάντα χρόνια, υπερβαίνοντας ασφαλώς τον μέσο όρο. Τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την υπεροχή αυτή, κωδικοποιημένα με απόλυτη συντομία, είναι τα εξής:
                Καλλιέργεια εις βάθος μιας προσωπικής ποιητικής ευαισθησίας, η οποία κάθε φορά αποστάζεται με βασανιστικό τρόπο, προτού βρει την έκφρασή της.
                 Αφομοίωση των λογοτεχνικών αναζητήσεων του 19ου και του 20ού αιώνα, όπου παντελώς αποφεύγονται η αντιγραφική μίμηση αλλά και η ενοχλητική επίδειξη.
                 Ανθρωπογνωστική αγωνία και συμπάθεια, που υποστηρίζονται από γνήσιες εμπειρίες, προσωπικές και συλλογικές.
                 Τέλος, βαθύτερη και ευρύτερη αντίληψη για την ποίηση, που δεν περιορίζει την άσκησή της αποκλειστικώς και μόνον σε ποιήματα, αλλά διηθείται και σε άλλα είδη λόγου.
Με δύο λόγια η Μαρία Λαϊνά συστήνει επαξίως τη λογοτεχνία του καιρού μας.

Δ.Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

Η λεπτή φαντασία της, τα λιτά της σχεδιάσματα, η έμφυτη κλίση της για την ακριβολογία και την αναζήτηση του ουσιώδους και φυσικά η μεγάλη ικανότητα αφαίρεσης που διαθέτει, την έχουν καθιερώσει στις συνειδήσεις των φίλων της καλής ποίησης ως μία απ΄ τις αυθεντικότερες ποιήτριες της εποχής μας…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ

…Σπάνια η καταγραφή της αίσθησης της μοναξιάς και η "αναπόφευκτη" καταδίκη σε αυτήν ευτύχησε να δοθεί με τόση απλότητα και σοφία (σεβασμός στη λογική), δημιουργώντας παράλληλα μια ξέφρενη αλληλουχία φανταστικών γεγονότων (αποδοχή της βαρβαρότητας που κρύβουμε μέσα μας) [...] Οι μονόλογοι - μονόπρακτα της Μ.Λ. έχουν μία πρώτου βαθμού συγγένεια ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο με τα γραπτά του Σάμιουελ Μπέκετ. Η ποιητική γραφή και η αχαλίνωτη φαντασία, η περιγραφή ξένων συνηθειών και των συνηθειών ενός ξένου, η αργή εξέλιξη της ιστορίας που αφήνει πλήθος από ερωτήματα, θυμίζουν τις απλές όσο και εφιαλτικές αφηγήσεις του Μπέκετ όπου λύση δεν δίνεται, όπου οι ανθρώπινοι δεσμοί λύνονται γιατί η ανθρώπινη επικοινωνία πάσχει…

ΒΕΡΟΝΙΚΗ  ΔΑΛΑΚΟΥΡΑ

Περίπου την εποχή που ξεκινούσε όλη αυτή η θεατρική μας ασυναρτησία, για να φτάσει όπου έφτασε πια με του μοντερνισμού και της δήθεν πρωτοπορίας τα σημερινά ανεκδιήγητα αποτελέσματα, μας είχε καλέσει μια φίλη μας ηθοποιός να πάμε να τη δούμε με τον Τζίμη Πανούση.
Πήγαμε, μάλιστα λαϊκή απογευματινή Τετάρτης θυμάμαι και βρεθήκαμε οι δυο μας ανάμεσα σε γηραιές θεατρόφιλες κυρίες, που δεν θ’ άφηναν παράσταση να μη δουν, εκείνης συμπεριλαμβανομένης.
Ο Τζίμης, όσο προχωρούσε αυτό το ακατάληπτο δημιούργημα, έπαθε σχεδόν πανικό, δεν άντεχε άλλο, γύρισε και μου είπε: —Είμαστε σε πολύ βαθύ πηγάδι. Δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ αυτό το μαρτύριο…
Κοίταξα το πρόγραμμα, που περιείχε ευτυχώς όλο το παρασταινόμενο πόνημα, κι είδα πως είχαμε διαβεί ήδη τα τρία τέταρτα. Τον καθησύχασα, για ν’ αντέξει.
Κάποιον καιρό μετά, πάνω στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, το ’99 δηλαδή, την ξαναπάθαμε, πάλι με πρόσκληση φίλων ηθοποιών. Αυτή τη φορά δεν αναζήτησε τη βοήθειά μου κατά τη διάρκεια του έργου.
Όμως, όταν τελείωσε κι αυτή η περιπέτεια και βρεθήκαμε να περπατάμε μετά νύχτα έξω στον δρόμο, με κράτησε λίγο πιο πίσω από την παρέα στην οποία μετείχαν και οι φίλοι μας ηθοποιοί που μας είχαν φιλοξενήσει, πλησίασε στο αυτί μου και μου ψιθύρισε: —Καλά κάνουν και μας βομβαρδίζουν οι Αμερικάνοι.

(Από το ανέκδοτο βιβλίο Νουάρ Στιγμές )