————————————————
(Απόσπασμα, στίχοι 539-681)
Χορός Γυναικών
Αφήστε τις στάμνες, γυναίκες, πια, να βοηθήσουμε
κι εμείς όσο μπορούμε τις φίλες μας.
Εγώ να χορεύω δεν θα κουραστώ ποτέ, ούτε
τα γόνατά μου θα λυγίσουν ποτέ από τον κόπο.
Θέλω να τα καταφέρω όλα
με των γυναικών τις αρετές, με τη δικιά μας φύση,
τη χάρη και το θράσος μας, τη σοφία.
Γιατί εμείς οι γυναίκες έχουμε και φρόνηση
και φιλοπατρία.
Εμπρός, γυναίκες, από μάνες και γιαγιάδες
ακατάβλητες, εμπρός, και μη δειλιάζετε!
Όλα καλά θα πάνε!
Λυσιστράτη
Ο Έρωτας με την ψυχή του τη γλυκιά, της Κύπρου
η Αφροδίτη, στα στήθη και στα πόδια σας
τώρα πνοή να δώσουν, ν’ αντέξουμε ωραία και καλά
στων ανδρών τα χτυπήματα. Να μας λένε κάποτε
μεγάλες ειρηνεύτριες
μες στην Ελλάδα όλη!
Πρόβουλος
Που θα ’χετε κάνει τι;
Λυσιστράτη
Θα σας σταματήσουμε αμέσως με τα όπλα
να τριγυρνάτε και να ξιπάζεστε…
Μια Γυναίκα
Ζήτω, Αφροδίτη μου Παφίτισσα!
Λυσιστράτη
Γιατί τώρα ανάμεσα στα καζάνια και τα λαχανικά
βολτάρετε στην αγορά ξιπασμένοι…
Πρόβουλος
Έτσι κάνουν οι γενναίοι μας όλοι!
Λυσιστράτη
Οι γελοίοι! Που με τη Γοργόνα στην ασπίδα τους
πάνω, μελανούρια και σαφρίδια ψωνίζουνε…
Γυναίκα
Δεν είδα εγώ καβάλα στ’ άλογό του στρατηγό μακρυμάλλη,
να του βάζει στο κράνος μέσα σουπίτσα μια γρια; Κι έναν Θρακιώτη
του πεζικού ν’ απειλεί με τ’ ακόντιό του μια καημένη,
και τις θρούμπες της ν’ αρπάζει, και να τις καταπίνει δυο–δυο;
Πρόβουλος
Πώς μπορείτε εσείς τόσα και τόσα θέματα ανάμεσα
σ’ εμάς και τους εχθρούς να λύσετε;
Λυσιστράτη
Εύκολα λέω εγώ.
Πρόβουλος
Πώς; Απόδειξέ το μου.
Λυσιστράτη
Όπως όταν μπερδεύονται οι κλωστές στον αργαλειό μας,
εμείς τις πιάνουμε και τις χωρίζουμε μία–μία,
έτσι θα σας ξεμπλέξουμε κι από τον πόλεμο αυτόν,
αν μας αφήσετε. Με πρεσβείες παντού.
Πρόβουλος
Με τις κλωστές και τα κλωστήρια θα διορθώσετε
τόσα και τόσα τρομερά πράματα, μωρέ χαζές;
Λυσιστράτη
Αν λίγο μυαλό κι εσείς είχατε, σαν τις κλωστές
τις δικές μας θα τα ξεμπερδεύατε όλα…
Πρόβουλος
Πώς, πώς; Για φώτισέ με.
Λυσιστράτη
Πρώτα, πρέπει σαν από τα ρούχα πριν το πλύσιμο,
να βγάλετε απ’ την πόλη τη βρώμα την πολλή.
Τους παλιανθρώπους και τα παράσιτα με τους κόπανους
πρέπει να τους πετάξετε έξω απ’ τις πόλεις.
Κι όσους συνωμοτούν και σκαρφαλώνουν
στ’ αξιώματα να τους ξύσετε, να τους μαδήσετε.
Μετά, σ’ ένα πανέρι όλους τους άλλους χωρίς
διάκριση να τους βάλετε. Και τους μέτοικους μαζί,
φίλους και ξένους, και τους χρεωμένους στο Δημόσιο, όλους.
Ύστερα, όσες πόλεις υπάρχουν στη γη, τόσες κι αποικίες.
Κι οι άποικοι είναι δικά μας ξέφτια και παιδιά όλοι τους.
Να τους ξαναμαζέψουμε κι αυτούς πρέπει,
να τους ξαναφέρουμε εδώ. Τέλος, από αυτό το καθαρό,
μεγάλο των ανθρώπων κουβάρι, για την πόλη μας
ένα νέο κι ωραίο πανωφόρι πρέπει να υφάνετε.
Πρόβουλος
Δεν είναι φοβερό, να μιλάνε για κόπανους και κουβάρια,
αυτές που ιδέα δεν έχουν για τον πόλεμο;!…
Λυσιστράτη
Κι όμως, διάολε, διπλά και πιο πολύ ακόμα, υποφέρουμε
εμείς από τον πόλεμο. Γιατί, πρώτα–πρώτα, γεννάμε
τα παιδιά μας για να τα στείλουμε να σκοτωθούν…
Πρόβουλος
Πάψε! Μη μας θυμίζεις συμφορές…
Λυσιστράτη
Όταν είναι να περάσουμε καλά και να χαρούμε τα νιάτα μας,
μόνες στο κρεβάτι μας αφήνει ο πόλεμος. Κι εντάξει,
για μας να το καταπιώ. Για τα κορίτσια όμως που έτσι
γεροντοκόρες γίνονται, γι’ αυτές πονάω πιο πολύ.
Πρόβουλος
Κι οι άνδρες δεν γερνάμε όμως;
Λυσιστράτη
Δεν είναι καθόλου το ίδιο. Γιατί, όποιος γυρίσει ζωντανός,
και γέρος να ’ναι, καμιά μικρή παντρεύεται μάνι-μάνι.
Η γυναίκα σπάει πιο γρήγορα, κι αν δεν προλάβει,
δεν την παίρνει πια κανείς. Κάθεται και κλαίει τη μοίρα της.
Πρόβουλος
Όμως, οποιανού ακόμα τού σηκώνεται…
Λυσιστράτη
Εσύ εδώ, μου λες γιατί ζεις ακόμα;
Τάφοι υπάρχουν. Δεν πας για κάνα φέρετρο;
Εγώ θα σου κάνω μια κηδεία, να γλείφεις
τα δάχτυλά σου. Με τα όλα της…
Μια Γυναίκα
Να, πάρε και για σάβανο…
Άλλη Γυναίκα
Να κι αυτό για στεφάνι…
Λυσιστράτη
Τι θες; Τι σε κρατάει πια; Απ’ τον Αχέροντα
ο Χάρος σε φωνάζει,
κι εσύ δεν λες να πας.
Πρόβουλος
Βλέπεις, Θε’ μου, τι τραβάω;! Όπως είμαι
θα πάω να βρω τους άλλους υπουργούς,
να με δούνε πώς μου ’χετε φερθεί.
Λυσιστράτη
Τι, πως δεν σε θάψαμε καλά θα πας να καταγγείλεις;
Και στα τριήμερά σου εμείς εκεί θα ’μαστε,
Πρωί-πρωί για το μνημόσυνό σου…
Χορός Γερόντων
Πολίτες μου ελεύθεροι, γρηγορείτε!
Να ξαναρχίσουμε τις προσπάθειές μας τώρα πρέπει.
Σαν να ’χουνε σαπίσει πάλι
πολλά της πόλης μας πράγματα, μου φαίνεται,
κι ο Ιππίας ο τύραννος σαν ν’ ανασταίνεται!
Λέτε, μήπως πάλι Σπαρτιάτες
να ξανάρθανε στου Κλεισθένη να μαζευτούν,
και τις γυναίκες που μας μάχονται τώρα,
με δόλο να τις πείσανε
να σηκώσουν τα χρήματα όλα,
να μας κόψουν τον μισθό
και τη ζωή μας;!
Να νουθετούν αυτές εδώ τους άνδρες είναι ντροπή.
Να μιλάνε οι γυναίκες για τις χάλκινες τις ασπίδες μας.
Να μας λένε αυτές να τα βρούμε με τους Σπαρτιάτες
τους λύκους. Λες κι είναι σκυλιά πιστά οι λύκοι!
Τα ίδια ακριβώς, σαν να ξανά ’χουμε τυράννους!
Εγώ όμως δεν θα υποταχθώ! Το σπαθί μου κι εγώ
σε κλαδιά μυρτιάς ανάμεσα θα το κρύψω,
κι οπλισμένος στου Αριστογείτονα τον ανδριάντα
στην Αγορά μπροστά θα σταθώ. Και μόλις μπορέσω
της γριάς αυτής εδώ της βέβηλης το σαγόνι θα της σπάσω!
Χορός Γυναικών
Στο σπίτι άμα γυρίσεις μετά, ούτ’ η μάνα σου δεν θα σε γνωρίζει!
Ας ξαναφήσουμε όμως τώρα, γερόντισσές μου, τις στάμνες κάτω.
Αθηναίοι, εμείς για την πόλη μας
θα σας πούμε τώρα χρήσιμα πράματα.
Για την πόλη, που μας είχε μες στη δόξα και τα πλούτη.
Στα εφτά μας όλες τις Θεάς το πέπλο κρατήσαμε.
Στα δέκα μας αλέσαμε το στάρι το ιερό
στη Βραυρώνα, με της αρκούδας πάνω μας
τις γούνες τις φωτεινές,
κι ανηφορίσαμε κοριτσάκια ακόμα
με των σύκων τις αρμαθιές
στους λαιμούς μας κρεμασμένες.
Άρα, οφείλουμε την πόλη μας να τη συμβουλεύσουμε σωστά.
Και μη μας φθονείτε που, αν και γεννηθήκαμε γυναίκες,
εμείς τώρα τα πράγματα να τα βελτιώσουμε θέλουμε.
Σ’ όλα μετέχουμε κι εμείς: και τους άνδρες εμείς
δεν σας τους δίνουμε; Οι γέροι οι ταλαίπωροι σε τίποτα πια
δεν βοηθάνε. Κι από τον έρανο των Περσικών πολέμων των προγόνων
εσείς όλα τα φάγατε και τίποτα πίσω δεν δώσατε.
Και κινδυνεύουμε πια για χάρη σας να διαλυθούμε…
Τι θέλετε, λοιπόν, και γρυλίζετε τώρα;
Αν ξαναπείτε βλακείες, με τους κοθόρνους μου εγώ
τα μούτρα θα σας σπάσω!
Χορός Γερόντων
Δεν έφτασε στο απροχώρητο πια η ύβρις αυτή;
Κι όλο και σκουραίνει το πράγμα βλέπω.
Ν’ αντισταθούμε πρέπει, όσοι κότσια ακόμα έχουμε.
Πετάξ’τε τα ρούχα σας κι εσείς, μην ντρέπεστε, των κορμιών
των ανδρικών η βαριά μυρωδιά να τις πάρει.
Εμπρός, παλικάρια μου,
όπως τον Ιππία πολεμήσαμε
τότε στα βουνά,
και τώρα πρέπει φτερά στα πόδια μας
να ξαναβγάλουμε,
και τα γερατειά μας
να ξεχάσουμε!
Και στο παραμικρό τώρα αν υποχωρήσουμε,
αυτές θα μας τα πάρουν όλα από τα χέρια.
Και πλοία θα ναυπηγήσουνε,
κι εναντίον μας θα κινήσουν,
σαν την Αρτεμισία να μας ναυμαχήσουν.
Κι αν καβαλήσουν και στ’ άλογα, το ιππικό μας πάει!
Στην ιππασία οι γυναίκες είναι πρώτες,
κι όταν καλπάζουν δεν πέφτουν ποτέ! Δες τις Αμαζόνες
στους πίνακες στην Ποικίλη Στοά πώς πολεμούν…
Πρέπει όλες τους τώρα που ’ν’ ακόμα καιρός
να τις συλλάβουμε, να τις γονατίσουμε!
[ … ]
© Εκδόσεις του Εθνικού Θεάτρου & Σωτήρης Κακίσης.
