Η σκοτεινή μας ρίζα της κραυγής

Η σκοτεινή μας ρίζα της κραυγής

Με τον πασίγνωστο στίχο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, τιτλοφορούμε τη νέα σελίδα μας στον Χάρτη, στην οποία θα παρουσιάζονται ποιήματα κραυγές κόντρα σε αδικίες και αδικήματα.
Με την πεποίθηση ότι ο πόλεμος ανέκαθεν ήταν άδικος κι ότι στην εποχή μας εκτός από άδικος είναι και αδικαιολόγητος, ενώνουμε τις φωνές μας υπέρ της δοκιμαζόμενης Ουκρανίας. Ακτιβιστικά ενεργώντας, επιλέξαμε να μεταφράσουμε τους στίχους που ερμήνευσαν το 2017 ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι και ο θίασός του με αφορμή τα είκοσι πέντε χρόνια της Ουκρανίας ως ανεξάρτητου κράτους.


Κράτα με, πατρίδα
Держи меня, Родина

Πάνω απ’ τις Βρυξέλλες έχει ομίχλη,
και κάνει κρύο στην Ουάσιγκτον,
η νότια ακτή δεν είναι πια δική μας
μπελάδες στ’ ανατολικά.

Εκεί κάποιος τούς έχει πείσει,
πως θα είναι καλύτερα χωρίς εμάς.
Αλλά ποιος θα μπορούσε εδώ να πει,
πως: «Πήραμε λάθος στροφή!»

Εσύ στα είκοσι πέντε σου
έχεις καεί πολλές φορές,
για κάθε νέο μονοπάτι σου
με κάποιον τρόπο θα δενόσουν
μ’ εκείνον που θα σου ορκιζόταν
στην Αγία Γραφή,
και ψέματα θα σου ξανάλεγε κοιτάζοντάς σε
στα μάτια σου τα γαλανά.

Κράτα με, πατρίδα μου,
μ’ ό,τι δεν ξεπουλήθηκε,
με τα πράγματα τα ιερά
που μες σ’ αυτά γεννήθηκα.
Να με φυλάς απ’ την αδυναμία μου, την απληστία, την ανοησία μου,
κράτα με, πατρίδα μου, συνέχισε να με κρατάς σφιχτά.

Στριμωχτήκαμε στους δρόμους, μες στις φωτιές,
με τις πέτρες να σφυρίζουν, να ματώνουν πληγές...
Μόνοι διαλέξαμε τον αγώνα μας αυτόν,
μάνα, πατρίδα… Πες μας πως δεν είναι μάταιος!

Ξεπλένουν τους δρόμους απ’ το αίμα,
συγκαλύπτουν.
Επίχρυσα εθνόσημα
τα κάνουν σκόνη.
Οι ειδήσεις λένε ψέματα ξανά,
μας χτυπούν σαν γροθιές στο στομάχι,
το ουκρανικό όνειρο τόσο εύκολα
το μετατρέπουν σε σουβενίρ για τις μάζες.

Εσύ στα είκοσι πέντε σου,
μας εξέπληξες πάλι.
Έτσι που θριάμβευσες.
αντιμέτωπη μ’ όλη την Κόλαση.
Έγινες σοφότερη,
έμαθες τον εχθρό σου,
νιώθοντας στον λαιμό σου
την ατσάλινη μέγγενη τού άρπαγα.

Κράτα με, πατρίδα μου,
μ’ αυτό το πνεύμα που πνέει μέσα μας,
μ’ αυτά που περάσαμε μαζί.
Μνήμη πικρή, φωνή της συνείδησης,
φωνή του αίματος κράτα με.

Κοντά σου κράτα με, πατρίδα αγαπημένη!
Δε θέλω το αξεπλήρωτο έλεος.
Δε ζητάω τον υποτιμητικό οίκτο.
Μην εγκαταλείψεις την καρδιά μου − κράτα.
Κράτα, πατρίδα μου,
μόνο αυτό, σε παρακαλώ...
Δε φοβάμαι, δεν τα παρατάω, δεν παραπονιέμαι,
θα σε υπερασπίζομαι με την καρδιά μου,
θα πέφτω θα σηκώνομαι μ’ αγάπη.

Μόνο κράτα, γενναία μου πατρίδα,
να πιστεύεις όχι τα λόγια μου, αλλά τις πράξεις μου...
Θα είναι ελεύθεροι όλοι της γενιάς σου,
και μόνο ελεύθερη έτσι θα σε ξέρουν.

Πρόκειται για διασκευή του τραγουδιού της Ντιάνα Αρμπένινα «Держи меня за руку» («Κράτα με απ’ το χέρι»). Η ελληνική μετάφραση έγινε με τη βοήθεια και την παρότρυνση της φίλης Νατάσα Μπερσάντσκι. Τα ελάχιστα ρωσικά που γνωρίζουμε, δε μας επιτρέπουν περαιτέρω επεξεργασία του ελληνικού κειμένου, και γι’ αυτό ζητάμε συγγνώμη από τον αναγνώστη για τις μεταφραστικές ατέλειες.


Χάρη στη στιχουργική μας πείρα, επιχειρήσαμε μια πιο ελεύθερη ελληνική απόδοση-διασκευή των παραπάνω στίχων ακολουθώντας τα μουσικά μέτρα του τραγουδιού και την τραγική επικαιρότητα.


Κράτα με, κράτα, πατρίδα

Στις Βρυξέλλες εκεί
έχει ομίχλη πυκνή
στην Ουάσιγκτον μια
τραγική παγωνιά.

Δεν ανήκει σ’ εμάς
η ακτή του νοτιά
και στην ανατολή
οι μπελάδες πολλοί.

Κάποιος πείθει λαούς
πως χωρίς Ουκρανούς
θα περνάν πιο καλά –
μα να πει ποιος μπορεί:
«Φίλε, πάμε στραβά!».


Στα εικοσπέντε σου εσύ,

έχεις πάλι καεί,
κάνεις βήμα μπροστά
μα πιστεύεις ξανά
κάποιον που ’χει ορκιστεί
στην Αγία Γραφή
και ψευτιές λέει ενώ σε κοιτά
μες στα μάτια σου τα γαλανά.


Πατρίδα μου κράτα με
μ’ ό,τι δε χάθηκε,
δεν ξεπουλήθηκε,
μ’ όλα σου τ’ άγια.
Μη γίνω αδύναμος, άπληστος, άχρηστος,
κράτα με, κράτα, πατρίδα γερά.

Οι δρόμοι γεμάτοι φωτιές που φουντώνουν,
πέτρες που πέφτουν, πληγές που ματώνουν.
Μόνοι διαλέξαμ’ αυτόν τον αγώνα μας,
μάνα, πατρίδα… Εσύ ’σαι για μας!


Μ’ επιθέσεις σκληρές,
για να βγουν στις ακτές,
καίνε πόλεις, χωριά
και σκοτώνουν παιδιά.
Στις ειδήσεις ψευτιές
μας χτυπάν σαν γροθιές,
τ’ όνειρό σου, Ουκρανία,
σου το κάνουν φτηνό σουβενίρ ξαφνικά.

Στα τριάντα σου εσύ,
μας εκπλήσσεις πολύ
που την Κόλαση αυτή
πολεμάς μοναχή.

Έχεις γίνει σοφή,
τον εχθρό έχεις δει
στον λαιμό σου να χώνει
τ’ ατσάλινα νύχια του τ’ αρπαχτικά.

Πατρίδα μου, κράτα με,
ζω με το πνεύμα σου,
με όσα ζήσαμε
κι όσα περάσαμε.

Μ’ όλες τις μνήμες σου, είσαι συνείδηση
κι αίμα μου, κράτα με πιο δυνατά.



Κράτα πατρίδα μου, αγαπημένη μου,
δε σου ζητάω μια χάρη αχάριστα,
δεν περιμένω συμπόνια αβασάνιστα,
σ’ έχω, πατρίδα μου, μες στην καρδιά.

Αχ, κράτα, πατρίδα μου,
πάλι σε ικέτεψα…
Δες, δε φοβάμαι, κεφάλι δεν έσκυψα,
σε υπερασπίζομαι μ’ όλο το πάθος,
πέφτω, σηκώνομαι και σ’ αγαπώ.

Κράτα, πατρίδα μου, κράτα, γενναία μου,
άσε τα λόγια μου, κοίτα τα έργα μου,
όλη η γενιά σου σε θέλει ελεύθερη,
να είσ’ ελεύθερη θέλω κι εγώ.


Επειδή την «ουκρανική» διασκευή του τραγουδιού την ερμηνεύουν πολλά πρόσωπα, για την ελληνική σκέφτηκα αμέσως τον Νίκο Χιώτογλου και τη χορωδία «Ρυθμός», φίλοι και γνωστοί από προηγούμενες συνεργασίες, οι οποίοι έσπευσαν με προθυμία να ενώσουν τις φωνές τους σ’ αυτή την κραυγή για την Ουκρανία. Οι χορωδοί με αλφαβητική σειρά είναι οι: Νάσια Βελέντζα, Μαρία Κελαϊδώνη, Μαριάννα Λούμα, Θάνος Ματζίλης (ο οποίος συμμετέχει και ως μονωδός), Δημήτρης Μητρίτσας, Χαρά Μπάτσικα, Φιλίτσα Μπλέτσα, Μαρία Μπουρέλου, Χρήστος Πανταζόπουλος, Λυδία Τασιού, Ιωάννα Χατζηγεωργίου (μαθήτρια Έκτης δημοτικού, η οποία απαγγέλλει και το πρώτο τετράστιχο) και ο Κώστας Χιώτογλου. Η ηχογράφηση έγινε στο Rec ‘n’ mix studio με ηχολήπτη τον Νίκο Δεληστάθη. Η καλλιτεχνική επιμέλεια είναι του Νίκου Χιώτογλου. Το βίντεο επιμελήθηκε ο Πάνος Ζενίδης. Κρατώντας την ορχήστρα του αρχικού τραγουδιού της Αρμπένινα, η παραγωγή της ελληνικής εκδοχής έγινε στον Βόλο. Κράτα, γερά, Ουκρανία!


Όλη η γενιά σου σε θέλει ελεύθερη,
να είσ’ ελεύθερη θέλω κι εγώ.


ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: