Τίποτα δικό μου δεν έχει χαθεί

Τίποτα δικό μου δεν έχει χαθεί

Για το αν η Γαλλική επανάσταση συνδέεται ή όχι και με ποιον τρόπο με την επανάσταση του 1821, δεν θα μιλήσουμε εδώ. Τώρα, έχει ησυχία. Η πρώτη φορά που έγραψα, Τώρα έχει ησυχία, ήταν την Πέμπτη 18.3.2021, λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Οι συνθήκες ήταν τέτοιες που είχαν οδηγήσει σε ένα μέτρο που ονομάζεται Απαγόρευση Κυκλοφορίας, από τις 18.00 μέχρι τις 06.00. Ήξερα ότι αυτό ήταν κάτι που με αφορούσε. Επομένως, ήμουν στο σπίτι, ήμουν στο σπίτι και καθόμουν μπροστά στο παράθυρο. Ψιλοέβρεχε ή μόλις είχε βρέξει. Επίσης, φυσούσε, έβλεπα τα απλωμένα ρούχα να κουνιούνται στο μπαλκόνι. Στο βάθος ο πύργος του Άιφελ. Υπήρχαν και άλλα πράγματα στο οπτικό μου πεδίο, αλλά στο βάθος ο Πύργος του Άιφελ. Προσπαθώ, επίμονα, εδώ και χρόνια, να μην συνηθίσω στη θέα του. Στη θέση του θα μπορούσε να είναι ο Λευκός Πύργος ή η Ακρόπολη. Στη θέση μου θα μπορούσε να είναι κάποιος άλλος (αργά ή γρήγορα θα είναι κάποιος άλλος). Στη γωνία, κάτω, το καφέ, La Tour de Nesle. Πιθανοί συνειρμοί εδώ, το ομώνυμο θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Δούμα το 1832 ή η ομώνυμη ταινία του Abel Gance το 1955. Ο πύργος του Νελ —απόδοση στα ελληνικά του La tour de Nesle— κατασκευάστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα από τον Φίλιππο Αύγουστο και καταστράφηκε το 1665. Σε σχέδια της εποχής εμφανίζεται στην Αριστερή Όχθη, απέναντι από το μουσείο του Λούβρου. Βλέπουμε κατοίκους του Παρισιού να πλένουν τα άλογά τους στα νερά του Σηκουάνα. Από σχετικές αφηγήσεις μαθαίνουμε ότι άγρια γουρούνια και άλλα ζωντανά κυκλοφορούσαν στους δρόμους (σκορπούσαν τον θάνατο). Ο πύργος του Νελ ήταν σε μία από τις γωνίες του αμυντικού τείχους που κύκλωνε όλο το Παρίσι. Οι Άγγλοι για παράδειγμα ήταν μια διαρκής απειλή. Πλησίαζαν τον στόχο τους με ευκολία μέσα από τον Σηκουάνα. Ακούω σειρήνες. Είμαι στο 163 της rue de Sèvres. Στο 145 βρίσκεται το Νοσοκομείο Παίδων Necker. Απέναντι από την πύλη για τα ασθενοφόρα βρίσκεται ένα σούπερ μάρκετ της αλυσίδας G20. Στη στοά δίπλα στην είσοδό του ο ίδιος πάντα άστεγος. Όσο και αν προσπαθήσω, δεν μπορώ να μπω στη θέση κανενός. Το νοσοκομείο ιδρύθηκε το 1778 από τη σύζυγο του Ζακ Νεκέρ, υπουργό οικονομικών του Βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄. Το 1987 ο Keith Haring θα ζωγραφίσει το κλιμακοστάσιο του νοσοκομείου. Η ιδέα ότι ο Keith Haring ήταν εδώ είναι η μόνη σκέψη που μπορώ να κάνω χωρίς άλλη προέκταση. Προσπαθώ ωστόσο. Βρίσκω στο αρχείο της INA ένα μικρό απόσπασμα από τις γαλλικές ειδήσεις της εποχής με αφορμή τον θάνατό του στις 16.2.1990. Είναι ένα δώρο να ζωγραφίζεις σε ένα νοσοκομείο. Δεν είχε δεχθεί αμοιβή.


Το 1781 ο Νεκέρ θα κάνει το αδιανόητο για την εποχή του και για ένα απολυταρχικό καθεστώς: δημοσιεύει τον κρατικό προϋπολογισμό. Απολύεται αλλά επανέρχεται στο αξίωμά του το 1788. Ήταν μια δύσκολη χρονιά: ξηρασία το καλοκαίρι, ασυνήθιστα πολύ κρύο το χειμώνα. Συνθήκες που οδηγούν σε μια πολύ περιορισμένη σοδειά και αυτό με τη σειρά του το αλεύρι σε πρωτόγνωρα υψηλά τιμές. Ο πληθυσμός της εποχής θρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με ψωμί, το κάθε νοικοκυριό διαθέτει τα μισά του χρήματα μόνο για την αγορά του. Στις 11 Ιουλίου του 1789 ο βασιλιάς κρίνει ότι τα μέτρα που προτείνουν οι υπουργοί του, ανάμεσά τους και ο Νεκέρ, είναι πολύ προοδευτικά και τους ζητά να εγκαταλείψουν το βασίλειο. Ο κόσμος το μαθαίνει μια μέρα μετά, στις 12 Ιουλίου. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που οδηγούν στην εξέγερση της 14ης Ιουλίου και στην κατάληψη της Βαστίλης. Διαβάζω την ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης με μεγάλη ευκολία και αυτό γιατί δεν είναι η δική μου ιστορία. Αντιλαμβάνω τις συνδέσεις, αλλά μέχρι ένα σημείο. Η διαλεκτική μου σχέση με όλα αυτά, ναι, ξέρω. Η ευτυχία, να αναγνωρίζεις τον εαυτό σου χωρίς τρόμο, η σχέση ιστορίας και ευτυχίας, ευφυείς μεταφορές για την πρόοδο, το πέρασμα του χρόνου, τα ερείπια, όλα αυτά έχουν μια δεύτερη ιστορία, τη δική τους ιστορία, έχουν αναγορευτεί χρόνια τώρα σε τσιτάτα. To 1821 πεθαίνει ο Ναπολέων και γεννιέται ο Γκυστάβ Φλωμπέρ. Αγαπημένος μου για την αλληλογραφία του και την Αισθηματική Αγωγή κυρίως. Το επαναστατικό ρεύμα του 1848 και ειδικά όσα συμβαίνουν στη Γαλλία είναι μέρος της αφήγησής της. Σε κάποιο σημείο της, ο Φλωμπέρ περιγράφει (και είναι αλήθεια πολύ καλός σε αυτό):


Τα δέντρα των λεωφόρων
,
τα δημόσια ουρητήρια,
τα παγκάκια,
τα σιδερένια κάγκελα,
οι φανοστάτες,
όλα είχαν ξεριζωθεί,
αναποδογυριστεί.

Το πρωί,
το Παρίσι ήταν γεμάτο οδοφράγματα.

Είναι νύχτα. Οι φανοστάτες στο πάρκο της Breteuil, διαγώνια μπροστά μου. Για πρώτη φορά σκέφτομαι ότι θα μπορούσαν να έχουν ψυχή. Tη βία που έχουν δεχθεί. Δέντρα, φανοστάτες, σταθμευμένα οχήματα, παγκάκια, περιφράξεις, καταφέρνω να τα δω όλα απλωμένα στο έδαφος. Προσπαθώ να σκεφτώ και κάποιους νεκρούς, άγνωστους, δικούς μου. Όλα μπορούν, χάρη στη φαντασία μου, να χειροτερέψουν και άλλο. Στην πραγματικότητα έχει ησυχία. Ό,τι υπάρχει σε φως είναι τεχνητό και εύκολα αναγνωρίσιμες οι εστίες του. Γνωρίζω καλύτερα μέσα στο άγνωστο που έχω επιλέξει να βρίσκομαι. Ακολουθώντας όλο και καλύτερα την ίδια διαδρομή η σκέψη μου καταλήγει να αγγίξει τον εαυτό της: Τίποτα δικό μου δεν έχει χαθεί, και αν είχε χαθεί, τότε σίγουρα δεν θα ήμουν εδώ.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: