≈ Σημειώσεις από το περιβάλλον. Καταγραφές από την επικαιρότητα ή πέρα απ' αυτήν ≈

Πλαστός Ελύτης στο διαδίκτυο!

Με εορταστικές ευχές και άπειρα θαυμαστικά μελομακάρονα, ήρθε διαδικτυακά ένα στιχούργημα αποδιδόμενο στον Οδυσσέα Ελύτη. Και δεν μιλάμε για τις παρωδίες ή διάφορα χιουμοριστικά που εμφανίζονται στο facebook και το δίκτυο ως «ρήσεις» τάχα του Ελύτη. Ότι το εν λόγω στιχούργημα «περί απλότητας» δεν είναι του Ελύτη είναι προφανές για όποιον έχει διαβάσει έστω και λίγους στίχους του, παρόλα αυτά όμως, έχει ευρεία διάδοση (ακόμα και σε σχολεία...). Η διάχυσή του δείχνει και την επιπολαιότητα και την άγνοια των «αναγνωστών» που το αναπαράγουν αφελέστατα. Ψάχνοντας βρήκαμε ότι το ζήτημα έχει εντοπίσει παράλληλα και ο ερευνητής χοάκων Γιώργος Γιώτης στο https://www.ellinikahoaxes.gr/2019/01/09/elitis_aplotita/, δικαίως διερωτώμενος αν όντως έγραψε ο Ελύτης τέτοιο ποίημα και καταγράφοντας παράλληλα ότι εμφανίζεται στο διαδίκτυο μετά τον Νοέμβριο του 2009. Έχει παρέλθει σχεδόν μια δεκαετία δηλαδή, χωρίς να υπάρξει ώς τώρα καμιά αντίδραση. Απευθυνθήκαμε λοιπόν στην καθ᾽ύλην αρμοδία, να ξεκαθαρίσει οριστικά το ζήτημα:

Δ.Κ.

Ποιητική… απάτη

«Στο μυαλό του καθενός περιμένει μία κότα», έγραφε στο Εκ του Πλησίον ο Οδυσσέας Ελύτης. Και είναι αλήθεια ότι συχνά πυκνά κάνουν την εμφάνιση τους κότες ανόητες κι άλλες κακόβουλες που γεμίζουν τον αδέσποτο και για πάσα χρήση χώρο του διαδικτύου με αυγά… κλούβια!
Είναι καιρός που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο κείμενο –ποίημα το ονομάζουν– απλοϊκού ύφους, με θέμα τάχα την απλότητα, του οποίου η πατρότητα ψευδώς αποδίδεται στον Ελύτη! Θα ήταν ίσως μόνο μια ανόητη κίνηση ενός αφελούς που ξύπνησε ένα πρωί και είπε να δώσει στις ιδέες του επίφαση κύρους και συνάμα να γελάσει με την ημιμάθεια των άλλων· γίνεται όμως κακόβουλη πράξη γιατί αφ’ ενός μεν προσβάλει τον ποιητή, όταν ψευδώς του αποδίδεται κάτι που δεν θα μπορούσε ποτέ να έχει γράψει, αλλά αφ’ ετέρου παραπλανά νέους ή και αθώα καλοπροαίρετους χρήστες του διαδικτύου, που δεν έχουν ίσως την γνώση, ή τα αντανακλαστικά για να καταλάβουν απ’ την πρώτη φράση πόσο απέχει ο συγγραφέας του κειμένου από τον ποιητή!
«Τρώγε την πρόοδο, έλεγε ο Ελύτης, και με τα φλούδια και με τα κουκούτσια της»! Αρκεί να ξέρεις κάποτε και να τα φτύνεις, θα πρόσθετα τώρα πια.

Και πλαστός Μπόρχες

Στο διαδiκτυο κυκλοφορούν ευρέως ψευδεπίγραφα στιχουργήματα που αποδίδονται σε διάφορους συγγραφείς. Ένα από τα πιο διαδεδομένα εμφανίζεται με τίτλο «Ποίημα στους φίλους» («Poema a la amistad» – που κι αυτό είναι λάθος: «Ποίημα στη φιλία» θα ήταν η εγγύτερη μετάφραση), αποδίδεται ψευδώς στον Μπόρχες και, μερικές φορές, αυτοί που τα αναρτούν σε ελληνικές ιστοσελίδες παραπέμπουν σε δικές μου μεταφράσεις. Πρόκειται περί γλυκανάλατου διδακτικού κατασκευάσματος σε ύφος μάλλον Χαλίλ Γκιμπράν παρά Μπόρχες που, σύμφωνα με την εφ. Εl País, πρωτοδημοσιεύτηκε το 1978 από την Αμερικανίδα Nadine Stair. Η σύζυγος του Μπόρχες Μαρία Κοδάμα σχολίασε: «Ένα ποίημα χωρίς καμιά λογοτεχνική αξία που μειώνει το μήνυμα του έργου του Μπόρχες».

Συμφωνία της οργής

Μέλος ενός οργανισμού, με τον οποίο είχα σχέση κάποτε, επικοινώνησε για να διαμαρτυρηθεί οργισμένα, επειδή δεν είχε υπάρξει αντίδραση που θα καταδίκαζε μια επικείμενη συμφωνία. Την ίδια στιγμή επικοινώνησε άλλο μέλος του ίδιου οργανισμού για να διαμαρτυρηθεί, με οργή επίσης, επειδή δεν είχε εκδηλωθεί αντίδραση που θα επιβράβευε την εν λόγω συμφωνία. Μα δεν είναι προφανές, αναρωτήθηκε ένα τρίτο μέλος, ότι δεν μπορεί να αντιδράσει ένας οργανισμός όταν τα μέλη του διαφωνούν μεταξύ τους. Χρειάστηκε όμως να διαφωνήσω, λέγοντας ότι αδυναμία έκφρασης προκαλεί όχι η διαφωνία, αλλά η συμφωνία, καθώς κυριαρχεί το γεγονός ότι τα μέλη συμφωνούν στην οργή τους. Μια τέτοια συμφωνία οργής αποτελεί εμπόδιο που καμία διαφωνία τους για το περιεχόμενο, το οποίο περιέρχεται σε δεύτερη μοίρα, δεν μπορεί να αναιρέσει. Αν επρόκειτο για βιολογικό οργανισμό, θα έλεγα ότι δεν μπορεί να κινηθεί με το ένα πόδι να πηγαίνει προς μία κατεύθυνση, ενώ το άλλο προς άλλη. Πάλι καλά που οι ανεκπλήρωτα πλατωνικοί άνθρωποι και οι όρνιθες ενός φίλου των σκύλων όπως ο Διογένης έχουν δύο μόνον πόδια. Τι θα γινόταν με εκατό ούτε ο θεός των εντόμων δεν θα ήθελε να ξέρει. Μαζέψαμε τα πτερύγιά μας και συνεχίσαμε την αναζήτηση για εκείνα τα σταφύλια, έστω της οργής, που μας είχαν υποσχεθεί.

Το συρτάρι του συγγραφέα

Απ’ τη ζωή βγαλμένο

Ορισμένοι τονίζουν ότι τα βιβλία τους είναι «φέτες ζωής». Ότι ο συγγραφέας πρώτα ζει τα πράγματα κι ύστερα τα γράφει. Η Τόνι Μόρισον, πολυβραβευμένη αφροαμερικανίδα συγγραφέας, δεν θεωρεί αυτονόητη τη σύνδεση βίου και συγγραφής.
«Ρίξτε μια ματιά σε ανθρώπους που δεν μετακινήθηκαν από την καρέκλα τους και επινόησαν τα πάντα. Ο Τόμας Μαν, για παράδειγμα. Νομίζω ότι έκανε ελάχιστα ταξίδια. Ορισμένες φορές χρειάζεσαι το ερέθισμα. Όμως εγώ δεν πηγαίνω πουθενά για να αντλήσω ερεθίσματα. Δε θέλω να πάω πουθενά. Θα μπορούσα να μείνω καρφωμένη σε ένα σημείο και να είμαι ευτυχισμένη. Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους που λένε ότι πρέπει να πάνε κάπου για να συγγράψουν. Δεν γράφω αυτοβιογραφία. Πρώτα απ’ όλα, δεν ενδιαφέρομαι για τους πραγματικούς ανθρώπους ως αφορμές για συγγραφή, και σ’ αυτό περιλαμβάνω κι εμένα την ίδια. Αν γράψω για κάποιον που είναι ιστορικό πρόσωπο, για παράδειγμα για τη Margaret Garner, δεν μου χρειάζεται να ξέρω τίποτα γι’ αυτήν. Διαβάζω μονάχα δύο συνεντεύξεις της. Εκεί έχουμε μια γυναίκα που αποδρά από τη φρίκη της σκλαβιάς και τα έχει τετρακόσια. Παρόλο που δολοφόνησε το παιδί της, δε βγάζει αφρούς από το στόμα. Είναι εντελώς ήρεμη και δηλώνει “θα το έκανα πάλι”. Αυτό είναι παραπάνω από αρκετό για να πυροδοτήσει τη φαντασία μου» (The Paris Review Interviews, Women Writers at work, επ. G. Plimpton).
Άλλωστε, πέρα από τα συμβάντα, υπάρχει η εσωτερική ζωή. Βέβαια, η εσωτερική ζωή δεν αφήνει ορατά ίχνη, όπως ένα αεροπορικό εισιτήριο ή μια πεταμένη βέρα. Αλλά μπορεί να μας ταξιδεύει ή να μας τσούζει το ίδιο.

Άγριες χήνες

Άγριες χήνες και πεταλούδες υπήρξαν μούσες της Αμερικανίδας ποιήτριας Μαίρης Όλιβερ (Mary Oliver, 1935-2019), που πέθανε στις 17 Ιανουαρίου. Κάποιες φορές ταυτιζόταν με τον κόσμο της φύσης, θεωρώντας τον Ουόλτ Ουίτμαν ως τον αδελφό που δεν είχε. Ενώ ήταν ακόμη στο γυμνάσιο, έγραψε στην αδελφή της Έντνα Βίνσεντ Μιλέυ (1892-1950) αν μπορούσε να επισκεφτεί το σπίτι της, κοντά στο Αούστερλιτς στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Κατέληξε να μείνει χρόνια βάζοντας σε σειρά το αρχείο της ποιήτριας που θαύμαζε. Εκεί γνώρισε και τη σύντροφό της, τη φωτογράφο Μόλι Μαλόουν Κουκ. Η αμφιθυμία με την οποία υποδέχθηκε η κριτική την ποίηση της Όλιβερ δεν εξέλιπε ούτε όταν απέσπασε σημαντικά βραβεία, όπως το Πούλιτζερ, ενώ έργα της βρέθηκαν στην κορυφή των πωλήσεων βιβλίων ποίησης. Ένα από το πιο γνωστά της ποιήματα είναι οι Άγριες χήνες (Wild Geese), που ακολουθεί σε απόδοση στα ελληνικά.

Δεν μας ψεκάζουν, μας μαγνητίζουν (με ίχνη φενγκ σούι)

Η επίδρασις του μαγνητισμού επί υγειών και ασθενών ανήκει προσωρινώς εις τας αινιγματώδεις εκείνας εμφανίσεις, αίτινες δεν εξηγήθησαν ακόμη τελείως, αφού τα μέχρι τούδε παρατηρηθέντα γνωστοποιούσιν ημίν παράδοξόν τινα επίδρασιν επί ανθρώπων ως και επί ζώων, ενώ συγχρόνως αποδεικνύεται ότι τινές μόνον φύσεις υπόκεινται εις αυτόν, ενώ αι πλείσται μένουσιν ανεπίδραστοι. Πολλοί πειραματισταί, οίτινες μεταχειρίζονται εις φυσικά πειράματα ισχυρούς μαγνήτας, δεν αισθάνονται την ελαχίστην επίδρασιν της αινιγματώδους ταύτης δυνάμεως, ήτις παρέχει εις τεμάχιον σιδήρου την ιδιότητα να ελκύη τον σίδηρον και να φέρη βάρη.
Ο λόρδος Lindsay όστις επανειλημμένως εκίνει την κεφαλήν του μεταξύ των πόλων ενός γιγαντιαίου ηλεκτρομαγνήτου, δεν παρετήρησε την ελαχίστην επίδρασιν, ενώ τουναντίον εις λίαν νευρικούς ανθρώπους αρκεί μικρός σιδηρούς μαγνήτης ίνα ενεργήση οφθαλμοφανώς. Ο εν Φραγκφούρτη αυλικός σύμβουλος Stein είδε δύο περιπτώσεις, καθ’ ας μαγνήτης εις απόστασιν ενός δακτύλου από του ανθρωπίνου σώματος λίαν ευαισθήτου προσώπου, παρουσίασε τοιαύτην επίδρασιν, ώστε εις το δέρμα το απέναντι των δύο πόλων του μαγνήτου, εσχηματίσθησαν δύο ερυθραί κηλίδες, δι’ ων απεδείχθη η δι’ αίματος υπερπλήρωσις των λεπτοτάτων φλεβών. Συγχρόνως η απέναντι του θετικού βορείου πόλου κηλίς ήτο μάλλον ερυθρά της τω νοτίω αρνητικώ πόλω αντικειμένης.
Μάλλον εκπληκτικά είναι εν τούτοις τα πειράματα, άτινα εξετέλεσεν ο καθηγητής Charcot εν Salpetrière, ήτοι εν τω περιφήμω των Παρισίων νοσοκομείω διά νευρικά και ψυχικά νοσήματα γυναικών. Αφού δηλαδή εδέθησαν οι οφθαλμοί τινών λίαν ευαισθήτων ανθρώπων, παρετηρήθη ότι οι βραχίονες και αι χείρες, ως και οι πόδες ηκολούθουν τον μαγνήτην ον ο ιατρός επλησίαζεν εις τα μέλη ταύτα. Όταν δε ο ιατρός επλησίαζε τον μαγνήτην προς το αντικάρδιον, τότε οι ασθενείς ηκολούθουν τον ιατρόν ως εάν εσύροντο υπ’ αυτού. Τα αυτά πειράματα επανελήφθησαν και αλλαχού με το αυτό αποτέλεσμα.

Ονοματοδοσίες


Δερμόφις ντοναλντράμπιος (Dermophis donaldtrumpi) είναι το όνομα που θα δοθεί σε σχεδόν τυφλό, άποδο, οφιοειδές αμφίβιο που πρόσφατα εντοπίστηκε στον Παναμά. Πρόκειται για νέο είδος της οικογένειας caecilian, λέξη που προέρχεται από το λατινικό caecus (τυφλός). Αποτελεί ιδανικό όνομα, καθώς αντιστοιχεί στην εθελοτυφλία του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ για την κλιματική αλλαγή, δήλωσε ο Άινταν Μπελ. Ιδιοκτήτης της εταιρείας βιώσιμων δομικών υλικών EnviroBuild, με 25.000 δολ. πλειοδότησε για το δικαίωμα να ονομάσει το μήκους περίπου 10 εκ. γυαλιστερό, ολισθηρό και γλοιώδες πλάσμα, που μοιάζει με σκουλήκι και περνά τη ζωή του κάτω από τη γη. Διακρίνοντας ανάμεσα σε σκοτάδι και φως, μόνο μαύρο ή άσπρο βλέπει τον κόσμο, όπως και εκείνος που το όνομα του φέρει, είπε επίσης ο Μπελ, κρούοντας κώδωνα ευαισθησίας για το περιβάλλον και την επικοινωνιακή προβολή της εταιρείας του. Τα δερμόφιδα έχουν ένα επιπλέον στρώμα δέρματος, που τα μικρά τους μπορούν να φάνε αφού το ξεφλουδίσουν.

Φωτογραφία από τον ιστότοπο της εταιρείας, που πρόσθεσε προεδρική κόμη στο πλάσμα


https://www.envirobuild.com/blogs/articles/donald-trump-amphibian

Οι επιστήμονες που ανακάλυψαν το νέο είδος αμφίβιου, που κινδυνεύει με εξαφάνιση λόγω ανόδου της θερμοκρασίας, έχουν συμφωνήσει να χρησιμοποιήσουν, όταν δημοσιεύσουν την ανακάλυψή τους, το όνομα που θα προέκυπτε μετά από πλειστηριασμό στις 8 Δεκεμβρίου 2018. Διοργανώθηκε από καταπίστευμα, τριάντα χρόνια από την ίδρυσή του, για το τροπικό δάσος, η ύπαρξη του οποίου αναστέλλει την κλιματική αλλαγή. Σχεδόν 70.000 εκτάρια τροπικού δάσους καταστρέφονται οριστικά κάθε μέρα. Με τα έσοδα να στηρίζουν την προστασία βιότοπων δώδεκα νέων ειδών, ο πλειστηριασμός για το δικαίωμα ονοματοδοσίας περιλάμβανε, εκτός από το χωρίς άκρα αμφίβιο, τέσσερις βατράχους, τέσσερις ορχιδέες, έναν ποντικό του δάσους, ένα σαρκοβόρο μυρμήγκι και μια σαλαμάνδρα.

Το εορταστικό καλωσόρισμα του Δημήτρη Αρβανίτη στον Χάρτη

Π Ρ Ο Σ Ε Χ Ω Σ

Για τα αμέσως επόμενα τεύχη του Χάρτη (μεταξύ άλλων) ετοιμάζονται:

• Αφιερώματα: Γιάννης Βαρβέρης, Τάσος Δενέγρης, Γιώργος Πάτσας, Έλλη Σκοπετέα, Μίμης Σουλιώτης, Θανάσης Χαρμάνης, Νίκος Χουλιαράς κ.ά.

• Με κάθε νέο τεύχος του ηλεκτρονικού Χάρτη, θα ανεβαίνει ψηφιοποιημένο κατά σειρά και ένα από τα τεύχη (1-26) του Χάρτη της έντυπης περιόδου (1982-1988).

*

Το τεύχος 3 θα αναρτηθεί 1η Mαρτίου