Βιβλιοθήκη Πιερ Μενάρ

«στόχος μου είναι να σκιαγραφήσω τον Πιερ Μενάρ. Πώς, όμως, μπορώ να ’χω το θάρρος να συναγωνιστώ τις χρυσές σελίδες που, απ’ ό,τι μου λένε, ετοιμάζει η βαρόνη Ντε Μπακούρ, ή τη λεπτεπίλεπτη και εύστοχη πένα του Καρολύς Ουρκάντ;»
Χόρχε Λουίς Μπόρχες

Η παρούσα στήλη είναι αναγκασμένη, εκ των πραγμάτων, να τροποποιήσει ελαφρώς το πρόγραμμά της και να αναβάλει το αφιέρωμα στις γαλλικές βιογραφίες του Πιερ Μενάρ, για να παρουσιάσει ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο που οι τρελοί δρόμοι του διαδικτύου έφεραν στα αμήχανα και έκπληκτα χέρια μας.
Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Η ανταπόκριση απλών αναγνωστών και προς το παρόν ανοργάνωτων φίλων του Πιερ Μενάρ στο πρώτο μας Μανιφέστο ήταν μεγάλη και συγκινητική. Τους ευχαριστούμε και απ’ αυτή τη θέση όλους μαζί και καθέναν ξεχωριστά! Όπως θα διαπιστώσει ο φιλέρευνος αναγνώστης, ο διαδικτυακός «Χάρτης» φιλοξενεί και σε άλλα μέρη του σχετικές επιστολές και συνεργασίες γνωστών και άγνωστων φίλων του Πιερ Μενάρ απ’ όλο τον κόσμο. Ωστόσο, ανάμεσα στα δεκάδες μηνύματα συμπαράστασης που κατέκλυσαν την ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού αμέσως μετά την ανάρτηση του Μανιφέστου μας, και που η διεύθυνσή του τα διαβίβαζε στη δική μας (την ευχαριστούμε γι΄ αυτό), ξεχώριζε, αναμφίβολα, το από 4/1/2019 (06.66 μ.μ.) ηλεκτρονικό επιστολοδελτάριο με θέμα: «Mimetic Manifesto». Δεν ήταν μόνο η διεύθυνση (pierremenard@hotmail.com) που προκάλεσε την έκπληξή μας, αλλά και η υπογραφή του συντόμου, εις την αγγλικήν, διαβιβαστικού κειμένου με το οποίο ο άγνωστος σε μας αποστολέας μετέφερε όχι μόνο τους θερμούς αγωνιστικούς του χαιρετισμούς («Hasta la victoria siempre»!), αλλά και έθετε υπ’ όψιν μας, συνημμένως και «με την ελπίδα να μας ενδιαφέρει», το δικό του «Μιμητικό Μανιφέστο» («The Mimetic Manifesto»)! Στο τέλος του κειμένου και μετά την τριπλή ιδιότητα (συγγραφέας, ζωγράφος και post-conceptual εικαστικός καλλιτέχνης) βρισκόταν, σκαναρισμένη, η χειρόγραφη –με κάτι γραμματάκια σαν έντομα– υπογραφή του: Pierre Menard!
Στάθηκε αδύνατον να επικοινωνήσουμε μαζί του. Το γραμματοκιβώτιό μας πλημμύρισε με επιστρεφόμενα μηνύματα, ωσάν να επρόκειτο για άγνωστο αποδέκτη ή λανθασμένη διεύθυνση. Επίσης αδύνατον στάθηκε να εντοπίσουμε την αρχική (με ημερομηνία Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2007) ηλεκτρονική ανάρτηση στο blog του επιστολογράφου (http: //pierremenardphilosopher.blogspot.com/2007/11/html) παρά τα ηλεκτρονικά ίχνη που είχαν εντοπιστεί. Υπάρχει, ωστόσο, μια δίδυμη ηλεκτρονική διεύθυνση, ακόμα αποθηκευμένη στο διαδίκτυο, η οποία, αν και σήμερα είναι επίσης ανενεργή, περιέχει, τουλάχιστον, το πορτρέτο του νέου Πιερ Μενάρ, φιλοτεχνημένο από το ίδιο(;) λεπτεπίλεπτο και εύστοχο πενάκι του Καρολύς Ουρκάντ (βλ: http://carolushourcade.blogspot.com), ο οποίος, ως γνωστόν, είχε σκιαγραφήσει με απαράμιλλη πιστότητα και το χαμένο πορτρέτο του αυθεντικού Πιερ Μενάρ!
Όπως καταλαβαίνετε, αναζητήσαμε μανιωδώς στο διαδίκτυο πληροφορίες για τον μυστηριώδη αποστολέα και μπλόγκερ, δημιουργό, εικάζουμε, και υπεύθυνο των δύο δίδυμων ψευδο-προφίλ. Άνθρακες ο θησαυρός. Παρ’ όλα αυτά, από τα ψήγματα των πληροφοριών που συγκεντρώσαμε στο σύντομο αυτό διάστημα της έρευνάς μας, καταφέραμε να συντάξουμε ένα πρώτο βιογραφικό σημείωμα του ψευδώνυμου αποστολέα. Το παραθέτουμε, με κάθε επιφύλαξη, αμέσως μετά τη μετάφραση του δικού του Μανιφέστου. Και υποσχόμαστε ότι θα επανέλθουμε με την πρώτη ευκαιρία.

Όπως θα διαπιστώσει και εκείνος ο αναγνώστης που απλώς θα διατρέξει την «προτέρα» γραφή του φίλου μας, οι στόχοι της καλλιτεχνικής κίνησής του συμβαδίζουν, εν πολλοίς, με τους δικούς μας. Ακόμα και αν οι αφετηρίες είναι διαφορετικές, τα μέσα, αλλά και, κυρίως, το συμπέρασμα και η τελική απόβλεψη είναι απολύτως ταυτότημα. Ουδεμία έκπληξις. Γνωρίζουμε καλύτερα απ’ όλους ότι οι δρόμοι της λογοτεχνίας και της τέχνης είναι τρελοί. Και το δικό του εγχείρημα, τώρα, στις αρχές του 21ου αιώνα, μπορεί να φαίνεται ακατόρθωτο, όμως ακούγεται λογικό, αναγκαίο και, ενδεχομένως, προδιαγεγραμμένο.
Όπως και να ’χει, χαιρετίζουμε αυτόν τον πρωθύστερο μιμητή και αναμένουμε με αγωνία την επόμενη κίνησή του.

Οι αυθεντικοί «Φίλοι του ΠΙΕΡ ΜΕΝΑΡ»

Το θεμελιώδες ανθρώπινο γεγονός είναι αυτό της μνήμης
Οτιδήποτε συμβαίνει, συμβαίνει διά της επαφής
Ίχνος, αποτύπωμα, γονίδια, μιμίδια, όσα υπάρχουν, υπάρχουν με την αναπαραγωγή
Από τον Μικρόκοσμο στον Μακροκόσμο
Από τις φυσικές διεργασίες έως τις βιολογικές διεργασίες
Η Ύλη οργανώνει τον εαυτό της και τη ζωή με την αντιγραφή
Με την επανάληψη
Το θεμελιώδες γεγονός όχι μόνο της Ζωής αλλά και του Σύμπαντος όπως υπάρχει και επιμένει από
το λεγόμενο "Big-Bang" (τον επιστημονικό μύθο μιας απόλυτης αρχής που, όπως γνωρίζουμε τώρα, δεν ήταν η αρχή) μέχρι σήμερα
Η συνειδητή αναπαραγωγή είναι αυτό που διακρίνει και το ίδιο το γεγονός της ανθρώπινης μνήμης
Χωρίς μίμηση δεν υπάρχει ιστορία και ταυτότητα, και επομένως ούτε γλώσσα και πολιτισμός
Ακόμα και οι έξυπνες μηχανές είναι τέτοιες μόνο γιατί μιμούνται, εμάς αρχικά, τις ίδιες αργότερα
Ενάντια στη μεταμοντέρνα κατάργηση του χρόνου και της μνήμης
Ενάντια στη συλλογική αμνησία και την επιλογή της άγνοιας
Ενάντια στην ψηφιακή ηλιθιότητα
Ενάντια στην ψευτοαθωότητα εκείνων που δοξάζουν ένα Χρόνο χωρίς διαστάσεις
Χωρίς μέλλον, διότι χωρίς παρελθόν
Ενάντια στην πραγμοποίηση του πτωχευμένου παρόντος
Ενάντια στο κλειστό κύκλωμα της ασύνειδης ταυτολογίας
Ενάντια στην post-media αισθητική
Ενάντια στην τεχνολογική ψευδαίσθηση και την κατάργηση της ανθρώπινης ευθύνης
Διακηρύσσουμε την ανάγκη επιστροφής του μιμητικού στις τέχνες και στον πολιτισμό
Οι καλλιτέχνες του σήμερα πρέπει να γνωρίζουν ποιοι είναι οι πραγματικοί γεννήτορές
τους αντί να πιστεύουν αφελώς στην παρθενογένεση
Ενάντια στην ψευδαίσθηση της αυτοπαραγωγής που είναι στην πραγματικότητα:
ο φόβος του Άλλου, ο φόβος των Πολλών, η λησμονιά της Δυάδος
Ενάντια στον Πλατωνικό Μονισμό
Η Μίμηση αποτελεί συνειδητή επιλογή
Επανεισάγει το βέλος του χρόνου μέσα στη φυλακή του άχρονου
Το credo μας μπορεί απλώς και ξεκάθαρα να διατυπωθεί αντιγράφοντας τον μεγάλο Ισιντόρ Ισού, πατέρα του Λοτρεαμόν: «Η λογοκλοπή είναι απαραίτητη. Η πρόοδος την υπονοεί»
Λογοκλοπία: συνειδητή επιλογή, δημιουργική, καλλιτεχνική μνήμη σε δράση!
Από τώρα και στο εξής όλη η Τέχνη θα είναι πάλι Μιμητική ή δεν θα είναι!

Ένα βιογραφικό σημείωμα

Ο Πιερ Μενάρ γεννήθηκε ως Πέδρο Μενάρδο (Pedro Menardo) στη μικρή πόλη Μπένζαμιν Κόνσταντ, που βρίσκεται στην κοιλάδα του ποταμού Γιαβαρί, παραπόταμου του Αμαζονίου στα σύνορα της Βραζιλίας με το Περού και την Κολομβία. Νεανικά επεισόδια της ζωής του στη σκοτεινή ζούγκλα της ιδιαίτερης πατρίδας του μυθοποιήθηκαν από τον νομπελίστα Κολομβιανό Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες στο περίφημο μυθιστόρημά του Εκατό χρόνια μοναξιά (λέγεται ότι το μυθικό Μακόντο αποτελεί μια μείξη μεταξύ της κολομβιανής ιδιαίτερης πατρίδας του Μάρκες και αυτής του Μενάρ). Ο Μενάρ, μάλιστα, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 είχε συναντήσει τον Μάρκες στην Κούβα.

Ο Μενάρδο έγινε Μενάρ αφού έζησε στη Γαλλία για πολλά χρόνια. Λόγω της αγάπης του για τη γαλλική γλώσσα και τον γαλλικό πολιτισμό, κατατάχτηκε στη Λεγεώνα των Ξένων μόνο και μόνο για ν’ αποκτήσει τη γαλλική υπηκοότητα, αλλά εκδιώχθηκε, ύστερα από λίγα χρόνια πολύτιμων υπηρεσιών, εξαιτίας της ακτιβιστικής του δράσης (θιασώτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κυρίως των δικαιωμάτων των μειονοτήτων). Στενός συνεργάτης του ποιητή και παραγωγού ταινιών Ιζιντόρ Ισού. Λόγω διαφωνιών του γύρω από φλέγοντα ζητήματα λογοτεχνικής θεωρίας το όνομά του δεν συμπεριλαμβάνεται στη βιβλιογραφία του Λετρισμού. Συνιδρυτής, με τον Γκυ Ντεμπόρ, της «Καταστασιακής Διεθνούς» και στενός συνεργάτης σε πολλές από τις πειραματικές ταινίες του συγγραφέα της Κοινωνίας του θεάματος, ενός βιβλίου που ήταν εν μέρει προϊόν μακρών πολιτικοφιλοσοφικών συζητήσεων ανάμεσα στους καταστασιακούς και τον ίδιο τον Μενάρ. Η σύντομη συνοδοιπορία με τον Φουκώ δεν ευοδώθηκε, καθώς ο Μενάρ αρνήθηκε να συνεργαστεί με τον γάλλο φιλόσοφο λόγω φιλοσοφικών διαφωνιών (κυρίως μετά την υποστήριξη από τον Φουκώ της Ισλαμικής Επανάστασης στο Ιράν). Πριν από το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1974 είχε μια τυχαία συνάντηση σ’ ένα σκακιστικό τουρνουά του Μπουένος Άιρες με τον Μπόρχες (κάποιοι υποστηρίζουν με τον άλλο Μπόρχες). Σήμερα, ζει και εργάζεται κάπου ανάμεσα στη Λατινική Αμερική, την Ισπανία και τη Μέση Ανατολή.