Γεννημένη στο Μεξικό το 1964, η Μαριάνα Μπερνάρντες είναι μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες Μεξικανές ποιήτριες, με σπουδές λογοτεχνίας και φιλοσοφίας, μεταπτυχιακές και διδακτορικές. Επιχειρεί να συνδέσει την ποιητική δημιουργία με τον ακαδημαϊκό και τον εκδοτικό χώρο και είναι εισηγήτρια σε σεμινάρια με θέμα «ποίηση και γνώση». Στο πλούσιο ποιητικό και δοκιμιακό έργο της, διερευνά τα όρια της «αποτελεσματικής» και «επικοινωνιακής» γλώσσας, καθώς και τη λειτουργία της μεταφοράς και των συμβόλων.
Τα παρακάτω ποιήματα παρουσιάστηκαν στην Ποιητική Βραδιά του 15ου
φεστιβάλ ιβηροαμερικανικής λογοτεχνίας LEA/ΛΕΑ – Literatura en Atenas/Λογοτεχνία εν Αθήναις με απαγγελία της προσκεκλημένης ποιήτριας, καθώς και στη μετάφραση της Ιφιγένειας Ντούμη. Ωστόσο, η πρώτη προσέγγιση της ποίησης της Μπερνάρντες έγινε έναν χρόνο νωρίτερα, στο πλαίσιο του εξ αποστάσεως σεμιναρίου μετάφρασης του κέντρου γλωσσών και πολιτισμών της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής Abanico με θέμα «Γυναικεία ερωτική ποίηση της Λατινικής Αμερικής» και διδάσκοντα τον Νίκο Πρατσίνη, στο οποίο οι ποιήτριες συμμετείχαν μέσω τηλεδιάσκεψης.
Δίχως να έχει ειπωθεί η πρώτη συλλαβή
Το κεφάλι του πατέρα είναι γεμάτο αστέρια
Το κεφάλι του πατέρα είναι γεμάτο αστέρια
λίγα αινιγματικά λέει για τη μαντική του όραση
όμως μετρά το σφυγμό της μέρας
με βάση τις ιδιοτροπίες του φωτός
χαράσσοντας το περίγραμμα της ομίχλης
Πίνει αργά γουλιά γουλιά το ελιξίριο της λήθης
λες και θα βρει επιτέλους στο νερό της βάπτισής του
το κλειδί για να φανερώσει το μυστήριο
λες κι έχει καμιά σημασία η όποια βεβαιότητα
όταν τα χείλη του αθετούν την υπόσχεση να είναι
Και μες στη σιωπή πια
μακρινή πρέπει να του φαίνεται
αυτή η άλλη όχθη
απ’ την οποία
τον κοιτώ να απομακρύνεται
ολόλαμπρος.
Παύει η βροχή
Παύει η βροχή κι η ατμόσφαιρα φεγγίζει
Απαγγέλλω τον στίχο του Εσπρονθέδα
Ασία από τη μια, από την άλλη Ευρώπη
κι η Κωνσταντινούπολη πηγάζει και ρέει ποταμός
μέσα απ’ την ομίχλη του Βοσπόρου.
Θυμάσαι τις Απογοητευμένες του Πιερ Λοτί;
Μες στο βιβλίο υπάρχουν κάποιες καρτ ποστάλ
το Μπλε Τζαμί
η Αγιά Σοφιά
το Τοπκαπί
και το βυθισμένο Ανάκτορο
με το δάσος των κιόνων
και η κεφαλή της Μέδουσας να προστατεύει τη μοίρα του
Διάβαζες ορισμένα αποσπάσματα δυνατά
μπροστά στη θάλασσα του Μασατλάν[1]
Ποιος να μάντευε το μεγαλείο του ανεπανάληπτου
και την εκ νέου ανακάλυψη το μεσημέρι εκείνου του Ιουλίου
σαν μάθαμε πως ο χρόνος είναι μονάχα μια επιθυμία
με σένα να προχωράς εκτυφλωτικός
ανάμεσα στους πάγκους του Μεγάλου Παζαριού
κι ένα σμάρι σκουλαρίκια
να αποσπούν ένα σου κλείσιμο του ματιού
καθώς το θάμπωμα απ’ τις αναλαμπές τους
σε προκαλεί να κατακτήσεις ένα σώμα λες και πίνεις το πυρωμένο φως
κι από το χνάρι αυτό η καμένη γραφή
το βιβλίο της φωτιάς
κι η τέφρα της Πεντηκοστής
ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας
Εξ ου ο συριγμός
και η ζωή…
__________
*Πόλη και σημαντικό λιμάνι του Μεξικού. Στα νάουατλ η λέξη σημαίνει «ελαφότοπος».
Μπλε. Θάλασσα
Μπλε. Θάλασσα
πέρα μακριά το μπλε
Μου πήρε πολλά χρόνια να φτάσω
γιατί όποτε θέλησα να φτάσω
μου ήταν πάντοτε μακρύς ο δρόμος.
Ανταριασμένη απ’ τη ζωή άργησα να μπορέσω
απλώς να το μπορέσω ν’ ανέβω την πλαγιά
να αιχμαλωτίσω τη θάλασσα
λες κι όλη η γραμματική της
κι η μη γνώση της
θα χώραγαν στα χέρια μου
κι η φωνή που βγαίνει από τούτη τη σχισμή
αυτού του απόκρυφου
ούτε κι αυτή είναι λευκή μες στη διαύγειά της
μονάχα εδώ
μακριά
ποσώς μετρά κι αν απαρνήθηκες ό,τι λατρεμένο
ή την ερημιά που εκθειάζει την αποτυχία
γιατί το απέραντο
απαιτεί τη μοναξιά ως έχει
το κενό που υποσκάπτει τον εαυτό του
το λύσιμο των κάβων
ώσπου να γίνεις έρμαιο στην πύρα του στίχου
Έχει η ζωή χτυπήματα τόσο ισχυρά… Δεν ξέρω!
Δίχως να έχει ειπωθεί η πρώτη συλλαβή
Δίχως να έχει ειπωθεί η πρώτη συλλαβή
πριν πολύ πριν
πριν απ’ το εναρκτήριο γέλιο και τη λάμψη
έμαθα για το πρωιμάδι της σιωπής
και το κρασί των ημερών της
και ποιος
στο περίγραμμα όλο ετούτου του νησιού
και στους γκρεμούς επάνω και στα βράχια
ποιος
θα ’πρεπε ν’ αρνηθεί να μαγευτεί
από τ’ ολόφωτό του ύψωμα
και το σχεδόν ακριβοθώρητό του ελάφι
άλλοτε σκύλος
άλλοτε χαραγματιά
πάντοτε όμως πανάρχαιο ποτάμι.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν:
