Η ιστορία της «Διεθνούς Εταιρείας Γουλιέλμος Μύλλερ»

Εν αρ­χή ην ο λό­γος, ή, στην προ­κει­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση, η προ­σπά­θεια να δια­τη­ρη­θεί ο λό­γος του ποι­η­τή Γου­λιέλ­μου Μύλ­λερ (Wilhelm Müller) για τις επό­με­νες γε­νιές. Πριν από τριά­ντα χρό­νια, στις 5 Μαρ­τί­ου 1994, ιδρύ­θη­κε στο Βε­ρο­λί­νο η «Διε­θνής Εται­ρεία» για την προ­ώ­θη­ση του έρ­γου και των με­λε­τών γύ­ρω από τον Μύλ­λερ (Internationale Wilhelm-Müller Gesellschaft e.V.) στο πλαί­σιο του εγ­χει­ρή­μα­τος να κα­τα­στεί ―του­λά­χι­στον εν μέ­ρει― προ­σι­τό σε μια σύγ­χρο­νη νέα έκ­δο­ση το πο­λύ­πλευ­ρο έρ­γο του Γερ­μα­νού ποι­η­τή, πε­ζο­γρά­φου, φι­λο­λό­γου, δη­μο­σιο­γρά­φου και με­τα­φρα­στή, η τε­λευ­ταία έκ­δο­ση των έρ­γων του οποί­ου χρο­νο­λο­γού­νταν από τον 19ο αιώ­να. Αυ­τό πρό­τει­ναν οι φι­λό­λο­γοι της Λ(ε)ιψί­ας Βε­ρέ­να και Μπερντ Λάι­στ­νερ (Verena και Bernd Leistner), οι οποί­οι συ­νο­μο­λό­γη­σαν τον Δε­κέμ­βριο του 1985 με τον εκ­δο­τι­κό οί­κο του Ανα­το­λι­κού Βε­ρο­λί­νου Aufbau-Verlag στην υλο­ποί­η­ση μιας τέ­τοιας έκ­δο­σης. Ως κα­τα­λη­κτι­κή ημε­ρο­μη­νία για την υπο­βο­λή του προς έκ­δο­ση υλι­κού ορί­στη­κε ο Δε­κέμ­βριος του 1990, έτος κα­τά το οποίο οι εκτε­τα­μέ­νες πο­λι­τι­κές και οι­κο­νο­μι­κές ανα­τα­ρα­χές της γερ­μα­νι­κής επα­νέ­νω­σης ανέ­τρε­ψαν το σχέ­διο της έκ­δο­σης. Εντέ­λει, πα­ρά την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση του εκ­δο­τι­κού οί­κου, το σχέ­διο της έκ­δο­σης πα­ρέ­μει­νε ζω­ντα­νό, εμπλου­τί­στη­κε μά­λι­στα και ενι­σχύ­θη­κε από τρεις σε πέ­ντε τό­μους, προ­κει­μέ­νου να κυ­κλο­φο­ρή­σει στα 200ά γε­νέ­θλια του ποι­η­τή στις 7 Οκτω­βρί­ου 1994. Ωστό­σο, ο εκ­δο­τι­κός οί­κος ακρι­βώς στις αρ­χές του 1994 μα­ταί­ω­σε την έκ­δο­ση. Εν τω με­τα­ξύ, γύ­ρω από την ιδέα αυ­τή εί­χε δη­μιουρ­γη­θεί ένα ευ­ρύ δί­κτυο ακα­δη­μαϊ­κών και καλ­λι­τε­χνών, ορι­σμέ­νοι από τους οποί­ους κα­τα­γί­νο­νταν ήδη από πο­λύ και­ρό με τον Μύλ­λερ. Από το δί­κτυο αυ­τό ιδρύ­θη­κε τον Μάρ­τιο του 1994 η «Διε­θνής Εται­ρεία Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ», η οποία επι­δί­ω­ξε ταυ­τό­χρο­να τη διε­ξα­γω­γή Συ­νε­δρί­ου στο Βε­ρο­λί­νο προς τι­μήν του ποι­η­τή, τον Οκτώ­βριο του ίδιου έτους, και την υλο­ποί­η­ση του έρ­γου της έκ­δο­σης που κιν­δύ­νευε να ναυα­γή­σει. Τε­λι­κά επι­τεύ­χθη­καν και οι δύο αυ­τοί στό­χοι. Έτσι, όταν ένα διε­θνές ακρο­α­τή­ριο ει­δι­κών επι­στη­μό­νων, θε­ω­ρη­τι­κών της λο­γο­τε­χνί­ας και με­τα­φρα­στών συ­να­ντή­θη­κε για πρώ­τη φο­ρά στο Βε­ρο­λί­νο, από τις 7 έως τις 9 Οκτω­βρί­ου 1994, για να συ­ζη­τή­σει επά­νω σε όλο το εύ­ρος του έρ­γου του πο­λύ­πλευ­ρου συγ­γρα­φέα, πα­ρου­σιά­στη­κε ταυ­τό­χρο­να και η νέα έκ­δο­ση των έρ­γων του.

Στα χρό­νια που ακο­λού­θη­σαν, η «Διε­θνής Εται­ρεία Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ» προ­σπά­θη­σε όχι μό­νο να προ­ω­θή­σει πε­ραι­τέ­ρω τις ακα­δη­μαϊ­κές και καλ­λι­τε­χνι­κές ανταλ­λα­γές θέ­σε­ων σχε­τι­κά με τον ποι­η­τή, αλ­λά και να δια­τη­ρή­σει ζω­ντα­νή την αξία του έρ­γου του στη συ­νεί­δη­ση ενός ευ­ρύ­τε­ρου κοι­νού. Βα­σι­κό μέ­λη­μα ήταν το σύ­νο­λο του έρ­γου του ποι­η­τή να βγει στο φως από τον βα­ρύ ίσκιο, με τον οποίο εί­χε κα­λυ­φθεί από τη με­λο­ποί­η­ση που έκα­νε ο Φραντς Σού­μπερτ των ποι­η­τι­κών κύ­κλων Το χει­μω­νιά­τι­κο τα­ξί­δι και Η ωραία μυ­λω­νού. Στό­χος ήταν να φω­τι­στούν άγνω­στες ή μάλ­λον ξε­χα­σμέ­νες μέ­χρι πρό­τι­νος πτυ­χές του έρ­γου του, όπως η συ­μπα­ρά­στα­σή του στον απε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να των Ελ­λή­νων και το έρ­γο του ως με­τα­φρα­στή, πο­λι­τι­στι­κού και λο­γο­τε­χνι­κού δια­με­σο­λα­βη­τή. Στο πλαί­σιο αυ­τό η «Εται­ρεία» έχει ορ­γα­νώ­σει μέ­χρι σή­με­ρα οκτώ ακα­δη­μαϊ­κά συ­μπό­σια και συ­νέ­δρια, τα οποία έχουν επι­κε­ντρω­θεί σε θέ­μα­τα όπως «Ο Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ ως δια­με­σο­λα­βη­τής της αγ­γλι­κής λο­γο­τε­χνί­ας» (2000), «Πε­ρί τα­ξι­διού και πο­τού» (2003/2006), «Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ και φι­λελ­λη­νι­σμός» (2013) και «Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ και με­τά­φρα­ση» (2021) και έχουν κα­τα­γρα­φεί σε πέ­ντε πρα­κτι­κά συ­νε­δρί­ων. Το επό­με­νο συ­νέ­δριο προ­γραμ­μα­τί­ζε­ται για τον προ­σε­χή Οκτώ­βριο και θα εί­ναι αφιε­ρω­μέ­νο στο θέ­μα «Ποί­η­ση και φι­λο­λο­γία».

Προ­κει­μέ­νου να δια­τη­ρη­θεί ζω­ντα­νή η δη­μό­σια μνή­μη του ποι­η­τή, η «Εται­ρεία Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ» έχει ορ­γα­νώ­σει και υπο­στη­ρί­ξει με­γά­λο αριθ­μό σχε­τι­κών συ­ζη­τή­σε­ων, λο­γο­τε­χνι­κών ανα­γνώ­σε­ων και μου­σι­κών εκ­δη­λώ­σε­ων, με πιο πρό­σφα­τες αυ­τές στο πλαί­σιο του «Διε­θνούς Φε­στι­βάλ Κουρτ Βάιλ» (Kurt Weill) στην πό­λη Ντέσ­σα­ου (2015), στην έκ­θε­ση στο Βε­ρο­λί­νο «Χει­μω­νιά­τι­κο τα­ξί­δι. Τέ­χνη και Ήχος» (2018), στο συ­νέ­δριο «Οι γερ­μα­νι­κοί φι­λελ­λη­νι­σμοί» (2021) στο Ελεύ­θε­ρο Πα­νε­πι­στή­μιο του Βε­ρο­λί­νου (Freie Universität Berlin) ή στο μου­σι­κό πρό­γραμ­μα στο Mendelssohn-Remise του Βε­ρο­λί­νου (2023). Έχει, επί­σης, διεκ­δι­κή­σει με επι­τυ­χία την απο­κα­τά­στα­ση ενός μνη­μεί­ου στην τσέ­χι­κη λου­τρό­πο­λη Φραν­τσι­σκό­βι Λάζ­νε (Františkovy Lázně), όπου ο ποι­η­τής έμει­νε για λί­γες εβδο­μά­δες το 1826 και στην οποία αφιέ­ρω­σε αρ­γό­τε­ρα έναν κύ­κλο ποι­η­μά­των. Ορι­σμέ­νες από αυ­τές τις δρα­στη­ριό­τη­τες κα­τα­γρά­φη­καν και σε αντί­στοι­χες εκ­δό­σεις, με­τα­ξύ των οποί­ων η γερ­μα­νο-τσε­χι­κή αν­θο­λο­γία κει­μέ­νων για τον Γου­λιέλ­μο Μύλ­λερ και τα τρα­γού­δια του από το Φραν­τσι­σκό­βι Λάζ­νε, που εκ­δό­θη­κε το 2020. Η «Εται­ρεία Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ» δρα­στη­ριο­ποιεί­ται και σε ψη­φια­κά κα­νά­λια, όπως το YouTube και το Facebook, για να ενη­με­ρώ­νει για τη ζωή, το έρ­γο και την επί­δρα­ση του ποι­η­τή της.

Ιδιαί­τε­ρη έμ­φα­ση στις δρα­στη­ριό­τη­τες της «Εται­ρεί­ας» τα τε­λευ­ταία χρό­νια έχει δο­θεί στην ανά­μνη­ση της πο­λύ­τρο­πης υπο­στή­ρι­ξης του ελ­λη­νι­κού απε­λευ­θε­ρω­τι­κού αγώ­να του 1821 από τον «Μύλ­λερ των Ελ­λή­νων» (Griechen-Müller). Το ακα­δη­μαϊ­κό συ­νέ­δριο που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε για το θέ­μα αυ­τό το 2013 δεν κα­τέ­λη­ξε μό­νο σε μια εκ­δή­λω­ση με τρα­γού­δια για την Ελ­λά­δα, η οποία έχει πλέ­ον πα­ρου­σια­στεί αρ­κε­τές φο­ρές, αλ­λά και στο πρα­κτι­κό μέ­λη­μα να το­πο­θε­τη­θεί στην Οδό Μυλ­λέ­ρου στην Αθή­να ενη­με­ρω­τι­κή πι­να­κί­δα* με πλη­ρο­φο­ρια­κά στοι­χεία για τον ονο­μα­το­δό­τη της, προ­κει­μέ­νου να ξα­να­θυ­μη­θού­με τον «άγνω­στο Μυλ­λέ­ρο» στη ση­με­ρι­νή Ελ­λά­δα. Αν και η προ­σπά­θεια αυ­τή δεν έχει ακό­μη υλο­ποι­η­θεί, ελ­πί­ζου­με ότι στο άμε­σο μέλ­λον θα μπο­ρέ­σου­με να γιορ­τά­σου­με την «επα­να­πο­λι­το­γρά­φη­ση» του Γερ­μα­νού φι­λέλ­λη­να στην πό­λη της πνευ­μα­τι­κής του κα­τα­γω­γής. Μέ­χρι τό­τε, δεν έχου­με πα­ρά να χαι­ρό­μα­στε για εγ­χει­ρή­μα­τα, όπως η έκ­δο­ση ποι­η­μά­των και πε­ζών έρ­γων του Γου­λιέλ­μου Μύλ­λερ, με επι­μέ­λεια του Συ­με­ών Στα­μπου­λού, σε συ­νερ­γα­σία με το «Ίδρυ­μα Τά­κης Σι­νό­που­λος», εγ­χεί­ρη­μα το οποίο θα φέ­ρει σε επα­φή για πρώ­τη φο­ρά το ελ­λη­νό­φω­νο κοι­νό με με­γά­λο αριθ­μό αμε­τά­φρα­στων μέ­χρι σή­με­ρα κει­μέ­νων του Μύλ­λερ.

«Δου­λειά ζη­τού­σα εδώ κι εκεί, / Και τώ­ρα έχω αρ­κε­τή / Για τα δυο χέ­ρια, την καρ­διά, / Βρέ­θη­κε μπό­λι­κη δου­λειά!» Τα λό­για του νε­α­ρού μυ­λω­νά από την Ωραία μυ­λω­νού πε­ρι­γρά­φουν αρ­κε­τά κα­λά την κα­τά­στα­ση μιας μι­κρής λο­γο­τε­χνι­κής εται­ρεί­ας όπως η δι­κή μας. Εν ολί­γοις, πά­ντα έχου­με κά­τι να κά­νου­με και η πλη­ρό­τη­τα της καρ­διάς αυ­ξά­νε­ται με την αρω­γή των χε­ριών. Όποιος και όποια θέ­λει να συμ­βά­λει σε αυ­τή την προ­σπά­θεια, εί­ναι εξί­σου ευ­πρόσ­δε­κτος, κα­θώς και όποιος απευ­θύ­νε­ται σε μας για ερω­τή­σεις και προ­τά­σεις. Επό­με­νος με­γά­λος σταθ­μός εί­ναι το έτος 2027, έτος μνή­μης Μύλ­λερ για την 200ή επέ­τειο από τον θά­να­το του ποι­η­τή. Και οι δυ­να­τό­τη­τες για την εκ νέ­ου ανα­κά­λυ­ψη του Γου­λιέλ­μου Μύλ­λερ φαί­νε­ται ότι κά­θε άλ­λο πα­ρά εξα­ντλού­νται...

 ________________
* Αφο­ρά τη δρά­ση του Δή­μου Αθη­ναί­ων σε συ­νερ­γα­σία με την «Ελ­λη­νι­κή Εται­ρεία Πε­ρι­βάλ­λο­ντος και Πο­λι­τι­σμού» με τί­τλο «Περ­πα­τώ­ντας με τους Φι­λέλ­λη­νες». Συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νε­ται στις δρα­στη­ριό­τη­τες για τον εορ­τα­σμό των 200 χρό­νων από την ελ­λη­νι­κή Ανε­ξαρ­τη­σία. Πρό­κει­ται για 62 «έξυ­πνες» πι­να­κί­δες που το­πο­θε­τή­θη­καν σε διά­φο­ρους δρό­μους της πό­λης, τι­μώ­ντας έτσι το έρ­γο και τη συ­νει­σφο­ρά των Φι­λελ­λή­νων. Σε αυ­τές προ­βάλ­λο­νται τα πορ­τραί­τα τους συ­νο­δευό­με­να από επε­ξη­γη­μα­τι­κά ιστο­ρι­κά κεί­με­να γραμ­μέ­να στα ελ­λη­νι­κά και στα αγ­γλι­κά, ενώ κά­θε πι­να­κί­δα δια­θέ­τει κω­δι­κό τα­χεί­ας από­κρι­σης (QRcode), το οποίο πα­ρα­πέ­μπει σε ηλε­κτρο­νι­κή εφαρ­μο­γή με επι­πρό­σθε­τες πλη­ρο­φο­ρί­ες για κά­θε προ­σω­πι­κό­τη­τα και για το Κί­νη­μα του Φι­λελ­λη­νι­σμού, κα­θώς και σχε­τι­κά podcast. Η Εται­ρεία Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ έχει κα­τα­θέ­σει ήδη αί­τη­μα στον Δή­μο Αθη­ναί­ων για την προ­σθή­κη πι­να­κί­δας του φι­λέλ­λη­να Μύλ­λερ στην οδό Μυλ­λέ­ρου στο Με­τα­ξουρ­γείο.