Ένα «τρυφερό» βιβλίο για το τέλος του κόσμου

Ένα «τρυφερό» βιβλίο για το τέλος του κόσμου

Μιχάλης Μακρόπουλος, «Η Θάλασσα», Κίχλη 2020


Οι πάγοι λιώνουν, ένας αρχαίος μετεωρίτης φανερώνεται και ένας φονικός ιός απελευθερώνεται στη Γη. Λίγοι μόνο άνθρωποι καταφέρνουν να επιβιώσουν, αυτοί που έχουν μια συγκεκριμένη μετάλλαξη στα γονίδιά τους. Οι επιζήσαντες αυτοί κατοικούν πλέον σε υπόγειες πόλεις, αλλά κάποιοι σχεδιάζουν να ανεβούν και πάλι επάνω. Μία από αυτούς είναι και ηρωίδα του βιβλίου.

Ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας για το τέλος της ανθρωπότητας ή η τρυφερή παρουσίαση του ψυχισμού μιας νεαρής γυναίκας; Η Θάλασσα του Μιχάλη Μακρόπουλου έχει το εξής παράδοξο: μιλάει για ένα τρομερό θέμα, χρησιμοποιώντας όμως τον πιο αθόρυβο και λυρικό τρόπο.

Το ύφος αυτό υπάρχει σε όλο το βιβλίο, είτε μιλά για τον μικρόκοσμο της ηρωίδας είτε για τις συνθήκες του τέλους του κόσμου είτε για τις συνθήκες ζωής των επιζώντων στις υπόγειες πόλεις. Εξάλλου, όλα τα γεγονότα αποτυπώνονται μέσα από τα δικά της μάτια και τα δικά της βιώματα.

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το γεγονός του αφανισμού του κόσμου ως μέσο, ως όχημα για να περιγράψει τον ψυχισμό της ηρωίδας, τις σχέσεις της με τα μέλη της οικογένειας, την εξερεύνηση της ερωτικής διάθεσης, τον τρόπο λήψης αποφάσεων για τη ζωή της. Η ηρωίδα είναι η πραγματική πρωταγωνίστρια του βιβλίου και το τέλος του κόσμου απλώς το λογοτεχνικό πρόσχημα.

Σε αυτήν λοιπόν τη δυναμική του συναισθηματικού κόσμου της ηρωίδας και του τέλους του κόσμου, σημαντικό ρόλο παίζει ο συμβολισμός της θάλασσας και του υγρού στοιχείου γενικά. Από τη θάλασσα -από το λιώσιμο των πάγων- έρχεται το τέλος του πολιτισμού, την ίδια ώρα που η βροχή επιδεινώνει την κατάσταση. Η προσωπική σχέση της ηρωίδας με τη θάλασσα έχει επίσης ενδιαφέρον ως σύμβολο: δεν είχε δει ποτέ της θάλασσα πριν το τέλος του κόσμου, αλλά μόνο όταν εγκατέλειψε την υπόγεια πόλη. Η θάλασσα λειτουργεί σαν μέσο ενηλικίωσης και κατά κάποιον τρόπο φέρνει και το τέλος/τη λύση στην ιστορία του βιβλίου.

Πέρα από όλα αυτά, το βιβλίο ανιχνεύει θέματα όπως η μνήμη, η επιβίωση, οι ανθρώπινες σχέσεις, η αντίδραση του ανθρώπου μπροστά στις καταστάσεις που τον υπερβαίνουν, το δίπολο άνθρωπος - φύση - και ο αυτονόητος συνειρμός στην οικολογική καταστροφή.

Στα παραπάνω να προσθέσουμε την εξαιρετική χρήση της γλώσσας, την τρυφερότητα στην αφήγηση, την περιγραφή της λεπτομέρειας ως μέσο αποτύπωσης των συναισθημάτων της ηρωίδας.

Ένα βιβλίο «ποίημα», ικανό να μας συγκινήσει ως αναγνώστες, αλλά και να μας προβληματίσει ως κάτοικους του πλανήτη.

 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: