Πυρήνες υετού

Ο Πάνος Καπωνης είναι ένας από τους πρωτοεμφανισθέντες ποιητές της αποκαλούμενης «Γενιάς του ‘70». Άρχισε να δημοσιεύει τα ποιήματα του ήδη από το 1968 εν μέσω δικτατορίας , πρώτα στην Ανθολογία Νέων ποιητών’ (1968) και ύστερα στο περιοδικό Λωτό ’(1969).
Από την πρώτη στιγμή η ποίηση του διακρίθηκε για την αιχμηρότητα της αμφισβήτησης της απέναντι στα πολιτικά γεγονότα της εποχής (στρατιωτικό πραξικόπημα 1967) και τον κοινωνικό αντίκτυπο που δημιούργησαν. Μια ποίηση γραμμένη σε γλώσσα νεωτερίζουσα, με απλότητα και ελεύθερες beat επιρροές της σημαδιακής δεκαετίας του ’60.
Ο Καπώνης δεν έπαψε να γράφει ποίηση μέχρι σήμερα, 54 χρόνια μετά, που δείχνει πόσο δεμένος κι αφοσιωμένος είναι σε αυτό που επέλεξε να κάνει από την εφηβεία του ακόμα. Το τελευταίο βιβλίο ποίησης με τον ευφάνταστο τίτλο Πυρήνες υετού’ αποτελείται από τρία διακριτά μέρη: η πρώτη ενότητα έχει τον ομώνυμο τίτλο όλης της συλλογής και περιλαμβάνει 15 ποιήματα (2013-2014), η δεύτερη ενότητα έχει τον τίτλο «Μυθο-λογια» (2015-2018) και 23 ποιήματα και η τρίτη ενότητα «Τα εν Ανδρω» (2019-2021) 9 ποιήματα.

Το πρώτο που παρατηρεί κανείς αβίαστα διαβάζοντας τα σημερινά ποιήματα του Πάνου Καπώνη είναι ότι μένουν διακριτικά πιστά στον αρχικό πυρήνα της αμφισβήτησης, με την ανάμνηση αλλά και την μετεξέλιξη του κοινωνικού και πολιτικού περίγυρου της εποχής μας, και είναι εμφανής η ανάπτυξη, μέσα στα χρόνια, του προσωπικού ποιητικού και εκφραστικού του λόγου.

Ο ποιητής δεν κρύβει την απογοήτευση του από την απόσταση που πήραν τα εφηβικά του όνειρα από μια αποξενωμένη καθημερινή πραγματικότητα που με τον καιρό επιβλήθηκε, επίπεδη, παθητική, χωρίς εξάρσεις.

Ο ποιητής δεν στέκεται σε όσα έχει κατακτήσει στην πορεία του, αλλά συνεχώς ψάχνεται και προχωρά με την τόλμη που απαιτείται σε μια νέα δημιουργική προσπάθεια. Ο στίχος είναι σε γλώσσα καθημερινή, άμεση, προσδιορίζοντας την ποιητική του ωριμότητα αλλά και την ευαισθησία η οποία παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο.

Στη δεύτερη ενότητα της συλλογής, η Μυθο-λογια γίνεται αφορμή να συνδέσει τους πρωταγωνιστές της Ιστορίας και των μύθων με το δικό του σήμερα, η Ηλέκτρα είναι η οικογενειακή γάτα, η Σαπφώ μπαίνει δίπλα του στο αυτοκίνητο, ο Αχελώος ξαναζωντανεύει τον εφηβικό του έρωτα. Συγχέοντας σκοπίμως τον Αχελώο με τον Αχέροντα, δηλαδή μεταφορικά τον έρωτα με το θάνατο, προκαλεί και μεταφέρει πολύ διακριτικά την προσωπική του συγκίνηση στον αναγνώστη.

Στο ποίημα «Ισμήνη εν Αγρινίω» ο Καπώνης φέρνει τον οίκο των Λαβδακιδών στο σήμερα και στον τόπο γέννησης του, σε μια αληθινή ιστορία όπου στην Ισμήνη –κόρη κατηχητικού– απαγορεύεται ο έρωτας και τα νεανικά του σκιρτήματα, από τα ήθη και τη συντηρητική νοοτροπία της κλειστής κοινωνίας. Το οικογενειακό περιβάλλον –μεσαιωνικό στις αντιλήψεις του– αντιδρά έντονα και με τη βίαιη επιβολή του καταδικάζει για πάντα τη νέα!

Η τραγωδία των αρχαίων που άνθισε περιγράφοντας για πρώτη φορά τα κρύφια της ανθρώπινης ψυχής και τις συγκρούσεις της με τη ηθική της κοινωνίας, συνεχίζεται και σήμερα και θα συνεχίζεται όσο θα υπάρχουν άνθρωποι. Εξού και η διαχρονική επιτυχία των μεγάλων μας τραγικών οι οποίοι μετάγγισαν με την μεγαλειώδη τέχνη τους στο ευρύ κοινό την αλήθεια, που μαζί με τους πειρασμούς ζει επιμελώς κρυπτόμενη, ελλοχεύοντας την στιγμή που αναπόφευκτα θα εκδηλωθεί κορυφώνοντας την τραγωδία. 

Η τελευταία ενότητα της συλλογής «Τα εν Άνδρω», είναι εμπνευσμένα από το Αιγαίο σαν αφορμή, γιατί μέσα σε αυτά ενυπάρχει ο αναπόφευκτος Πυρήνας υετού δηλαδή ο Πυρήνας της Ποίησης που δεν είναι άλλο από το υπαρξιακό φαινόμενο και αίνιγμα. Γι’ αυτό θα απομονώσω από το «Ακροτελεύτιο» ποίημα τις παρακάτω στροφές που δείχνουν καθαρά ότι η ποίηση που συνοδεύει τη ζωή του Πάνου Καπωνη δεν έχει σκοπό να τον εγκαταλείψει μέχρι το τέλος, και πως θα μπορούσε αλώστε; Με ποιον άλλο τρόπο θα επεσήμανε την ποιητική φύση του δημιουργού της;
Η ποίηση για κάθε ποιητή είναι η βαθύτερη συνέπεια της ύπαρξης κι αυτό καταφανώς ισχύει και για τον Καπώνη. Η τελευταία ποιητική του συλλογή Πυρήνες υετού το αποδεικνύει με την πρώτη ματιά.