Πολιτιστική δημοσιογραφία και έντυπος Τύπος

Η ύπαρξη πολιτιστικών στηλών ή ξεχωριστών ένθετων πολιτιστικού περιεχομένου είναι παλαιά συνήθεια του έντυπου Τύπου. Τίτλοι μονόστηλων ή δίστηλων, όπως «Πινελιές», «Θεατρικά - Κοσμικά - Αθλητικά», «Η καλλιτεχνική κίνηση» και άλλοι παρόμοιοι, είναι χαρακτηριστικοί της ύπαρξης ειδήσεων πολιτιστικού περιεχομένου στις σελίδες των εφημερίδων – συχνά, πάντως, κάτω από αυτούς τους τίτλους συνυπήρχαν ειδήσεις κοινωνικές και κοσμικές.
Στην Κύπρο ακολουθήθηκε, όπως σε ολόκληρο τον κόσμο, κατά κόρον αυτή η συνήθεια και έως σήμερα, τηρουμένων των αναλογιών, συνεχίζεται. Από τις αρχές του 21ου αιώνα εμφανίζεται στις εφημερίδες της η τάση ύπαρξης ενθέτων ή ξεχωριστού πολιτιστικού τμήματος, με στόχο να αναπτυχθεί και να προβληθεί περισσότερο η πολιτιστική δημιουργία του τόπου. Αυτή η τάση φάνηκε ότι εξυπηρετεί ικανοποιητικά τις κυπριακές ανάγκες και μπορούμε να κάνουμε λόγο για άνθηση της πολιτιστικής δημοσιογραφίας σε όλα τα επίπεδα.  
Τα πιο σημαντικά πολιτιστικά ένθετα των κυριακάτικων εφημερίδων της Κύπρου της τελευταίας δεκαετίας, στα οποία αναφερόμαστε ακροθιγώς παρακάτω, έχουν κοινούς στόχους, παρ’ όλες τις διαφορές τους στο ύφος, στο κοινό που απευθύνονται, στις επιλογές: τη σωστή και εμπεριστατωμένη ενημέρωση των αναγνωστών για οτιδήποτε αφορά τις εικαστικές και τις παραστατικές τέχνες, τη μουσική, το βιβλίο και την ανάδειξη των προβλημάτων των πολιτιστικών υποδομών αλλά και των δυσλειτουργιών των θεσμών της Πολιτείας που αφορούν τον πολιτισμό.
Η πρώτη έκδοση πολιτιστικών ενθέτων στην Κύπρο ήταν στην εφημερίδα Πολίτης, η οποία ιδρύθηκε το 1999. Από τα πρώτα κιόλας χρόνια στην κυριακάτικη έκδοσή του εντάχθηκε το πολιτιστικό ένθετο «Παράθυρο, λοξές ματιές στον πολιτισμό», το οποίο φιλοδοξούσε να καλύψει ένα κενό στα πολιτιστικά πράγματα σχετικά με τον τρόπο επικοινωνίας του καλλιτεχνικού κόσμου με το κυπριακό κοινό, αλλά και σε ό,τι αφορούσε εν γένει την πολιτιστική δημιουργία του τόπου. Στις σελίδες τού «Παράθυρου» άρχισαν να φιλοξενούνται δημιουργοί, καλλιτέχνες και άνθρωποι του πολιτισμού, οι οποίοι προηγουμένως δεν έβρισκαν χώρο σε άλλα καθημερινά έντυπα. Χαρακτηριστικό της λογικής του «Παράθυρου», το οποίο εξακολουθεί μέχρι σήμερα να κυκλοφορεί μαζί με τον κυριακάτικο Πολίτη, ήταν το άνοιγμά του στα πολιτιστικά πράγματα και η προσπάθεια ανάδειξης του κυπριακού πολιτιστικού αποτυπώματος.
Άλλη σημαντική αυτοτελής πολιτιστική έκδοση, από τον Απρίλιο του 2015, που κυκλοφορούσε μαζί με την κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας Σημερινή, ήταν το ένθετο «Ηδύφωνο, στα μονοπάτια του πολιτισμού». Το «Ηδύφωνο» φιλοδοξούσε να παρουσιάσει με τον δικό του τρόπο την πολιτιστική δημιουργία της Κύπρου, μέσα από τις 16 σελίδες του. Το εγχείρημα αυτό δεν ευδοκίμησε και σταμάτησε να κυκλοφορεί από τον Σεπτέμβριο του 2016, μετά από 77 τεύχη.
Στην κυριακάτικη εφημερίδα Καθημερινή της Κύπρου από την έναρξη της κυκλοφορίας της, τον Νοέμβριο του 2008, κυκλοφορεί το ένθετο «Ζωή». Σ’ αυτό γίνεται προσπάθεια σύζευξης των ελληνικών και των κυπριακών πολιτιστικών πραγμάτων. Συν τω χρόνω το ένθετο έφερε ακόμα πιο κοντά στο αναγνωστικό κοινό του νέα κυπριακά πολιτιστικά σχήματα που αφορούσαν τη μουσική, το θέατρο, το βιβλίο, τα εικαστικά ή τον χορό. Από το 2017, και στην έκδοση της Οικονομικής Καθημερινής, η στήλη «Σημειωματάριο» είναι αφιερωμένη στον πολιτισμό.
Στην εφημερίδα Φιλελεύθερος το «Υστερόγραφο» πρωτοκυκλοφόρησε το 2009 και φιλοδοξούσε να εξασφαλίσει περιεχόμενο υψηλού αισθητικού επιπέδου στους αναγνώστες ως προς τα πολιτιστικά πράγματα της χώρας. Το ένθετο «ΦιλGood» του κυριακάτικου Φιλελεύθερου διαδέχθηκε το «Υστερόγραφο», το φθινόπωρο του 2014. Το περιεχόμενό του δεν είναι αμιγώς πολιτιστικό. Περιλαμβάνει εκτός από τα καθαρά πολιτιστικά θέματα και στήλες παραπολιτικών, σελίδες για την παιδεία, την επιστήμη, την αρχιτεκτονική, αλλά και προτάσεις εξόδου για διασκέδαση.
Στην κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας Χαραυγή κυκλοφορεί το ένθετο «Ορίζοντας», το οποίο επίσης δίνει τον δικό του τόνο στα πολιτιστικά πράγματα της χώρας. Η θεματολογία του περιλαμβάνει στήλες για όλους τους τομείς του πολιτισμού.

  Φυσικά, και στα καθημερινά φύλλα όλων των εφημερίδων που κυκλοφορούν στην Κύπρο, υπάρχουν πολιτιστικές ειδήσεις, είτε ολοσέλιδες είτε σε στήλες, που κυρίως επέχουν θέση καλλιτεχνικής ατζέντας ή μεμονωμένη παρουσίαση κάποιας καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Σε περιπτώσεις που σπουδαία δημοσιογραφική είδηση με πολιτιστικό περιεχόμενο απασχολήσει την καθημερινότητα, μπορεί να δημοσιευθεί αυτή και στο κυρίως μέρος της εφημερίδας (ενδεικτικά αναφέρουμε την απαγόρευση της παράστασης του ΘΟΚ «Cock» ή το ζήτημα του Εθνολογικού Μουσείου – Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου, Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Λευκωσίας). Συνήθως, ωστόσο, οι ειδήσεις πολιτιστικού περιεχομένου αναμένουν τις κυριακάτικες σελίδες, τα άρθρα γνώμης και τους διαδικτυακούς τόπους των Μέσων.  
Την τελευταία δεκαετία το πολιτιστικό τοπίο στον έντυπο καθημερινό και κυριακάτικο Τύπο έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, τις οποίες κάθε εφημερίδα προσπαθεί να υπερπηδήσει με νέες και καινοτόμες ιδέες.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: