Διδάσκοντας ελληνικά στην Κίνα

Η Κί­να και η Ελ­λά­δα εί­ναι δύο χώ­ρες που απέ­χουν αρ­κε­τά μα­κριά με­τα­ξύ τους. Ωστό­σο κα­νείς δεν μπο­ρεί να φα­ντα­στεί ότι υπάρ­χει μια κλω­στή αό­ρα­τη που τις συν­δέ­ει στε­νά και στην αρ­χαιό­τη­τα και στη σύγ­χρο­νη επο­χή. Λό­γω του Δρό­μου του Με­τα­ξιού οι δύο χώ­ρες συ­να­ντιού­νταν στον ιστο­ρι­κό πο­τα­μό και αρ­κε­τά κοι­νά στοι­χεία βρί­σκο­νταν στους πο­λι­τι­σμούς τους. Οι δύο αρ­χαί­οι λα­οί ανα­πτύσ­σουν βα­θιά φι­λία κα­τά τις ανταλ­λα­γές από την αρ­χαιό­τη­τα. Στη ση­με­ρι­νή επο­χή λό­γω της πρω­το­βου­λί­ας «Ένας Δρό­μος και Μια Ζώ­νη» αυ­τές οι δύο χώ­ρες ξα­να­συ­να­ντιού­νται στην ανά­πτυ­ξη. Ιδιαί­τε­ρα στις δύ­σκο­λες στιγ­μές η Κί­να και η Ελ­λά­δα στη­ρί­ζο­νται με­τα­ξύ τους σε διά­φο­ρους το­μείς, όπως στον πο­λι­τι­κό, οι­κο­νο­μι­κό, πο­λι­τι­στι­κό, εκ­παι­δευ­τι­κό, επι­στη­μο­νι­κό κ.ά. Οι δύο λα­οί συ­μπα­θούν και λα­χτα­ρούν ο ένας τον άλ­λο, ενώ η φι­λία κο­νταί­νει την από­στα­ση των δύο μα­κρι­νών χω­ρών.
Η δι­δα­σκα­λία της ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας στην Κί­να χρο­νο­λο­γεί­ται από τη δε­κα­ε­τία του 70 του πε­ρα­σμέ­νου αιώ­να. Από την μια πλευ­ρά, σε σύ­γκρι­ση με άλ­λες ευ­ρω­παϊ­κές γλώσ­σες, όπως την αγ­γλι­κή, την γαλ­λι­κή, την γερ­μα­νι­κή κτλ., οι οποί­ες δι­δά­σκο­νται στην Κί­να σε με­γά­λο πλή­θος, η ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα ανή­κει στις λε­γό­με­νες «μι­κρές γλώσ­σες» στην Κί­να, λό­γω του μι­κρού πλη­θυ­σμού των φυ­σι­κών ομι­λη­τών και της μη γε­νι­κευ­μέ­νης χρή­σης της στον κό­σμο. Από την άλ­λη πλευ­ρά, σε σύ­γκρι­ση με τους Ευ­ρω­παί­ους, οι φυ­σι­κοί ομι­λη­τές της κι­νε­ζι­κής κα­τα­κτούν την ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα με ιδιαί­τε­ρη δυ­σκο­λία λό­γω της με­γά­λης γλωσ­σι­κής από­στα­σης με­τα­ξύ των δύο γλωσ­σών. Με την ανά­πτυ­ξη των δι­με­ρών σχέ­σε­ων της Ελ­λά­δας και της Κί­νας όλο και πε­ρισ­σό­τε­ροι Κι­νέ­ζοι εν­δια­φέ­ρο­νται για την ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα και τον ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­σμό, με απο­τέ­λε­σμα ότι οχτώ κι­νέ­ζι­κα ΑΕΙ δια­θέ­τουν τμή­μα ελ­λη­νι­κών σπου­δών, τα οποία βρί­σκο­νται όχι μό­νο στις με­γα­λου­πό­λεις, όπως τη Σα­γκάη, το Πε­κί­νο και τη Γκουανγ­κ­τζό­ου, αλ­λά και σε πό­λεις στην κε­ντρι­κή και στη βό­ρεια Κί­να. Η δι­δα­σκα­λία της ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας στην Κί­να ανα­πτύσ­σε­ται με ιδιαί­τε­ρα γρή­γο­ρο ρυθ­μό.
Ως Κι­νέ­ζα δι­δά­σκου­σα της ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας που έχει δι­δα­κτι­κή εμπει­ρία 17 ετών έζη­σα την δύ­σκο­λη επο­χή, αλ­λά ζω και την ακ­μή της ανά­πτυ­ξής της. Συ­να­ντού­σα τα προ­βλή­μα­τα, αλ­λά συμ­με­τέ­χω και στην αντι­με­τώ­πι­σή τους. Η πα­ρού­σα με­λέ­τη ανα­φέ­ρε­ται κυ­ρί­ως στην πεί­ρα κα­τά τη δι­δα­σκα­λία μου.

Λό­γω της με­γά­λης γλωσ­σι­κής από­στα­σης, η ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα δια­φέ­ρει ση­μα­ντι­κά από την κι­νέ­ζι­κη γλώσ­σα και οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές αντι­με­τω­πί­ζουν ει­δι­κές δυ­σκο­λί­ες στην εκ­μά­θη­ση της ελ­λη­νι­κής για πολ­λούς λό­γους. Οι δια­φο­ρές προ­κα­λούν δυ­σκο­λί­ες, τις οποί­ες οι δι­δά­σκο­ντες προ­σπα­θούν να βοη­θή­σουν τους μα­θη­τές να κα­τα­κτή­σουν.

Δυ­σκο­λί­ες στην φω­νη­τι­κή

Η ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα πε­ρι­λαμ­βά­νει 25 φω­νή­μα­τα, από τα οποία 5 εί­ναι φω­νή­ε­ντα και 20 εί­ναι σύμ­φω­να. Τα φω­νή­μα­τα αντι­στοι­χούν στα γράμ­μα­τα ή συν­δυα­σμούς γραμ­μά­των. Η κι­νέ­ζι­κη γλώσ­σα αρ­χι­κά δεν πε­ριεί­χε κα­νέ­να σύ­στη­μα για να εκ­φρά­σει την προ­φο­ρά, αλ­λά λό­γω του εκλα­τι­νι­σμού της κι­νε­ζι­κής γλώσ­σας τα κι­νέ­ζι­κα φω­νή­μα­τα ση­μειώ­νο­νται με το σύ­στη­μα Πιν­γίν^[1]που χω­ρί­ζει επί­σης την φω­νη­τι­κή της κι­νε­ζι­κής στα λε­γό­με­να φω­νή­ε­ντα και σύμ­φω­να. Η συλ­λα­βή ενός χα­ρα­κτή­ρα απο­τε­λεί­ται από το Shengmu, το Yunmu και το Shengdiao.^[2]
Η πραγ­μά­τω­ση του φω­νή­μα­τος που δεν υπάρ­χει στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα δυ­σκο­λεύ­ει τους πε­ρισ­σό­τε­ρους μα­θη­τές στην αρ­χή, ενώ αυ­τά που μοιά­ζουν με κά­ποια φω­νή­μα­τα της κι­νε­ζι­κής αλ­λά δεν εί­ναι ακρι­βώς ίδια μπο­ρεί να μεί­νουν στα­θε­ρά λά­θη και οδη­γούν στην απο­λί­θω­ση.
Στα φω­νή­ε­ντα οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές δεν δυ­σκο­λεύ­ο­νται πο­λύ, διό­τι αυ­τά τα 5 φω­νή­μα­τα υπάρ­χουν στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα, η οποία συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει και άλ­λα 5 φω­νή­μα­τα φω­νή­ε­ντος. Αλ­λά πα­ρα­τη­ρού­με ότι με­ρι­κοί μπερ­δεύ­ουν το ελ­λη­νι­κό /i:/ με το αγ­γλι­κό /i/, κα­θώς και το ελ­λη­νι­κό /e/ με το αγ­γλι­κό /æ/.^[3] Υπάρ­χει ένα μι­κρό πο­σο­στό από μα­θη­τές που δεν την ξε­περ­νά­νε πο­τέ αυ­τή τη φά­ση και οδη­γού­νται στην απο­λί­θω­ση, επει­δή επη­ρε­ά­ζο­νται κυ­ρί­ως από τις το­πι­κές κι­νέ­ζι­κες δια­λέ­κτους, οι οποί­ες έχουν πο­λύ με­γά­λες δια­φο­ρές με­τα­ξύ τους.
Σε σύ­γκρι­ση με τα φω­νή­ε­ντα οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές δυ­σκο­λεύ­ο­νται πιο πο­λύ στα φω­νή­μα­τα των συμ­φώ­νων. Αυ­τά που δεν υπάρ­χουν στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα, όπως β (/v/), γ (/γ/), δ (/ð/), θ (/θ/), και ρ (/r/), τα κα­τα­κτούν με­τά από αρ­κε­τές εξα­σκή­σεις. Με­ρι­κά δεν τα κα­τα­κτούν πο­τέ όπως το ρ. Οι με­γα­λύ­τε­ρες δυ­σκο­λί­ες δεν εί­ναι η κα­τά­κτη­ση των δύ­σκο­λων φω­νη­μά­των αλ­λά να ξε­χω­ρί­σουν με­ρι­κά πα­ρό­μοια σύμ­φω­να ή συ­μπλέγ­μα­τα, όπως π και μπ, τ και ντ, δ και ζ, θκαι σ. Τα ρι­νι­κά συ­μπλέγ­μα­τα στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα απο­τε­λού­νται από σύμ­φω­να. Στην κι­νε­ζι­κή υπάρ­χουν ρι­νι­κά αλ­λά πά­ντα συν­δυά­ζο­νται με φω­νή­ε­ντα. Όταν τα σύμ­φω­να π και τ συ­να­ντά­νε τα μ και ν, με­ρι­κοί δεν τα ξε­χω­ρί­ζουν και τα ακού­νε ίδια. Π.χ.: όταν ακού­νε ντύ­νω και τί­νος, συ­νή­θως την πρώ­τη συλ­λα­βή την θε­ω­ρούν ίδια. Το πρό­βλη­μα αυ­τό οδη­γεί και στη δυ­σκο­λία στην ορ­θο­γρα­φία, που θα την ανα­λύ­σου­με στην επό­με­νη ενό­τη­τα. Για τα οδο­ντι­κά σύμ­φω­να δ και ζ, θκαι σ, οι δυ­σκο­λί­ες βρί­σκο­νται κυ­ρί­ως στην προ­φο­ρά, όπως στις λέ­ξεις διείσ­δυ­ση (/zi:΄i:zzi:si:/), διεύ­θυν­ση (/zi:΄efsi:nsi:/), αί­θου­σα (/΄esousa/) κ.ά.
Οι δυ­σκο­λί­ες στην φω­νη­τι­κή εμ­φα­νί­ζο­νται κυ­ρί­ως στο επί­πε­δο Α1, δη­λα­δή για τους αρ­χά­ριους το ξε­κί­νη­μα εί­ναι ει­δι­κά δύ­σκο­λο και οδη­γεί σε μια στα­θε­ρή κα­τά­στα­ση με­τά από με­ρι­κές επα­να­λη­πτι­κές εξα­σκή­σεις.

Δυ­σκο­λί­ες στην ορ­θο­γρα­φία

Όπως ανα­φέ­ρε­ται, σε ορι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις οι δυ­σκο­λί­ες στην ορ­θο­γρα­φία τις οποί­ες αντι­με­τω­πί­ζουν οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές προ­κα­λού­νται από τα λά­θη της φω­νη­τι­κής, όπως τύ­νω (αντί για ντύ­νω), πα­λέ­το (αντί για μπα­λέ­το), ζέ­μα (αντί για δέ­μα), μα­σαί­νω (αντί για μα­θαί­νω) κτλ. Ένα άλ­λο φαι­νό­με­νο εί­ναι η διά­κρι­ση του φω­νή­μα­τος /ζ/ διό­τι εκτός από το σύμ­φω­νο ζκαι το σ προ­φέ­ρε­ται /ζ/ σε κά­ποιες πε­ρι­πτώ­σεις. Έτσι εμ­φα­νί­ζο­νται τα λά­θη όπως σειζ­μός(αντί για σει­σμός), χάζ­μα (αντί για χά­σμα) κ.ά.
Άλ­λα λά­θη της ορ­θο­γρα­φί­ας που κά­νουν συ­χνά στην πα­ρα­γω­γή γρα­πτού λό­γου δεν δια­φέ­ρουν πο­λύ από τους φυ­σι­κούς ομι­λη­τές άλ­λων γλωσ­σών. Οι δυ­σκο­λί­ες αυ­τές προ­κα­λού­νται από τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας. Το ένα εί­ναι ότι για το φώ­νη­μα /i:/ υπάρ­χουν 5 φω­νή­ε­ντα ή δί­ψη­φα, για το /ο/ υπάρ­χουν 2 κα­θώς και 2 για το /e/. Έτσι εμ­φα­νί­ζο­νται μί­λα (αντί για μή­λα), Ηρό (αντί για Ηρώ), πε­δί (αντί για παι­δί) κ.ά.. Το άλ­λο εί­ναι τα δι­πλά­σια γράμ­μα­τα που προ­φέ­ρο­νται μό­νο σε ένα φώ­νη­μα. Και αυ­τό οδη­γεί στα λά­θη όπως συ­λα­βή(αντί για συλ­λα­βή), τέ­σε­ρα (αντί για τέσ­σε­ρα), άρω­στος (αντί για άρ­ρω­στος) κ.ά.. Επει­δή αυ­τά τα λά­θη δεν προ­κα­λού­νται από την γλωσ­σι­κή από­στα­ση με­τα­ξύ της ελ­λη­νι­κής και της κι­νε­ζι­κής, δεν θα εί­ναι το αντι­κεί­με­νο με­λέ­της μας.

Δυ­σκο­λί­ες στην μορ­φο­λο­γία

Οι με­γα­λύ­τε­ρες δυ­σκο­λί­ες που αντι­με­τω­πί­ζουν οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές εί­ναι κυ­ρί­ως στην μορ­φο­λο­γία και στη σύ­ντα­ξη, διό­τι σύμ­φω­να με την κι­νε­ζι­κή γραμ­μα­τι­κή τα ου­σια­στι­κά δεν έχουν πτώ­σεις, γέ­νος ού­τε αριθ­μό, τα ρή­μα­τα δεν κλί­νο­νται, κα­θώς οι γραμ­μα­τι­κές λει­τουρ­γί­ες δεν εί­ναι τό­σο κα­θα­ρές όπως στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα. Τα λά­θη που εμ­φα­νί­ζο­νται κα­τά τη διάρ­κεια της εκ­μά­θη­σης εί­ναι ει­δι­κά, τυ­πι­κά και με­ρι­κές φο­ρές οδη­γού­νται στην απο­λί­θω­ση και δεν τα ξε­περ­νά­νε πο­τέ.
Στο επί­πε­δο Α1, οι αρ­χά­ριοι δυ­σκο­λεύ­ο­νται στο γέ­νος, στις πτώ­σεις και στον αριθ­μό των ονο­μά­των, γε­γο­νός που ανα­δει­κνύ­ε­ται κυ­ρί­ως στην δυ­σκο­λία στη συμ­φω­νία με­τα­ξύ του άρ­θρου, του ου­σια­στι­κού και του επι­θέ­του. Τα συ­νη­θι­σμέ­να λά­θη κα­τα­τάσ­σο­νται στις πα­ρα­κά­τω κα­τη­γο­ρί­ες.

α) διά­κρι­ση του γέ­νους: η βι­βλίο, το Νορ­βη­γία, ένα γά­τα κτλ. Αυ­τά τα λά­θη προ­κα­λού­νται από την έλ­λει­ψη γνώ­σε­ων για τον κα­νό­να του γέ­νους. Η έλ­λει­ψη του άρ­θρου στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα επί­σης οδη­γεί στα λά­θη αυ­τά. Ένα άλ­λο φαι­νό­με­νο εί­ναι ότι οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές μπερ­δεύ­ο­νται στα ομοιο­κα­τά­λη­κτα ου­σια­στι­κά. Π.χ.: η μά­θη­μα, η Κα­να­δά / την Κα­να­δά, ο οδός κτλ.

β) διά­κρι­ση των πτώ­σε­ων:

π.χ.: *Αυ­τοί μέ­νουν με πα­τέ­ρας.
*Εσύ έχεις αδελ­φός.

Η μορ­φή της αι­τια­τι­κής και η πτώ­ση της εί­ναι άγνω­στη για τους Κι­νέ­ζους μα­θη­τές. Δεν εί­ναι δύ­σκο­λο να θυ­μη­θούν τη λει­τουρ­γία της αι­τια­τι­κής, αλ­λά η πραγ­μά­τω­ση της κλί­σης της σε συ­γκε­κρι­μέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις απο­δει­κνύ­ε­ται ακό­μα πιο δύ­σκο­λη στην από την εκ­μά­θη­ση.

γ) συμ­φω­νία:

π.χ.: *Αυ­τές εί­ναι κα­θη­γή­τρια.
*Ο Κώ­στας εί­ναι πα­ντρε­μέ­νη.
*Μπο­ρώ να φο­ρέ­σω όμορ­φη φο­ρέ­μα­τα.

Η συμ­φω­νία με­τα­ξύ των ου­σια­στι­κών και αντω­νυ­μιών κα­θώς και με­τα­ξύ των ου­σια­στι­κών και επι­θέ­των εί­ναι ένα εντε­λώς και­νούρ­γιο γλωσ­σι­κό φαι­νό­με­νο για τους Κι­νέ­ζους μα­θη­τές, που χρειά­ζο­νται πε­ρισ­σό­τε­ρες εξα­σκή­σεις για να εξοι­κειω­θούν με τον κα­νό­να αυ­τό.
Στο επί­πε­δο Α2 και πα­ρα­πά­νω, η κλί­ση των ρη­μά­των δυ­σκο­λεύ­ει πε­ρισ­σό­τε­ρο τους μα­θη­τές. Η κλί­ση του χρό­νου, της όψης, της φω­νής και η συμ­φω­νία με­τα­ξύ του προ­σώ­που του ρή­μα­τος και του υπο­κει­μέ­νου εί­ναι με­γά­λες δυ­σκο­λί­ες στην εκ­μά­θη­ση.

Π.χ.: 1) *Η Ελέ­νη δεν δου­λεύω.
2) *Οι θερ­μο­κρα­σί­ες πα­ρα­μέ­νει χα­μη­λές.
3) *Θα περ­νή­σει κα­λά.
4) *Μια φι­γού­ρα εμ­φα­νί­ζει στο σκο­τά­δι.
5) *Την επό­με­νη εβδο­μά­δα θα δου­λέ­ψει κά­θε από­γευ­μα.

Σε όσο πιο υψη­λό γλωσ­σι­κό επί­πε­δο βρί­σκο­νται, τό­σο πιο πο­λύ επη­ρε­ά­ζο­νται από την μη­τρι­κή τους γλώσ­σα. Στις προ­τά­σεις 1) και 2) τα λά­θη εί­ναι η μη συμ­φω­νία του προ­σώ­που ρή­μα­τος και του υπο­κει­μέ­νου. Στην πρό­τα­ση 3) εί­ναι ένα συ­νη­θι­σμέ­νο φαι­νό­με­νο όταν ξε­κι­νά­νε να μα­θαί­νουν τα ανώ­μα­λα ρή­μα­τα. Η κα­τα­νό­η­ση για τη φω­νή και την όψη του ρή­μα­τος επη­ρε­ά­ζε­ται ση­μα­ντι­κά από την κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα. Όπως στις προ­τά­σεις 4) και 5). Στην πρό­τα­ση 4) το ρή­μα εμ­φα­νί­ζει δεν έχει πα­θη­τι­κή ή μέ­ση διά­θε­ση στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα, έτσι το λά­θος αυ­τό εί­ναι πο­λύ συ­νη­θι­σμέ­νο όταν αντι­με­τω­πί­ζουν πα­ρό­μοιες λέ­ξεις όπως πα­ρου­σιά­ζω, εξα­φα­νί­ζω κ.ά.. Επι­πλέ­ον, στην κι­νε­ζι­κή γραμ­μα­τι­κή δεν κλί­νο­νται τα ρή­μα­τα στους χρό­νους, οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές δυ­σκο­λεύ­ο­νται στη διά­κρι­ση του στιγ­μιαί­ου μέλ­λο­ντα και του συ­νε­χούς μέλ­λο­ντα, όπως στην πρό­τα­ση 5).
Τα μορ­φο­λο­γι­κά λά­θη εί­ναι τα πιο συ­νη­θι­σμέ­να λά­θη που κά­νουν οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές των οποί­ων το γλωσ­σι­κό επί­πε­δο συ­νή­θως εί­ναι κά­τω από το Β2.

Δυ­σκο­λί­ες στην σύ­ντα­ξη

Στα πρώ­τα επί­πε­δα οι δυ­σκο­λί­ες στην σύ­ντα­ξη κυ­ρί­ως εμ­φα­νί­ζο­νται λό­γω της επί­δρα­σης της μη­τρι­κής γλώσ­σας. Η εμ­φά­νι­ση δύο ρη­μά­των, η έλ­λει­ψη ή λαν­θα­σμέ­νη χρή­ση των λει­τουρ­γι­κών λέ­ξε­ων, η λαν­θα­σμέ­νη σει­ρά των όρων προ­κα­λούν αρ­κε­τά συ­ντα­κτι­κά λά­θη.

Π.χ.: 1) *Εσύ εί­σαι δου­λεύ­εις; 你 在 工作 吗？(Ni zai gongzuo ma?) (You PRS work Q?)

2) *Μα­ρία εί­ναι φοι­τή­τρια. 玛丽亚 是 学生。(Maria shi xuesheng.) (Maria is student.)

3) *Ρώ­τη­σε με ποιος εί­ναι κα­θη­γη­τής μας. 他 问 我 谁 是 我们的 老师。(Ta wen wo shui shi womende laoshi.) (He ask me who is our professor.)

Στην πρό­τα­ση 1) παί­ζει ρό­λο ο ενε­στώ­τας στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα. Συ­νή­θως βά­ζου­με ένα μόρ­φη­μα 在 (zai) για να δη­λώ­σει την ενέρ­γεια που γί­νε­ται αυ­τή τη στιγ­μή και συ­νέ­χεια. Αλ­λά στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα δεν ξε­χω­ρί­ζου­με την όψη του ενε­στώ­τα όπως στην αγ­γλι­κή γλώσ­σα με την κα­τά­λη­ξη –ing. Έτσι εμ­φα­νί­ζε­ται το λά­θος στην πρώ­τη πρό­τα­ση. Στην δεύ­τε­ρη πρό­τα­ση (2) το λά­θος εί­ναι πιο συ­νη­θι­σμέ­νο λό­γω της έλ­λει­ψης του άρ­θρου στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα. Έτσι σε πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις, λεί­πουν τα άρ­θρα από οποια­δή­πο­τε θέ­ση σε μια πρό­τα­ση. Η τρί­τη πρό­τα­ση (3) συ­σχε­τί­ζε­ται με τη σει­ρά τω­νό­ρων, αλ­λά επη­ρε­ά­ζε­ται κυ­ρί­ως από τον αδύ­να­το τύ­πο των αντω­νυ­μιών που δεν υπάρ­χει στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα. Αν βά­ζα­με το αντι­κεί­με­νο μπρο­στά από το ρή­μα, στην κι­νε­ζι­κή γλώσ­σα θα με­τα­βαλ­λό­ταν στο υπο­κεί­με­νο που ισχύ­ει στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα. Το λά­θος έτσι δη­μιουρ­γεί­ται.
Με τη βελ­τί­ω­ση του γλωσ­σι­κού επι­πέ­δου, τα πα­ρα­πά­νω λά­θη δεν εμ­φα­νί­ζο­νται πια σε με­γά­λο πο­σο­στό, αλ­λά συ­γκε­ντρώ­νο­νται στην σύγ­χυ­ση των πα­ρό­μοιων συ­ντα­κτι­κών κα­νό­νων. Ένα τυ­πι­κό λά­θος εμ­φα­νί­ζε­ται συ­χνά στο πα­ρα­κά­τω πα­ρά­δειγ­μα:

*Εί­ναι ένα πο­λύ με­γά­λο ξε­νο­δο­χείο που δου­λεύω.
这是 一家 很 大的 （我工作的）宾馆 我工作的。
(zheshi yijia hen dade binguan wogongzuode.)
(This is one-CLF very big hotel I work.)

Ο σύν­δε­σμος που οδη­γεί μια δευ­τε­ρεύ­ου­σα πρό­τα­ση στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα δεν λει­τουρ­γεί απλώς ως αντι­κεί­με­νο ή υπο­κεί­με­νο στην δευ­τε­ρεύ­ου­σα πρό­τα­ση αλ­λά ως επιρ­ρη­μα­τι­κή φρά­ση του τό­που. Στην κι­νε­ζι­κή όμως λει­τουρ­γεί η ολό­κλη­ρη δευ­τε­ρεύ­ου­σα πρό­τα­ση ως προσ­διο­ρι­σμός όχι ως μια πρό­τα­ση ού­τε επιρ­ρη­μα­τι­κή φρά­ση. Η δια­φο­ρά προ­κα­λεί την σύγ­χυ­ση με­τα­ξύ των διά­φο­ρων δευ­τε­ρευου­σών προ­τά­σε­ων.

Δυ­σκο­λί­ες στην ση­μα­σιο­λο­γία

Επη­ρε­α­σμέ­νοι από τον τρό­πο σκέ­ψης της μη­τρι­κής γλώσ­σας, οι Κι­νέ­ζοι μα­θη­τές πα­ρά­γουν πολ­λές φρά­σεις με­τα­φρα­σμέ­νες από την μη­τρι­κή, οι οποί­ες όμως δεν λέ­γο­νται στην ελ­λη­νι­κή.

Π.χ.: *βλέ­πω βι­βλίο / *τρώω χά­πι / *Σή­με­ρα εί­ναι κρύο.
看 书 / 吃 药 / 今天 很 冷。
(kan shu / chi yao / jintian hen leng.)
(look book / eat medicine / Today very cold.)

Η πα­ρα­γω­γή αυ­τή εί­τε προ­φο­ρι­κού εί­τε γρα­πτού λό­γου εμ­φα­νί­ζε­ται αρ­κε­τά συ­χνά σχε­δόν σε όλη τη διάρ­κεια της εκ­μά­θη­σης.^[4]

Η δι­δα­σκα­λία της αγ­γλι­κής γλώσ­σας στην Κί­να έχει πο­λύ μα­κρό­χρο­νη ιστο­ρία και χρο­νο­λο­γεί­ται από τον 19^οαιώ­να. Έτσι όταν ξε­κί­νη­σε η δι­δα­σκα­λία των άλ­λων λε­γό­με­νων «μι­κρών γλωσ­σών», εξα­κο­λού­θη­σαν να χρη­σι­μο­ποιού­νται οι δι­δα­κτι­κές μέ­θο­δοι που χρη­σι­μο­ποιού­νταν στη δι­δα­σκα­λία της αγ­γλι­κής γλώσ­σας. Από το 2003 το Υπουρ­γείο Παι­δεί­ας της Κί­νας υιο­θέ­τη­σε το Πρό­γραμ­μα Με­ταρ­ρύθ­μι­σης Προ­πτυ­χια­κής Εκ­παί­δευ­σης στο ΑΕΙ (Wang 2010: 4), από το οποίο επη­ρε­ά­στη­κε και η δι­δα­σκα­λία όλων των ξέ­νων γλωσ­σών στα κι­νέ­ζι­κα ΑΕΙ συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νό­με­νης της νε­ο­ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας. Επη­ρε­α­σμέ­νη από τις σύγ­χρο­νες δι­δα­κτι­κές προ­σεγ­γί­σεις, η δι­δα­σκα­λία της ελ­λη­νι­κής εστιά­ζε­ται στην καλ­λιέρ­γεια της ικα­νό­τη­τας σύν­θε­της εφαρ­μο­γής της γλώσ­σας, ιδιαί­τε­ρα της κα­τα­νό­η­σης και πα­ρα­γω­γής του προ­φο­ρι­κού λό­γου. Πα­ράλ­λη­λα, οι δι­δά­σκο­ντες προ­τι­μούν να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν στο μά­θη­μα την επι­κοι­νω­νια­κή προ­σέγ­γι­ση, κα­θώς και πιο σύγ­χρο­νο δι­δα­κτι­κό υλι­κό με στό­χο να κα­ταρ­τί­ζο­νται οι μα­θη­τές με επι­κοι­νω­νια­κή δε­ξιό­τη­τα. Εδώ και δέ­κα χρό­νια το απο­τέ­λε­σμα της με­ταρ­ρύθ­μι­σης εί­ναι φα­νε­ρά θε­τι­κό.
Με το πέ­ρα­σμα του χρό­νου και την ανά­πτυ­ξη της εφαρ­μο­σμέ­νης γλωσ­σο­λο­γί­ας, οι με­θο­δο­λο­γι­κές προ­σεγ­γί­σεις για τη Κα­τά­κτη­ση της Δεύ­τε­ρης / Ξέ­νης γλώσ­σαςεξε­λίσ­σε­ται. Οι πα­ρα­δο­σια­κές μέ­θο­δοι σι­γά σι­γά εγκα­τα­λεί­πο­νται, όπως η μέ­θο­δος της γραμ­μα­τι­κής και της με­τά­φρα­σης, η προ­φο­ρι­κή προ­σέγ­γι­ση, η φυ­σι­κή προ­σέγ­γι­ση, η άμε­ση μέ­θο­δος κ.ά., ενώ οι σύγ­χρο­νες μέ­θο­δοι γί­νο­νται όλο και πιο δη­μο­φι­λείς, όπως η οπτι­κο-ακου­στι­κή προ­σέγ­γι­ση και στη συ­νέ­χεια η επι­κοι­νω­νια­κή προ­σέγ­γι­ση, οι οποί­ες γε­νι­κεύ­ο­νται πο­λύ γρή­γο­ρα στη γλωσ­σι­κή δι­δα­κτι­κή. (Μή­τσης 2004: 148-151)
Με βά­ση τις ανα­λύ­σεις στην προη­γού­με­νη ενό­τη­τα πρό­κει­ται να προ­τεί­νω δι­δα­κτι­κές με­θό­δους της ελ­λη­νι­κής ως ξέ­νης προς τους φυ­σι­κούς ομι­λη­τές της κι­νε­ζι­κής γλώσ­σας. Οι σύγ­χρο­νες δι­δα­κτι­κές προ­σεγ­γί­σεις εφαρ­μό­ζο­νται όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο στη δι­δα­σκα­λία αλ­λά στο δι­κό μας μά­θη­μα δεν μπο­ρού­με να απο­φύ­γου­με την πα­ρα­δο­σια­κή μέ­θο­δο, όπως τη μέ­θο­δο της γραμ­μα­τι­κής και της με­τά­φρα­σης. Του­λά­χι­στον για τους Κι­νέ­ζους στα πρώ­τα επί­πε­δα ελ­λη­νο­μά­θειας η μέ­θο­δος αυ­τή χρη­σι­μο­ποιεί­ται ως βα­σι­κή στην δι­δα­σκα­λία της γραμ­μα­τι­κής. Ο λό­γος εί­ναι απλός. Διό­τι η ελ­λη­νι­κή γραμ­μα­τι­κή εί­ναι ένα άλ­λο σύ­στη­μα που εί­ναι εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κό από αυ­τό της μη­τρι­κής γλώσ­σας. Για να κα­τα­κτή­σουν όλους τους γραμ­μα­τι­κούς κα­νό­νες η ξε­κά­θα­ρη εξή­γη­ση και ερ­μη­νεία εί­ναι απα­ραί­τη­τη. Και το απο­τέ­λε­σμα εί­ναι αρ­κε­τά ικα­νο­ποι­η­τι­κό όταν συ­νερ­γά­ζε­ται και με άλ­λες με­θό­δους, όπως τη μέ­θο­δο εκ­μά­θη­σης μέ­σα από κα­τα­στά­σεις, την οπτι­κο-ακου­στι­κή προ­σέγ­γι­ση, κα­θώς και την επι­κοι­νω­νια­κή προ­σέγ­γι­ση.

Τις ασκή­σεις με δια­φο­ρε­τι­κούς σκο­πούς που χρη­σι­μο­ποιού­νται πο­λύ συ­χνά σχε­δόν από όλους τους δι­δά­σκο­ντες δεν θα τις πα­ρου­σιά­σω εδώ ανα­λυ­τι­κά. Αλ­λά θέ­λω να συ­μπλη­ρώ­σω ότι για κά­θε μά­θη­μα και κά­θε γραμ­μα­τι­κό φαι­νό­με­νο συ­νή­θως προ­σθέ­του­με την άσκη­ση με­τά­φρα­σης. Η με­τά­φρα­ση συ­νή­θως εί­ναι από την κι­νε­ζι­κή προς την ελ­λη­νι­κή. Ο σκο­πός της άσκη­σης αυ­τής εί­ναι να αντι­με­τω­πί­σουν οι φοι­τη­τές τις δυ­σκο­λί­ες στην ορ­θο­γρα­φία, στη μορ­φο­λο­γία (όπως η συμ­φω­νία των δια­φο­ρε­τι­κών με­ρών λό­γου), στην σύ­ντα­ξη (όπως η σει­ρά των όρων και η σω­στή χρή­ση των λει­τουρ­γι­κών λέ­ξε­ων), στην ση­μα­σιο­λο­γία (όπως να μην πα­ρά­γουν κι­νε­ζι­κο-ελ­λη­νι­κές φρά­σεις) κτλ. Στην άσκη­ση αυ­τή απαι­τού­νται σύν­θε­τες γλωσ­σι­κές δε­ξιό­τη­τες και οι μα­θη­τές υπο­χρε­ώ­νο­νται να σκε­φτούν δια­φο­ρε­τι­κές πλευ­ρές της γλώσ­σας και να προ­σέ­ξουν όλες τις δια­φο­ρές των δύο γλωσ­σών. Η άσκη­ση αυ­τή συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει γρα­πτή και προ­φο­ρι­κή πλευ­ρά, με την τε­λευ­ταία να απαι­τεί ακό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρη προ­σο­χή, αλ­λά να συμ­βάλ­λει στην γλωσ­σι­κή δε­ξιό­τη­τα της πα­ρα­γω­γής προ­φο­ρι­κού λό­γου.

Λό­γω της εμπει­ρί­ας μου στη δι­δα­σκα­λία της ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας ως ξέ­νης σε Κι­νέ­ζους σπου­δα­στές, αντι­λαμ­βά­νο­μαι βα­θύ­τε­ρα τον ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­σμό, με απο­τέ­λε­σμα να με­λε­τή­σω πε­ραι­τέ­ρω τις με­θό­δους της δι­δα­σκα­λί­ας της ελ­λη­νι­κής. Η χρή­ση μιας συ­γκε­κρι­μέ­νης με­θό­δου δεν εί­ναι αρ­κε­τή για την κα­τά­κτη­ση δια­φο­ρε­τι­κών γλωσ­σι­κών το­μέ­ων της ελ­λη­νι­κής, λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψιν ότι οι δια­φο­ρές με­τα­ξύ της ελ­λη­νι­κής και της κι­νε­ζι­κής εί­ναι ση­μα­ντι­κές και με­ρι­κές φο­ρές αξε­πέ­ρα­στες. Με την πα­ρού­σα με­λέ­τη προ­σπα­θώ να βοη­θή­σω τους Κι­νέ­ζους δι­δά­σκο­ντες να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν τις πιο κα­τάλ­λη­λες με­θό­δους στην δι­δα­σκα­λία της ελ­λη­νι­κής γλώσ­σας με σκο­πό να κα­ταρ­τί­σου­με πε­ρισ­σό­τε­ρους άρι­στους ελ­λη­νο­μα­θείς.

ΒΙ­ΒΛΙΟ­ΓΡΑ­ΦΙΑ:

Μή­τσης Να­πο­λέ­ων Σπ., Στοι­χειώ­δεις αρ­χές και μέ­θο­δοι της εφαρ­μο­σμέ­νης γλωσ­σο­λο­γί­ας - Ει­σα­γω­γή στη Δι­δα­σκα­λία της Ελ­λη­νι­κής ως Δεύ­τε­ρης (ή ξέ­νης) γλώσ­σας, εκδ. Gutenberg 2004, σσ. 148-151.
Wang Shouren, «On Deepening the Reform in College English Teaching in China», στο Foreign Languages in China,τχ. 7-2, 2010, σσ. 4-7, 20.
Wang Shouren, Wang Haixiao, «On the State of College English Teaching in China and Its Future Development», στο Foreign Languages in China, τχ. 8-5, 2011 σσ. 4-11, 17.