Χρήσιμες πληροφορίες

χάρτης, 20

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2020

————————————————————————————

Οι άνθρωποι απομονώνονται σε συνθήκες πανδημίας. Στην ξηρά και στη θάλασσα όμως κάποια άλλα ζώα ανάγουν την απομόνωση σε κανόνα, με εξαίρεση περιόδους αναπαραγωγής και ανατροφής. Ακολουθούν σε τέσσερις συνέχειες αναφορές σε οκτώ είδη ζώων, που επιλέγουν την αυτο-απομόνωση και περιλαμβάνονται σε κατάλογο του WWF. Κορυφαίος αριθμός στην κινεζική αριθμολογία άλλωστε είναι το 8, ένα όρθιο άπειρο.

Οραγγουτάγγος

Μάλλον οι πιο ευφυείς και πιο μοναχικοί από τους μεγάλους πιθήκους, περνούν τη ζωή τους πάνω σε δέντρα, όπου κινούνται με ταχύτητα. Στο Βόρνεο, το μεγαλύτερο νησί της Ασίας, όπου δεν υπάρχουν τίγρεις, βρίσκονται πιο συχνά στο έδαφος από ότι στη Σουμάτρα. Φρούτα αποτελούν 65 με 90% της δίαιτάς τους. Τρώνε επίσης βλαστάρια, φλοιούς, μέλι, έντομα και αβγά πουλιών. Ζουν πάνω από τριάντα χρόνια. Επιδίδονται και στη γεωφαγία. Το χώμα που τρώνε προσθέτει στη δίαιτά τους ιχνοστοιχεία, ενώ πηλώδη συστατικά απορροφούν τοξικές ουσίες και θεραπεύουν τη διάρροια. Ξεκινούν την ημέρα τους τρώγοντας για δύο ή τρεις ώρες. Ξεκουράζονται το μεσημέρι, ενώ μετακινούνται αργά το απόγευμα. Όταν σουρουπώνει ετοιμάζουν, σε λίγα λεπτά, διαφορετικό στρώμα κάθε βράδυ, με επιδεξιότητα επιλέγοντας φύλλα και κλαδιά που αντέχουν το βάρος τους. Δεν κολυμπούν. Μπορούν να απλώσουν τα χέρια τους δύο μέτρα. Περπατούν πάνω στις γροθιές τους και όχι πάνω στις αρθρώσεις των δαχτύλων τους, όπως οι χιμπατζήδες και οι γορίλες. Όταν είναι ενοχλημένοι, ρουφούν αέρα μέσα από σφιγμένα χείλη σε απομίμηση του θορύβου που κάνει ένα φιλί. Επίσης ψευδώς πορδίζουν. Στον ζωολογικό κήπο της Ατλάντας, σε υπολογιστή με οθόνη αφής, δύο οραγγουτάγγοι έχουν παίξει παιχνίδια. Έρευνα στον ζωολογικό κήπο της Λειψίας έδειξε ότι αξιοποιούν «υπολογισμένη αμοιβαιότητα», όπου ζυγίζονται οφέλη και απώλειες από ανταλλαγές δώρων μακροπρόθεσμα. Πρωτοπόρες παρατηρήσεις σε φυσικό περιβάλλον έγιναν από τη Birutè Galdikas που, με τη Jane Goodall (χιμπατζήδες) και τη Dian Fossey (γορίλες), αποτελούν τους τρεις «αγγέλους» του Leakey σε σχέση με τη μελέτη πρωτευόντων. Στο σύγγραμμά του «Historiae naturalis et medicae Indiae orientalis» το 1631, ο Ολλανδός γιατρός (λατινιστί) Jacobus Bontius, που εισήγαγε στις Δυτικές γλώσσες τη λέξη orangutan, αναφέρει Μαλαίσιους που είπαν ότι ο πίθηκος μπορεί να μιλήσει, αλλά δεν το κάνει για να μην τον αναγκάσουν να δουλεύει. Οι κοινωνίες των οραγγουτάγγων αποτελούνται από μονίμους κατοίκους και περαστικούς που ταξιδεύουν μόνοι. Ενήλικες αρσενικοί και έφηβοι των δύο φύλων ζούνε συνήθως μόνοι. Μητέρες ζούνε με τα παιδιά τους για κάποια χρόνια. Θηλυκές που ενηλικιώνονται μένουν κοντά στις μητέρες τους χωρίς να αναπτύσσουν ιδιαίτερους δεσμούς. Αρσενικοί μένουν πιο μακριά μέχρι να μπορέσουν να διεκδικήσουν την περιοχή κάποιου κυρίαρχου αρσενικού. Μερικές φορές συγκεντρώνονται για να φάνε από τα ίδια πολύκαρπα δέντρα. Διάσημο «άνοιγμα του ουραγγοτάγγου» στο σκάκι απέδωσε ο εκτελεστής του, το 1924 στη Νέα Υόρκη, σε επίσκεψη στον ζωολογικό κήπο του Μπρονξ, όπου η οραγγουτάγγος με το όνομα Σούζαν με κάποιο τρόπο υπέδειξε πως η πρώτη κίνηση για τα λευκά θα έπρεπε να είναι στη θέση β5. Ο αγώνας έληξε με ισοπαλία. Ενενήντα χρόνια αργότερα, το 2014, δικαστήριο στην Αργεντινή για πρώτη φορά αναγνώρισε νομικά δικαιώματα σε μη ανθρώπινο ον, με την απόφαση ότι οραγγουτάγγος, με το όνομα Σάντρα στον ζωολογικό κήπο του Μπουένος Άιρες, θα έπρεπε να μετακινηθεί σε καταφύγιο στη Βραζιλία, ώστε να αποκτήσει μερική ή ελεγχόμενη ελευθερία.

Πολική αρκούδα

Χρησιμοποιώντας την όσφρηση και ακολουθώντας ίχνη για δεκάδες χιλιόμετρα, αρσενικές αναζητούν θηλυκές αρκούδες αργά την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι. Όταν βρουν το ταίρι τους, περνούν μια εβδομάδα μαζί πριν χωρίσουν, ενώ παραμένουν αντικοινωνικές τον υπόλοιπο χρόνο. Πάνω από τρία μέτρα όρθια, η πολική ή λευκή ή βόρεια ή θαλάσσια αρκούδα των αρκτικών περιοχών (ή νανούκ από τη γλώσσα των Ινουίτ) θεωρείται το μεγαλύτερο σαρκοβόρο της ξηράς, ενώ περνά την ημέρα του δίπλα στο νερό και σε ανοίγματα στον πάγο. Παραμονεύει μήπως ξεμυτίσουν φώκιες, που είναι το κυρίως γεύμα του. Άλλα ζώα και ψάρια βρίσκονται επίσης στο μενού. Μπορεί να κολυμπά για ημέρες. Παχύ στρώμα λίπους και γούνα προστατεύουν από πολικές θερμοκρασίες. Δύσκολα εντοπίζεται λόγω του λευκού τριχώματος. Δεν έχει επιβεβαιωθεί από παρατηρήσεις ότι καλύπτει τη μαύρη της μύτη όταν κυνηγά. Ενήλικες αρσενικές αρκούδες μπορεί να ξεπεράσουν τα 700 κιλά σε βάρος. Οι θηλυκές έχουν το μισό βάρος περίπου. Μετά το ζευγάρωμα, το γονιμοποιημένο ωάριο είναι σε αναστολή τέσσερις μήνες έως τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο, ενώ η μητέρα τρώει τεράστιες ποσότητες, υπερδιπλασιάζοντας το βάρος της. Σε αντίθεση με άλλες αρκούδες, οι πολικές δεν πέφτουν σε χειμερία νάρκη, αλλά μπορούν για μήνες να βρίσκονται σε νηστεία, όταν οι συνθήκες δεν επιτρέπουν το κυνήγι της φώκιας. Επιβιώνουν καταναλώνοντας το λίπος τους. Αφού γεννηθούν έως τον Φεβρουάριο, τα μωρά παραμένουν σε προφυλαγμένο χώρο με τη μητέρα τους, που τα θηλάζει. Μέχρι να βγουν έξω, το βάρος τους έχει αυξηθεί από ένα κιλό σε 10 ή 15 κιλά. Δύο εβδομάδες έξω από το λημέρι τους μαθαίνουν να περπατούν και να παίζουν. Μετά αρχίζει η μακρά πορεία προς την παγωμένη θάλασσα, όπου θα μάθουν πώς να κυνηγούν από τη μητέρα τους. Αναλόγως του πότε έλιωσαν οι πάγοι, η νηστεία της μπορεί να έχει κρατήσει και έως οκτώ μήνες. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις υιοθεσίας μωρών, ενώ δεν είναι συνηθισμένο ενήλικες αρκούδες να τα σκοτώνουν για να τα φάνε. Σε ηλικία δυόμιση ετών η μητέρα κυνηγά τα παιδιά να φύγουν ή τα εγκαταλείπει. Αδέλφια κάποιες φορές μετακινούνται μαζί και μοιράζονται τροφή για μικρό διάστημα. Συμπλοκές τα εξασκούν για σοβαρές συγκρούσεις όταν θα ζευγαρώνουν στο μέλλον. Ενήλικες αρκούδες ζουν μοναχική ζωή. Έχουν όμως παρατηρηθεί και φιλίες. Σπανίως ζουν πάνω από 25 χρόνια. Όταν δεν μπορούν πια να κυνηγήσουν, πεθαίνουν από ασιτία μάλλον. Η γηραιότερη αρκούδα που πέθανε σε αιχμαλωσία ήταν 43 ετών. Θρύλοι περιγράφουν τις πολικές αρκούδες* ως ανθρώπους, όταν βρίσκονται στα καταλύματά τους, που ρίχνουν πάνω τους δέρματα αρκούδας πριν βγουν έξω.

[* Σ.Σ.: Επί ενδοτικών θηλέων λέγονται και «βολικές αρκούδες»]