Ήντονεν κάποταν, ένας, ζευγάρι
ξανθόν, υψηλόν, ολοσφριγών
κει που περπάταε μιαν γλυκεσπέραν
να σου τους πίπτειν τούβλον φαιόν
Βωβοί ξαφνικώς, στην οδό των Βωβών.
Δ.Β.Μωραîτης, 1999
Those men will break your bones
Don't know how to build stable homes.
Tricky, Broken Homes, 1998
Περπατώντας στην Κυπρίων Αγωνιστών ξεχνάω με κάθε βήμα την παιδική μου ηλικία. Τη σβήνει σιγά σιγά η όραση που αντικαθιστά τη μνήμη. Σε ποιούς Κύπριους αγωνιστές αναφέρεται δεν έμαθα ακόμη. Αυτό που ξέρω πολύ καλά είναι η απόσταση από το μπακάλικο του Σπύρου – που δεν υπάρχει πια – ως την ιδιωτική οδό Κεσσανλή-Σταματάκη, που μετονομάστηκε σε Αδιέξοδο. Οκτακόσια μέτρα ακριβώς. Τα είχα μετρήσει με μιά δεκάμετρη μεζούρα ένα σκονισμένο μεσημέρι καλοκαιριού. Έπρεπε να οριοθετήσω την διαδρομή των 800 μέτρων παίδων για τους πρώτους -και τελευταίους- Πανβριλησσιακούς Αγώνες, Τιγράκια εναντίον ...Τσακαλιών, ή κάτι τέτοιο.
Τώρα περπατάω στην Κυπρίων Αγωνιστών μόνο για να τραβήξω φωτογραφίες. Διαφορετικά παίρνω το αυτοκίνητο. Το εξοχικό στα Βριλήσσια μετατράπηκε αιφνιδίως σε κατοικία στο Νέο Μαρούσι. Πρίν είκοσι, είκοσι πέντε χρόνια πέρναγα εδώ τα Σαββατοκύριακα και μέρος των σχολικών διακοπών. Ανακαλύπτοντας τη φύση! «Πάμε στο χωριό» έλεγε ο παππούς μου, λίγο ειρωνικά, μάλλον. Αλλά για μένα αυτό ακριβώς ήταν. Το χωριό μου. Εικόνες εξοχής, στρωματσάδα το καλοκαίρι, ποδήλατα, χώμα, η ρεματιά, δέντρα για σκαρφάλωμα, παιδιά διαφορετικά από 'κείνα της πόλης. Και σαφώς περισσότερα, μια και η Πλάκα αριθμούσε μετά βίας τρείς συνομηλίκους μου. Η παράγκα στην όχθη και το παλιό τεράστιο κοτέτσι, ο Σέρλοκ Χολμς και ο Φαντομάς, η αλάνα, το τζάκι, η αναρρίχηση και η Πηνελόπη Δέλτα, ο Μπλεκ, οι Μπητλς και ο πετροπόλεμος – τα κεφάλαια του προσωπικού μου αναγνωστικού.
Δεν έχω σχεδόν καμία εικόνα της Κηφισίας στο μυαλό μου. Τίποτα που να αναιρεί το σήμερα. Δεν κοίταζα ποτέ την Κηφισίας. Κοίταζα μονάχα τη φαρδιά γκρίζα λωρίδα του δρόμου κι ευχόμουν να τελειώσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Πιό γρήγορα, πριν χρειαστεί, όλο ντροπή, να τους πω να σταματήσουμε για να κάνω εμετό. Ζαλιζόμουνα φριχτά στο αυτοκίνητο. Σήκωνα το κεφάλι μου τη στιγμή ακριβώς που στρίβαμε στη Σωρού. Σαν σκύλος που περιμένει λαχανιάζοντας να τον αμολύσουν. Έτρεχα σαν μουρλός μόλις το αμάξι επιτέλους σταματούσε, κατουρώντας κάθε δέντρο.
Όταν πριν λίγα χρόνια σήκωσα το κεφάλι μου –ως κάτοικος πλέον των βορείων προαστίων – είδα ξαφνικά τη λεωφόρο. Κάποιου τα Λέγκο έπεσαν, όλα μαζί, ανάκατα, εκατέρωθεν του δρόμου και ήταν όλα γκρίζα και μεταλλικά, και πράσινα,φιμέ, αλουμινένια και σκούρα και γυάλινα. Με μια περίεργα «ακαδημαϊκή» αίσθηση προοπτικής: όσο ανηφορίζεις προς την Κηφισιά τόσο μεγαλώνουν. Παρόλ' αυτά οι χωμάτινοι δρόμοι που έκανα ποδήλατο και η ξεχαρβαλωμένη μπασκέτα και το περιβόλι της θείας του Ταξιάρχη και το κοτέτσι της κυρά – Τούλας, υπάρχουν όλα, εκεί, ακριβώς από πίσω, δίπλα κι ανάμεσα. Εκεί που προσπαθούν απελπισμένα να παρκάρουν όλοι οι υπάλληλοι και οι συνεργάτες και οι πελάτες και οι θεατές. Στριμωγμένα εκεί. Όλα μαζί, εκνευριστικά και θλιμμένα ταυτόχρονα. Η άσκοπη αρχαιολατρία μας, οι ακυρωμένες διαφυγές της πόλης, ο εθνικός κομπασμός, η φτώχεια, η πρώην φτώχεια, η αδιαφορία, οι ατελείωτες επιθυμίες, η πείνα μας, τα όνειρά μας, τα λεφτά, τα καινούργια λεφτά.
Ένα χωριό που φοράει Αρμάνι και επιθυμεί διακαώς να μεγαλώσει και να κάνει μίτινγκ. Αλλά όταν ανοίγει η πόρτα, το βράδυ, μυρίζει φαγητό και η μάνα περιμένει με τις παντόφλες. Και δεν μπορεί να την πετάξει ακόμη έξω -δικό της είναι το σπίτι και εξάλλου την αγαπάει, μάνα του είναι.
Περπατώντας στην Κυπρίων Αγωνιστών ξεχνάω με κάθε βήμα τι ακριβώς θέλω, τι επιθυμώ, τι έχω ανάγκη, ποιός είμαι, ποιός ήξερα ότι θα γίνω. Αλλάζοντας τους δρόμους μας, αλλάζουμε τους εαυτούς μας. Κι' αυτό είναι καλό. Αν ξέρουμε γιατί.
Υ.Γ. Το κείμενο αυτό γράφτηκε τον Ιανουάριο του 2000, για το αφιέρωμα στην σύγχρονη Ελληνική τέχνη που επιμελήθηκε η Ελιζαμπέτα Καζαλότι. Αναφέρεται στην ενότητα φωτογραφικών κολάζ με τίτλο «Ανοιχτή Κουζίνα – Broken Homes» που δούλευα από το 1989. Στην πορεία η σειρά αυτή επεκτάθηκε θεματικά και γεωγραφικά και συμπεριέλαβε το κέντρο της Αθήνας και γνωστά τοπόσημα της πόλης και κατέληξε σε δύο εκθέσεις, μία το 2002 με τίτλο «Ανοιχτή Κουζίνα – Broken Homes» και μία με τίτλο «Future Athens» το 2004.
