χάρτης
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΛΟΓΟΥ & ΤΕΧΝΗΣ

διαβάστε σήμερα:

Η Ήρα στο αστερισμό του καρκίνου

Δικτυωτή πελίωση (Livedo reticularis)

χάρτης
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΛΟΓΟΥ & ΤΕΧΝΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

#81

ΣΤΗΛΕΣ:

Γιώργος Βέης, Γιώργος Βέλτσος, Ιάκωβος Βούρτσης, Τάκης Γραμμένος, Ανθούλα Δανιήλ, Γιάννης Δούκας, Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, Γιάννης Ευσταθιάδης, Νίκος Ζήβας, Σωτήρης Κακίσης, Δημήτρης Καλοκύρης, Δημήτρης Κοσμόπουλος, Βαγγέλης Λιβιεράτος, Ιωάννα Λιούτσια, Άρης Μαλανδράκης, Μιχάλης Μοδινός, Γιώργος Μουλουδάκης, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Νίκος Ξένιος, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Βασίλης Παπαγεωργίου, Γιάννης Πάσχος, Σάββας Πατσαλίδης, Νίκος Πρατσίνης, Έλση Σαράτση, Σάκης Σερέφας, Λάμπρος Σκουζάκης, Ανδρέας Τσάκας, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Δράχου Χούδρα, Γιώργος Χουλιάρας

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ:

Παναγιώτης Αρβανίτης, Μαργαρίτα Αργυράκη, Κατερίνα Ασημακοπούλου, Μάρθα Βασιλειάδη, Σοφία Βασιλειάδου, Αθηνά Βογιατζόγλου, Ζέφη Δαράκη, Γιώτα Δ. Διέννη, Στέλλα Δομουχτσίδη, Μαρία Δριμή, Κλεονίκη Δρούγκα, - Ευριπίδης, Μαρία Ευτύχη, Φωτεινή Θεμελή, Κορνηλία Καδόγλου, Κάρμεν Καμάτσο, Ελευθερία Καστανά, Αντιγόνη Κατσαδήμα, Ελένη Κεφάλα, Πάνος Κεραμεύς, Βαγγέλης Κοκκάρης, Αντρέα Κότε, Χλόη Κουτσουμπέλη, Σταύρος Κωνσταντίνου, Λάμπρος Κώττης, Ζόρδι Λάριος, Μαρία Λάτσαρη, Χάρης Μελιτάς, Δήμητρα Μήττα, Χοσέ Μανουέλ Μόρα, Κατερίνα Μπρέγιαννη, Λαμπρίνα Μπουτεράκου, Βασίλης Ντόκος, Μαίρη Όλιβερ, Άγγελος Πεφάνης, Παναγιώτης Ροϊλός, Τζίνα Ρουμπέα, Ζωή Σαμαρά, Θοδωρής Σαμαράς, Χαρά Σαρλικιώτη, Ζαχαρίας Σώκος, Βανέσσα Τόλια, Φωτεινή Τζουβελέκη, Νάντια Τράτα, Βασίλης Τσιλιμίγκρας, Στεργιανή Τυπάδη, Δήμητρα Φιλιπποπούλου, Ναυσικά Χαραλαμπίδου, Τίνα Χρηστίδη, Δημήτρης Ψαλλίδας

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

φαινόμενα

{ Κλίμακες }

Εφόσον έχουμε απέναντί μας έναν χωριάτη και όχι οποιονδήποτε άλλον χωριάτη, έχουμε ταυτοχρόνως και την επιλογή να σκεφτούμε γιατί μας έτυχε αυτός ο χωριάτης και όχι κάποιος άλλος, τι είδους αέρα του δώσαμε, ποιος αέρας του ταίριαξε, από ποιο χωριό είναι χωριάτης, ώστε να καταλάβουμε ποιος αέρας τον έφερε στα μέρη μας και αν αυτός ο αέρας έχει σχέση με τον δικό μας αέρα, μη αποκλειομένων του θαλασσινού αέρα, του αέρα βουστασίου, αλλά και του αέρα αερικών, τα οποία διαφέρουν από τα φαντάσματα, επειδή τα αερικά είναι αέρας που περνάει, ενώ τα φαντάσματα έχουν αέρα μάγων και μαγισσών, οι οποίες λούζονται στο σκοτάδι ώστε να τις φαντάζεται ο καθένας λουσμένες στο φως. Καμία διαφορά μεταξύ σκότους και φωτός, το ένα φέρνει το άλλο και στο τέλος μένεις στο κρεβάτι, που δεν είναι ράντζο εκστρατείας, ούτε χειρουργικό, ούτε καναπές που γίνεται κρεβάτι, ώστε να παραμένει καναπές, όταν έχεις αϋπνίες. ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ

{ Κλίμακες }

Το γεωγραφικό «παράδοξο» του Εράσμου

Στο μέσον του 15ου αιώνα “χαράχτηκαν” δύο σημαντικά γεγονότα: η Άλωση της Κωνσταντινούπολης και η λήξη του Εκατονταετούς Πολέμου. Και τα δύο το 1453. Αν και φαινομενικά ασύνδετα, είχαν “συνδυαστικά” σημαντικές γεωπολιτικές, κοινωνικές και μορφωτικές επιπτώσεις στην Ευρώπη που άλλαζε τότε σελίδα εφ’ όλης της ύλης. Με την Άλωση ολοκληρώθηκε η κυριαρχία των Οθωμανών στην Ανατολή και η “φραγή” στους παλαιούς εμπορικούς δρόμους προς την Ασία. Η λήξη του Εκατονταετούς Πολέμου επέφερε ανακατατάξεις, όχι μόνο στη Γαλλία και την Αγγλία, αλλά ―με διαφορετικούς τρόπους― και στις τρεις υπόλοιπες ατλαντικές χώρες, Πορτογαλία, Ισπανία και Κάτω Χώρες. Οι μακράν του Ατλαντικού Ιταλία και Γερμανία επηρεάστηκαν λιγότερο. Ο δεκαεξάχρονος Έρασμος θα ζούσε σε μια νέα Ευρώπη το 1453. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις συζητούσαν για νέες θαλάσσιες οδούς προς την Ασία ήδη πριν την Άλωση. Οι νοτιότερες ατλαντικές ευρωπαϊκές χώρες αναζητούσαν εναλλακτικές θαλάσσιες οδούς προς την Ασία, εγκαινιάζοντας την περίοδο των Μεγάλων Ανακαλύψεων. Υπήρξαν αισθήματα ευρωπαϊκής ενότητας για την ανάσχεση της οθωμανικής επέκτασης, αλλά και περιπτώσεις ευρωπαϊκού θαυμασμού και υποστήριξης προς την ανερχόμενη δύναμη των Οθωμανών. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ

{ Κλίμακες }

Ο θρήνος των ερειπίων

Ψηλά στον πίσω λόφο, μια ρωμαϊκή οχύρωση προγεφυρώματος έχει απομείνει όρθια μετά τον βομβαρδισμό του μυθικού κάστρου Κρακ ντε Σεβαλιέ, που λίγες μέρες πριν έκανε τη φαντασία του ποιητή να καλπάζει. Τώρα έχουν απομείνει μόνον οι λάκκοι από τις πρόσφατες ανασκαφές: κατασκευαστικά υλικά, κεραμεικά και χάλκινα μικροαντικείμενα σπασμένα και παραχωμένα, με τη σφραγίδα της Δέκατης Τέταρτης ρωμαϊκής Λεγεώνας. Ο ποιητής ούτε που γυρίζει να κοιτάξει τα ερείπια του κάστρου, μην και γίνει στήλη άλατος, σαν τη γυναίκα του Λωτ. "Δε θα γυρίσεις! Δε θα γυρίσεις!" λέει από μέσα του. Και δεν θέλει ν' ακούσει τις ειδήσεις. Έχει αφήσει το τρανζίστορ πίσω στην πόλη, τώρα κάποιος θα το βρει ανάμεσα στα χαλάσματα. Δεν θέλει ν' ακούσει κι όλους αυτούς τους φασίστες που υποστηρίζουν το Ισραήλ. "Αει σιχτίρ!" λέει μέσα του, "Μιλάτε όσο θέλετε! Εγώ δεν σας ακούω!". Έχει πάρει μαζί του τα απολύτως απαραίτητα, τη «Θεία Κωμωδία» την έχει τυλιγμένη στον σάκκο του μαζί με το παγούρι το νερό και τα ξυριστικά του. Τρέχοντας σκυφτοί έρχονται, ξοπίσω του, φορώντας χακί κράνη με τυλιγμένες περιπλοκάδες για παραλλαγή, τα αγαπημένα του ζευγάρια: ο Ακάμαντας και η Πλαγγόνα, ο Αυτόμολος και η Δορκάδα, ο Δασύς και το Χελιδόνιον, ο Λαύρος και η Φρουρά, ο Εύκνημος και η Μαγεία, ο Ισμαήλ και η Ραδαμάνθη, ο Επίζηλος και η Στικτή, ο Ορφέας και ο Κάλαης, ο Ακόντιος και η Κυδίππη, ο Άνηβος και η Γυρινώ, ο Δημοτικός και η Ενυδρίδα. ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ

{ (Γ)αστρονομία }

Βουρλά

Συνέβη κάποτε, και τώρα, δεκαετία του ’70, στέκει απλή, λιτή διήγηση, χωρίς συναισθηματισμούς, μίσος ή πίκρα, αλλοτινών καιρών και πολύ διαφορετικού κόσμου, όπως τα εναπομείναντα ακόμη πρόσωπα της γειτονιάς, η δεσποινίς Ελένη, η Αρμένισα φίλη της Μαντάμ Μαρί, η κυρία Βέτα, η κυρ’ Αντρώ πιο κάτω, στην αγορά του Κοπανά. Σάστισμα μεγάλο των απλών ανθρώπων, παρόλα τα πρότερα σημάδια. Ο Πλαστήρας τους είχε προειδοποιήσει, «να φύγουν». Έβαλαν κάποια χρυσαφικά, τα τυπικά: ρολόι, το κολιέ της νύφης, τις βέρες, μέσα σε κατσαρόλα και τα έθαψαν κάτω από τη σκάλα, που οδηγούσε στην αποθήκη, έκλεισαν το σπίτι και ξεκίνησαν για τον Τσεσμέ. Οι ημερομηνίες έχουν χαθεί πια, οι τοποθεσίες ασαφείς, τα κενά πάρα πολλά. Κάπου στο δρόμο έμαθαν ότι στα καράβια επιβιβάζονταν μόνο τα στρατιωτικά τμήματα, κατά απόλυτη προτεραιότητα. Οι άμαχοι θα περιμένουν στην ύπαιθρο. Η οικογένεια της Αργυρώς, αδερφής της γιαγιάς, έμεινε και σώθηκε, «την επομένη» πέρασε στη Σάμο. Άλλοι γύρισαν στα Βουρλά, φοβούμενοι ότι θα ήταν εκτεθειμένοι στους Τσέτες. Συνέβη το ανάποδο. ΙΑΚΩΒΟΣ ΒΟΥΡΤΣΗΣ

προβολές

{ Κλίμακες }

Πανδοχείο Γυμνών Ποδιών {Αρχιτεκτονική εγκυκλοπαιδικού μυθιστορήματος}

Από την στιγμή που ο συγκλονισμός μου ήταν δεδομένος, δεν είχα παρά να αναζητώ τις πηγές του. Ο θαυμαστός κόσμος των ποδιών με περίμενε έξω από την πόρτα κι ο πρώτος κύκλος του ήταν η συνοικία μου, η Κυψέλη. Οι δρόμοι, και ιδίως εκείνοι με τα καταστήματα των καθημερινών συναλλαγών, όπως οι φούρνοι, τα μπακάλικα και τα μανάβικα, αποδεικνύονταν περάσματα ποθητών νοικοκυρών που συχνά φορούσαν με τα απολύτως σπιτικά τους ρούχα ακόμα και μέσα στον χειμώνα, καθιστώντας με αυτόπτη κοινωνό της οικιακής τους θαλπωρής, έτσι όπως πετάγονταν, με πιτζάμες, ρόμπες ή πρόχειρα ριχτές ζακέτες, χωρίς να γνωρίζουν πως κάποιος διέκρινε ευτυχής το λευκό πόδι στις παντόφλες, τις σαγιονάρες και τα πασουμάκια. Η ίδια ενδυματολογία χαρακτήριζε και την επίσκεψη σε γειτονικά σπίτια, στις πληρωμές των κοινοχρήστων και στις συνομιλίες των μπαλκονιών. Το προσφιλέστερο «σημείο συναπαντήματος» ήταν τα καταστήματα των ψιλικών και τα περίπτερα, που ήταν ανοιχτά όλες τις ώρες της ημέρας και αποτελούσαν και το τοπικό τηλεφωνείο, απαραίτητο για τις ενοικιάστριες που δεν διέθεταν τηλέφωνο στα σπίτια τους. Εντόπιζα τα μικρά αυτά μαγαζιά από τις εφημερίδες που σαν τεθλασμένη χάρτινη βιτρίνα μαρτυρούσαν την παρουσία τους σε οποιοδήποτε στενό, ή τα πλαστικά παιχνίδια που χρωμάτιζαν το εξωτερικό τους. ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΚΟΥΖΑΚΗΣ

{ Δοκίμιο }

Περί «Ἀληθοῦς Ἠστορίας»

Η «Ἀληθὴς Ἠστορία» αποκαλείται με τη συμβατική ονομασία «Ἀνώνυμος τοῦ 1789», επειδή έτσι την ονόμασε αυθαίρετα ο Δημαράς. Η ονομασία αυτή, η οποία βασίζεται στην άποψη του Δημαρά ότι το έργο απηχεί ιδέες του γαλλικού Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, έχει θεωρηθεί «αμήχανη», όχι άδικα. Η Κουρμαντζή-Παναγιωτάκου, ταυτίζοντας τον Ανώνυμο συγγραφέα με τον Ψαλίδα εικάζει, ότι ο Ψαλίδας έγραψε την «Ἀληθῆ Ἠστορία» αφότου έφτασε στη Βιέννη το 1787 και την εξέδωσε το 1791, λόγω της ομότιτλης σύνδεσής της με το άλλο έργο του, την «Ἀληθῆ Εὐδαιμονία», η οποία εκδόθηκε επίσης το 1791 στη Βιέννη. Όμως, αυτό που πρέπει εδώ να τονιστεί είναι ότι η «Ἀληθὴς Ἠστορία» και η «Ἀληθής Εὐδαιμονία» μπορεί να έχουν παρόμοιο τίτλο, όμως δεν έχουν παρόμοιο περιεχόμενο, άρα υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να τις έγραψε την ίδια περίοδο. Αντίθετα, η «Ἀληθὴς Ἠστορία» έχει παρόμοιο τίτλο, περιεχόμενο και ύφος με τα «Διηγήματα ἀληθινά», επομένως αυτά τα δύο έργα ενδέχεται να έγραψε ο Ψαλίδας την ίδια εποχή, δηλαδή το 1821, όπως θα φανεί στη συνέχεια. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΣΤΑΝΑ

{ Διερευνήσεις }

Σκόρπιες εικόνες από τη γνωριμία μου με την Κική Δημουλά

Καρφώθηκε στο μυαλό μου η ιδέα ότι η ποίηση τής Κικής Δημουλά είναι «ερεβώδης». Η μετέπειτα λαμπρή ποιητική της πορεία, με εντυπωσιακά διευρυμένη οπτική γωνία και θεματική, ενίσχυσε τη θέση μου ότι κατ’ εξοχήν γνώρισμα της ποιητικής της ρώμης είναι οι τολμηρές και άκρως επικίνδυνες καταδύσεις της στα αβυσσαλέα βάθη του ωκεανού της γλώσσας τις οποίες, συνειδητά ή μη, αποκρύπτουν τα ήρεμα νερά των στίχων της σε ένα πρώτο σημειωτικό επίπεδο. Οι τρικυμίες γίνονται αντιληπτές στο δεύτερο μετασημειωτικό επίπεδο, ενώ στο τρίτο ξεσηκώνονται θύελλες. Έτσι ερμηνεύεται εν μέρει η σκοτεινή, μυστηριακή και μυστηριώδης, τελικά τόσο αινιγματική, γεμάτη φιλοσοφημένες εκπλήξεις ποίηση της Δημουλά. Ένα δεύτερο γνώρισμα του ποιητικού της οίστρου είναι το δέος που με πλημμυρίζει βλέποντας σε πολλούς στίχους της να χορεύουν προκλητικά λυγερόκορμες λέξεις οδεύοντας άφοβα στο χείλος του γκρεμού και καθώς μετεωρίζονται πάνω στο αβυσσαλέο χάσμα, βρίσκουν τη δύναμη να πιαστούν από τις ρίζες ολάνθιστου ευωδιαστού θυμαριού, που τόλμησε να φυτρώσει εκεί, και να σωθούν την τελευταία στιγμή, αναπηδώντας. Καθώς αλλάζουν πορεία, μετασχηματίζονται σε φευγαλέα πουλιά της μνήμης φτερουγίζοντας με ασυνήθιστη χάρη στον αέρα ή τον αφρό των κυμάτων. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΚΗΣ

{ Κλίμακες }

Σεπτέμβριος ο παρηγορητής

Ακριβώς όπως τα λέτε, ναι, υπάρχει πάντα η δεύτερη ευκαιρία, που αν και πάντα θα είναι δεύτερη, θα ανταγωνίζεται στα ίσια την πρώτη. Προστάτης της δεύτερης ευκαιρίας είναι ο Σεπτέμβριος, πότε γεμάτος κατανόηση για τις αλλεπάλληλες ανώμαλες προσγειώσεις στις πίστες του καλοκαιριού και πότε ερωτικός και διαθέσιμος να ανοίγει τον δρόμο για τις σκοτεινές του κάμαρες, μετά ελαφράς κλασσικής μουσικής, διεγερτικών αριών, ψιλόβροχου, ανεμοπαρμένων κίτρινων φύλλων, αυτός ο τροχονόμος της μελαγχολίας στις διασταυρώνεις της μεγάλης κυκλοφορίας. Αν τα μικρά ενθύμια που σαν χάρισαν το καλοκαίρι, και πάρα την θέληση σας, διαλύθηκαν ξαφνικά από μια άστοχη κουβέντα του συνομιλητή σας την στιγμή του αποχωρισμού, να θυμάστε ότι ο Σεπτέμβρης φημίζεται για την παροχή πρώτων βοηθειών σε ανοιχτά τραύματα, γιατρικά του το δροσερό, γλυκό, μυρωδάτο αεράκι από κάποια ξεχασμένα να ανθίζουν γιασεμιά και τον απόηχο του τερετίσματος των τζιτζικιών. Φημίζεται, βέβαια, και για τις παντός είδους συνταγές πρόσκαιρης αποκαθήλωσης της μελαγχολίας: φθινοπωρινές εκπτώσεις και νέα σίριαλ στην τηλεόραση. ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΣΧΟΣ