Ο Σάμιουελ Μπέκετ σε γραμματόσημο

Η συ­γκρό­τη­ση λο­γο­τε­χνι­κού κα­νό­να συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει και συγ­γρα­φείς που έγι­ναν γραμ­μα­τό­ση­μο, πρώ­τα στην πα­τρί­δα τους και όταν γνω­ρί­ζουν με­γα­λύ­τε­ρη επι­τυ­χία και σε άλ­λες χώ­ρες. Τον Σά­μιου­ελ Μπέ­κετ τον βρί­σκου­με σ’ έναν αριθ­μό γραμ­μα­το­σή­μων, όχι πο­λύ με­γά­λο σε σύ­γκρι­ση με τους γί­γα­ντες του λο­γο­τε­χνι­κού κα­νό­να – εν­νοώ εδώ τους Γιό­χαν Βόλφ­γκανγκ φον Γκαί­τε, Βί­κτω­ρα Ου­γκώ και Τσαρλς Ντί­κενς, ή επί­σης συγ­γρα­φείς του ευ­ρω­παϊ­κού βορ­ρά, όπως ο Χ. Κ. Άντερ­σεν και σε κά­ποιο βαθ­μό ο Χέν­ρικ Ίψεν – αλ­λά πα­ρ’ όλα αυ­τά σε αρ­κε­τά.

Πρώ­τη ήταν βέ­βαια η Ιρ­λαν­δία. Έπρε­πε όμως να φτά­σου­με στο 1990 για να συμ­βεί αυ­τό. Και στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα δεν επρό­κει­το για μια έκ­δο­ση με σκο­πό να τι­μή­σει τον Μπέ­κετ, αλ­λά το ιρ­λαν­δι­κό θέ­α­τρο. Μια σκη­νή από to En attendant Godot εί­ναι μέ­ρος μιας σει­ράς τεσ­σά­ρων θε­α­τρι­κών έρ­γων Ιρ­λαν­δών συγ­γρα­φέ­ων, τα οποία προ­βάλ­λο­νται σε γραμ­μα­τό­ση­μο. Τα άλ­λα τρία γραμ­μα­τό­ση­μα δεί­χνουν σκη­νές από έρ­γα των John Millingtone Synge, Sean O’Casey και John B. Keane. Το γραμ­μα­τό­ση­μο του Μπέ­κετ δεί­χνει έναν πί­να­κα του πο­λι­τι­κά ρι­ζο­σπα­στι­κού και φί­λου του Σιν Φέιν Ιρ­λαν­δού ζω­γρά­φου Robert Ballagh. Απει­κο­νί­ζει τον Βλα­ντι­μίρ και τον Εστρα­γκόν να συ­νο­μι­λούν. Ο ένας κά­θε­ται και άλ­λος στέ­κε­ται σκυ­φτός. Και οι δυο φο­ρούν μπό­ου­λερ. Στο βά­θος ένα μο­να­χι­κό δέ­ντρο δί­χως φύλ­λα. Και στις δύο πλευ­ρές η τρα­βηγ­μέ­νη αυ­λαία.

Και το δεύ­τε­ρο γραμ­μα­τό­ση­μο προ­έρ­χε­ται από την Ιρ­λαν­δία. Και αυ­τό εί­ναι μέ­ρος μιας σει­ράς τεσ­σά­ρων, αυ­τή τη φο­ρά από το 1994, αφιε­ρω­μέ­νη σε Ιρ­λαν­δούς νο­μπε­λί­στες. Τρεις από τους τέσ­σε­ρις βρα­βευ­μέ­νους εί­ναι συγ­γρα­φείς: εκτός από τον Μπέ­κετ οι Ουί­λιαμ Μπά­τλερ Γέιτς και Tζορτζ Μπέρ­ναρντ Σω. Ο τέ­ταρ­τος, ο Σον Μακ­μπράιντ, ήταν πο­λι­τι­κός και δεν του απο­νε­μή­θη­κε βρα­βείο λο­γο­τε­χνί­ας, αλ­λά ει­ρή­νης. Και τα τέσ­σε­ρα γραμ­μα­τό­ση­μα δεί­χνουν ένα με­τάλ­λιο με το πορ­τρέ­το του βρα­βευ­μέ­νου, το όνο­μά του και το έτος απο­νο­μής του βρα­βεί­ου. Δί­πλα στο με­τάλ­λιο απει­κο­νί­ζε­ται κά­τι που σχε­τί­ζε­ται με τον βρα­βευ­μέ­νο, στην πε­ρί­πτω­ση του Γέιτς μια τα­φό­πλα­κα με επι­γρα­φή, στου Σω ένα θε­α­τρι­κό πρό­γραμ­μα και στου Μπέ­κετ το δά­πε­δο μιας σκη­νής που εί­ναι άδειο, εκτός από ένα ζευ­γά­ρι φθαρ­μέ­νες αρ­βύ­λες. Και αυ­τή τη φο­ρά επί­σης εί­ναι το En attendant Godot που ανα­λαμ­βά­νει την εκ­προ­σώ­πη­ση του συγ­γρα­φι­κού έρ­γου.

Ένα τρί­το γραμ­μα­τό­ση­μο από την Ιρ­λαν­δία με τον Μπέ­κετ εκ­δό­θη­κε δέ­κα χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, τώ­ρα όπως και τό­τε σε μια σει­ρά τεσ­σά­ρων γραμ­μα­το­σή­μων αφιε­ρω­μέ­νων στους Ιρ­λαν­δούς νο­μπε­λί­στες. Στην πε­ρί­πτω­ση αυ­τή στά­θη­κε δυ­να­τό και οι τέσ­σε­ρις να προ­έρ­χο­νται από τον χώ­ρο της λο­γο­τε­χνί­ας. Ο Σέι­μους Χί­νι, βρα­βευ­μέ­νος με Νό­μπελ το 1995, αντι­κα­τέ­στη­σε τον Σον Μακ­μπράιντ. Το γραμ­μα­τό­ση­μο του Μπέ­κετ δεί­χνει ένα πορ­τρέ­το του συγ­γρα­φέα στα αρι­στε­ρά και μια σκη­νή από το En attendant Godot στα δε­ξιά, και πιο συ­γκε­κρι­μέ­να μια σκη­νή με δύο εντε­λώς ανα­γνω­ρί­σι­μους ηθο­ποιούς που φρο­ντί­ζουν λί­γο ο ένας τον άλ­λο μπρο­στά σ’ ένα μο­να­χι­κό, γυ­μνό δέ­ντρο, δη­λα­δή τον Ernst-Hugo Järegård και τον Jan-Olof Strandberg από την πα­ρά­στα­ση του Βα­σι­λι­κού Θε­ά­τρου της Στοκ­χόλ­μης το 1966. Ο λό­γος που προ­βάλ­λε­ται μια σου­η­δι­κή πα­ρά­στα­ση εί­ναι ότι η έκ­δο­ση των γραμ­μα­το­σή­μων στο σύ­νο­λό της ήταν μια συ­νερ­γα­σία με­τα­ξύ Σου­η­δί­ας και Ιρ­λαν­δί­ας. Τα τέσ­σε­ρα γραμ­μα­τό­ση­μα με τους Ιρ­λαν­δούς νο­μπε­λί­στες εκ­δό­θη­καν συγ­χρό­νως στην Ιρ­λαν­δία και τη Σου­η­δία, με μό­νη δια­φο­ρά ότι το όνο­μα της χώ­ρας ήταν δια­φο­ρε­τι­κό. Τα γραμ­μα­τό­ση­μα σχε­διά­στη­καν και χα­ρά­χτη­καν από Σου­η­δούς, τους Gustav Malmfors και Lars Sjööblom αντί­στοι­χα.

Συγ­γρα­φείς που έχουν λά­βει βρα­βείο Νο­μπέλ λο­γο­τε­χνί­ας κα­τα­λή­γουν συ­χνά σε γραμ­μα­τό­ση­μα που ανή­κουν σε λί­γο πο­λύ εκτε­νείς σει­ρές βρα­βευ­μέ­νων με Νο­μπέλ σε διά­φο­ρες χώ­ρες. Πρό­κει­ται συ­χνά για εκ­δό­σεις που απευ­θύ­νο­νται σε συλ­λέ­κτες γραμ­μα­το­σή­μων σε όλο τον κό­σμο πα­ρά σε πο­λί­τες που θέ­λουν να τα­χυ­δρο­μή­σουν κά­τι στις χώ­ρες αυ­τές. Ο Μπέ­κετ βρί­σκε­ται σε τρεις τέ­τοιες σει­ρές, όπου μοι­ρά­ζε­ται χώ­ρο, για πα­ρά­δειγ­μα, με τους Συ­λί Πρου­ντόμ, Ρά­ντ­γιαρντ Κί­πλινγκ, Περλ Μπακ, Αλ­μπέρ Κα­μύ και Γκα­μπριέλ Γκαρ­σία Μάρ­κες. Επί­σης απει­κο­νί­ζε­ται το πρό­σω­πό του σ’ ένα γραμ­μα­τό­ση­μο από τις Μαλ­δί­βες το 1995 και σ’ ένα από την Ισπα­νία το 2015, εδώ με γυα­λιά ανε­βα­σμέ­να στο μέ­τω­πό του. Το πρό­σω­πό του απει­κο­νί­ζε­ται επί­σης σ’ ένα γραμ­μα­τό­ση­μο από τη Γουι­νέα το 2008. Ενώ όμως τα γραμ­μα­τό­ση­μα από τις Μαλ­δί­βες και την Ισπα­νία δεί­χνουν μό­νο το πρό­σω­πο, το γραμ­μα­τό­ση­μο από τη Γουι­νέα αφή­νει χώ­ρο και για μια σκη­νή από μια θε­α­τρι­κή πα­ρά­στα­ση. Μπο­ρεί­τε να μα­ντέ­ψε­τε; Ακρι­βώς, εί­ναι από το En attendant Godot.