Παλιγγενεσία και άλλες ...ανακρίβειες

Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ και βαθειά σ’ ευχαριστώ
γιατί μ’ έμαθες και ξέρω ...
Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά
Οδυσσέα, γύρνα κοντά μου ...
ΜΑΝΟΛΗΣ   ΡΑΣΟΥΛΗΣ



Μία εικόνα απ’ αυτές που έμειναν από τα παιδικά μου χρόνια στη Θεσσαλονίκη είναι κι αυτή του εορτασμού της 25ης Μαρτίου.
Ο πατέρας με πήγαινε να δω την παρέλαση, όπου συνωστιζόμασταν στη συμβολή κάποιου στενού με την προκυμαία. Με έπαιρνε στους ώμους του ‘καβαλίκα’ κι εγώ κρατιόμουνα σφιχτά και στοργικά απ’ το λαιμό του.
Και ό, τι δεν έβλεπα ή δεν καταλάβαινα, το ... άκουγα. Από τα μεγάφωνα διαχέονταν θριαμβική φωνή που έκαμνε, με αρκετό στόμφο και ανάλογη δόση εθνικοφροσύνης, την αναμετάδοση αυτών που διαδραματίζονταν μπροστά μας. Μέχρι και η μητέρα άκουγε, που έμενε σπίτι να μαγειρέψει μπακαλιάρο. Αυτή η σύγχρονη αναμετάδοση με το ραδιόφωνο σε διαφορετικά μέρη φάνταζε ανεξήγητη, κάτι σαν μαγικό στο παιδικό μυαλό μου. Όσο πέρναγαν τα χρόνια άρχιζα να προσέχω και τα λόγια. Το τι μας έλεγαν λοιπόν αυτοί οι speakers συχνά ήταν για γέλια. Μάλλον σαν παραμύθι και όχι μόνο για μικρά παιδιά. Τι καμάρια, τι περπατησιά και ευσταλείς κορμοστασιές, τι άψογη στοίχιση ! Μέχρι και τα αεροπλάνα ζυγιασμένα πετούσαν, σαν αετοί των αιθέρων για ΄μας τους αιθεροβάμονες. Και πύραυλοι από τον Λαγκαδά ( κατά το ….. αδελφές Τατά ) που ήταν βέβαια μονίμως παροπλισμένοι έτσι …για να συντηρούν την πελατειακή μας σχέση προς τον ‘πωλητή’ και το δημόσιο χρέος, και για να προκαλούν δέος στους αδαείς ! Sic transit Gloria.
Όλα σε απόλυτη τάξη και αρμονία ! Αποσβολωμένος κι εγώ άφηνα τον ‘κλάδο ελαίας’ για να χειροκροτήσω. Κουνούσα και ...χάρτινη σημαιούλα.

Ο Θ.Λ. με στρατιωτικό «συνολάκι» ― 25η Μαρτίου 1949
Ο Θ.Λ. με στρατιωτικό «συνολάκι» ― 25η Μαρτίου 1949



Τα χρόνια όμως περνούν. Ξεκουκουλιαστήκαμε. Άνοιξαν τα μάτια μας και άρχισε η αμφισβήτηση. Στις υπερβολές. Οι αναμεταδότες όμως το ….χαβά τους. Αυτοί και τα δοτά δελτία ειδήσεων είναι ταγμένα να εκφέρουν εφησυχασμό. Γυάλινα, επιμελώς ρετουσαρισμένα ώστε να μην φαίνονται οι εθνικές ρυτίδες και ….τυχόν liftings !

Μπορεί όμως να είναι όλα τέλεια σε τούτη την ευλογημένη πατρίδα ; Μήπως καμιά φορά πολίτες, οπλίτες κλπ δεν είναι στη σωστή σειρά, στοίχιση και τάξη; Μήπως ισοζύγια και ισολογισμοί, πληθυσμός και πληθωρισμός, τραίνα, αεροπλάνα και βαπόρια αρπάζουν πότε-πότε και καμιά ….ίωση ; Τι στο καλό ; Τέρατα υγείας είμαστε από τότε που σηκώσαμε το λάβαρο…. 200 τόσα χρόνια πριν ; Σκέφθηκε κανείς... υπεύθυνος (!) μήπως αυτό το διαχρονικά εθνικό ψέμα θα αποκτούσε κάποια αληθοφάνεια αν ομολογούνταν πότε – πότε και μερικά λάθη ; Πράξεις ή παραλείψεις, ατέλειες ή αταξίες ;
Φέτος γιορτάσαμε πάλι αυτό που μας έμαθαν να παπαγαλίζουμε σαν εθνική παλιγγενεσία. Μήπως είναι καιρός να επέλθει κάποια αυτογνωσία, κατ’ αρχήν σ’ αυτό το ‘παλιγγενεσία’ που σημαίνει αναγέννηση, ανάταση. Πως θα μετα-λάβουμε το νόημα και θα το μεταγγίσουμε στις επερχόμενες γενιές ; Ακούγοντας μόνο ψέματα και εμβατήρια ;

«Σκέπασε, μάνα, σκέπασε….» Χρόνια αυτή η δόλια μάνα μας σκεπάζει. Απρόσεκτο ύπνο φαίνεται πως κάνουμε και κλωτσάμε, μαζί με τα όνειρά μας και το... ‘πάπλωμα’. Μόνο που τώρα περιττεύουν τα εμβατήρια. Δεν κινδυνεύουμε από κρυοπαγήματα στα βουνά της Αλβανίας. Οι Αλβανοί είναι πια εδώ ! Συμβάλλουν μάλιστα και στο δημογραφικό μας πρόβλημα.

Εδώ και χρόνια ένα απρόσωπο ‘Κακό’ μας κυκλώνει, μας πνίγει με τα γιγάντια πλοκάμια του. Μπαίνει στα σπίτια μας από το γυάλινο οχετό των τηλεοπτικών ειδήσεων. Μπαίνει στο κεφάλι και μας ξεπλένει το μυαλό. Και βέβαια όλα αυτά δεν είναι μόνο στις επετείους και τις παρελάσεις.

Όταν εισέρχομαι ή εξαναγκάζομαι σε φάση απραξίας βυθίζομαι στην πολυθρόνα και προσπαθώντας να κάνω θετικές (!) σκέψεις ανοίγω την τηλεόραση. Ναι … ανοίγω την τηλεόραση, όπως δυστυχώς κάνει ο περισσότερος κόσμος – “Διατί να το κρύψωμεν άλλωστε ;…” Εδώ πρέπει να προσθέσω πως ξέρω καλά …“το τί με περιμένει” αλλά ο μαζοχισμός, είναι κατοικίδιος, όπως ο σκύλος ή η γάτα και θέλει κι αυτός την τροφή του.
Βέβαια έχει προηγηθεί από τις απογευματινές ώρες μια επαναλαμβανόμενη διαφήμιση του κεντρικού δελτίου ειδήσεων σαν να πρόκειται για απορρυπαντικό. Η διαφήμιση αυτή γίνεται με παραληρηματική έμφαση όταν αυτά που πρόκειται να δείξουν αφορούν συμφορά, σκάνδαλο ή έγκλημα. Το ύφος και η φωνή παίρνουν έναν θριαμβικό τόνο αν πρόκειται για σκηνές πολέμου, για αποτρόπαια δολοφονία ή βιασμό, ή θανατηφόρο δυστύχημα.
Η απογείωση μιας παραπληροφόρησης, που αποπροσανατολίζει. Από εκείνο το παλιό “χρη λέγειν τα καίρια” ακούμε και βλέπουμε και το χειρότερο : πολλοί υποκύπτουν, αιχμαλωτίζονται και τελικά ...συναρπάζονται απ’ το σερβιρισμένο θέαμα και ακρόαμα. Από τα νοηματικά και λεκτικά ‘σκουπίδια’.
Όταν τα μικρόφωνα των ανεκδιήγητων reporters υποβάλλουν στη μάνα ή στη χήρα, πάνω απ’ το φέρετρο του αγαπημένου νεκρού την... εμπνευσμένη (!) ερώτηση “πώς αισθάνεστε τώρα ;”. Και, για να επανέλθω στα ‘Επετειακά’ , προ-καλούμαστε να θαυμάσουμε πανάκριβο πολεμικό εξοπλισμό, που τον πληρώνουμε αδρά απ’ το υστέρημά μας, και όμως δεν τον χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε και όταν πρέπει. Αλήθεια, όταν πριν 50 χρόνια ο Πατριώτης Σμήναρχος σήκωσε τα αεροπλάνα μας από την Ανδραβίδα να αναχαιτίσουν τον ‘Αττίλα’ της εισβολής στην Κύπρο, ποιος έδωσε ...ύπερθεν εντολή και τα γύρισε πίσω ; Κάτι γράφει στο “Γράμμα στην Μητέρα” ο Κύπριος ποιητής Κώστας Μόντης. Έτερος... ‘αρμοδιότερος’ ουδείς. Σιγή ιχθύος μισού αιώνα. Όπως λέει κάπου αλλού και ο Γκάτσος : “του βγάλαμε γλυκό, του βγάλαμε και μέντα, μα για το φονικό δεν είπαμε κουβέντα”… Γι αυτό κι εγώ νομίζω (και το έχω βάλει μπροστά και πρώτο στην ιστοσελίδα μου) πως :

«Οι Ποιητές είναι ίσως οι πιο αξιόπιστοι ιστορικοί που έχουμε...»

Μου φαίνεται πως ήρθε η στιγμή να δεθούμε στο κατάρτι.

Όπως ο Οδυσσέας.


«Η... Έλλη». Πίνακας του Ωρίωνα Αρκομάνη για το εστιατόριο «Ραγιάς», 1980  («Ανάποδη» ζωγραφική σε γυαλί)
«Η... Έλλη». Πίνακας του Ωρίωνα Αρκομάνη για το εστιατόριο «Ραγιάς», 1980 («Ανάποδη» ζωγραφική σε γυαλί)
ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: