Αποπροσανατολισμός

Η σφοδρή έκρηξη της 26ης Ιανουαρίου 2022 σάρωσε τη Λεωφόρο Συγγρού στο ύψος του Μακρυγιάννη σε ακτίνα διακοσίων μέτρων. Τις επόμενες ημέρες οι πραγματογνώμονες ισχυρίστηκαν πως η έκρηξη προκλήθηκε από διαρροή υγραερίου στο διαμέρισμα ενός ηλικιωμένου. Πρόσθεσαν πως το ωστικό κύμα ενισχύθηκε από τα παλαιά πυρομαχικά που είχε αποθηκεύσει ο ηλικιωμένος. Οι αστυνομικοί εντόπισαν τουλάχιστον 1000 φυσίγγια διαφόρων διαμετρημάτων, καθώς και διαρρηγμένους κάλυκες, επίσης μια καραμπίνα, ένα σκουριασμένο περίστροφο, ένα αεροβόλο όπλο, έναν γεμιστήρα. Δύο ημέρες αργότερα, στις 29 Ιανουαρίου 2022, σκότωνα τον χρόνο μου γύρω από ένα θέατρο της περιοχής. Ήταν νωρίς για την παράσταση. Η κακή Πρωτοχρονιά βάραινε ακόμη. Στην είσοδο παρακείμενης πολυκατοικίας στάθηκα μπρος σε μια εκτυπωμένη σελίδα Α4 που εικόνιζε έναν όμορφο παπαγάλο και έγραφε τα εξής με έντονα στοιχεία:

Πόσο αντέχει ένας παπαγάλος μέσα στο κρύο, μέσα στον τρόμο· σε μια πόλη σαν κι αυτήν; Θα ‘χε αποπροσανατολιστεί, εάν ήταν ζωντανός ακόμη, η σύγχυσή του θα ξεπερνούσε κάθε μορφή ανθρώπινου ιλίγγου. Αλλά κι η έγνοια για το εξωτικό πλάσμα είχε κάτι πέρα από τα ανθρώπινα, έτσι όπως ο άγνωστος συντάκτης έμπαινε στη θέση του πουλιού κι έλεγε στους περαστικούς, σ’ εμένα: Δεν θα αντέξει για πολύ! Αυτές οι πέντε λέξεις εξέθεταν την αγωνία του σε κοινή θέα, ως μη όφειλαν, δηλαδή χωρίς να μεταφέρουν κάποια αναγκαία πληροφορία. Απαραίτητο ήταν σε κάθε περίπτωση το τηλέφωνο του ιδιοκτήτη, το πολύ κι οι οδηγίες για το πιάσιμο του έντρομου φτερωτού φυγάδα: Αν τον δείτε προσπαθήστε να τον πιάσετε ρίχνοντας πάνω του μια πετσέτα. Τα σωστά σήματα κινδύνου και οι εκκλήσεις βοηθείας απαιτούν ακριβείς και λιτές διατυπώσεις. Μοιάζουν με εγγραφές σε λογιστικά βιβλία. Καθετί άλλο παρασιτεί, αν δεν απειλεί κιόλας να διαταράξει την ισορροπία ενός απόκρυφου ευρετηρίου χρείας και ανάγκης, το οποίο διευρύνεται συνεχώς σε εισόδους και σε στύλους, σε γράμματα και σε αδιάβαστα ηλεκτρονικά μηνύματα. Στο θέατρο με ταλάνιζε η ακατανόητη παρόρμηση να σηκωθώ να φύγω. Oι θεατρικές παραστάσεις δεν καταφέρνουν πια και πολλά πράγματα μέσα μου. Τα έργα των τεχνών, ή της φιλοσοφίας, για να μην πω τίποτα για εκείνα της πολιτικής, αποδεικνύονται πολύ λίγα μπρος στους λαθρεπιβάτες της καθημερινότητας που σαρώνουν τα πάντα και με αφήνουν βουβό, κάποτε με την ανόητη εντύπωση πως κολυμπώ στον αέρα. Λίγες μέρες αργότερα πέρασα από την ίδια γειτονιά. Η είσοδος της πολυκατοικίας άστραφτε. Από την αυτοσχέδια έκκληση σωτηρίας δεν υπήρχε ούτε ίχνος. Στο θέατρο παιζόταν ακόμη η παράσταση που δεν τη θυμόμουν διόλου.

—— ≈ ——

Στις 27 Ιανουαρίου 2022 μια νεαρή φάλαινα, ένας ζιφιός, ξεβράστηκε στον Άλιμο. Είχε χάσει τον προσανατολισμό της. Είπαν πως μια προπέλα την πετσόκοψε στ’ ανοιχτά. Ήταν ακόμη ζωντανή και η κινητοποίηση υπήρξε μεγάλη. Ειδικοί στα κήτη και ευσυγκίνητοι περίοικοι, ρεπόρτερ και μέλη φιλοζωικών οργανώσεων έδειξαν να συγκινούνται από την περιπέτεια της φάλαινας. Η δημοσιογραφική κάλυψη ήταν εκτενής. Το θέμα πήρε διαστάσεις. Μόνον που η περίθαλψη αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση, υπήρξαν και διχογνωμίες. Στις 29 Ιανουαρίου η τραυματισμένη φάλαινα οδηγήθηκε στην ανοιχτή θάλασσα, όπου αφέθηκε στη μοίρα της. Κάποιοι είχαν την ισχνή ελπίδα πως θα τα καταφέρει. Βρέθηκε νεκρή στη Σαλαμίνα στις 2 Φεβρουαρίου. Τι συνέβη στο θηλαστικό κατά τη διάρκεια του έσχατου ταξιδιού από τον Άλιμο στη Σαλαμίνα; Με αυξανόμενη δυσκολία θα κάλυπτε το ένα μίλι μετά το άλλο δαπανώντας εκείνα τα ελάχιστα αποθέματα ορμής για τη ζωή που λένε πως ενεργοποιούνται όταν πλησιάζει το τέλος. Κάποια στιγμή θ’ ανέλαβαν τα ρεύματα, ο ζιφιός τους παραδόθηκε επιτέλους απ’ τον ίλιγγο και την αδυναμία, μια έσχατη εμπιστοσύνη στο στοιχείο του, τη θάλασσα· πάντα είναι καλό να πεθαίνεις στο στοιχείο σου. Λίγο πιο έξω απ’ τη Σαλαμίνα θα ‘χε γίνει κάτι σαν παιχνίδι της θάλασσας πια, έτσι όπως περνούσε με κινήσεις που δεν έλεγχε πάνω από αρχαία ναυάγια και ακαθόριστους όγκους σε βάθη όλο και πιο ξένα, όπου αδυνατούσε να καταδυθεί με τον τρόπο που το ‘κανε άλλοτε. Μπορεί και ν’ αντιλαμβανόταν την αλλαγή, αυτήν την αναγκαστική παραμονή στον αφρό των κυμάτων, σωστή καταδική στην επιφάνεια ενός κόσμου που ’χε άλλοτε γνωρίσει εις βάθος. Τα ημιθανή όντα είναι οι πραγματικές μαριονέτες, αλλά ποιος τραβά τα νήματα; Τα σχετικά δημοσιεύματα ανέφεραν ότι το κήτος προσάραξε στην ακτή.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 10 Φεβρουαρίου 2022, ένα δελφίνι εκβράστηκε τραυματισμένο στην παραλία της Νυφίδας, στη Μυτιλήνη. Κάτοικος της περιοχής βιντεοσκόπησε το θηλαστικό που χαροπάλευε για ώρες μέσα στα κύματα, ώσπου κατέληξε. Το βίντεο, διάρκειας μισού λεπτού, αναρτήθηκε στο διαδίκτυο με την ένδειξη: Προσοχή, σκληρές εικόνες. Περίπου δύο εβδομάδες αργότερα, το μεσημέρι της 23^ης Φεβρουαρίου 2022, ένα ακόμη δελφίνι βρέθηκε νεκρό στην παραλία Ερασμίου της Ξάνθης. Στη δημοσιότητα δόθηκαν φωτογραφίες. Τα δημοσιεύματα ήταν και γι’ αυτό ολιγόλογα, δυό αράδες. Ανέφεραν απλώς ότι το Λιμεναρχείο Πόρτο Λάγος ενημέρωσε την αρμόδια υπηρεσία για την υγειονομική ταφή του θηλαστικού. Η έκφραση υγειονομική ταφή είναι πολύ ιδιαίτερη, υπονοεί μια ταφή ασφαλή για εμάς που ζούμε ακόμη. Εξίσου τηλεγραφικό ήταν το ρεπορτάζ για ένα άλλο δελφίνι που εκβράστηκε την ίδια ημέρα, στις 23 Φεβρουαρίου 2023, στην παραλία των Μαντριών Πάφου: Κάποιος εκπρόσωπος του Τμήματος Αλιείας Πάφου δήλωσε πως η ανταπόκριση του Τμήματος Αλιείας υπήρξε άμεση προκειμένου να διαπιστωθούν τα αίτια του θανάτου του δελφινιού.

—— ≈ ——

Γύρω στα μέσα Φεβρουαρίου 2022 αδέσποτα σκυλιά σακάτεψαν έναν θηλυκό κύκνο στην Καστοριά. Το πτηνό νοσηλεύτηκε, ώσπου λίγες ημέρες αργότερα υπέκυψε στα τραύματά του. Σύμφωνα με μια μαρτυρία το βρήκαν νεκρό, γυρτό το κεφάλι πίσω απ’ το κορμί· στο πλευρό του είχε το ταίρι του. Ο αρσενικός κύκνος αρνούνταν να φύγει. Για μέρες παράμενε έξω από το κέντρο περίθαλψης. Κανείς δεν μας υποχρεώνει να δεχθούμε τον θάνατο της αγαπημένης. Δοκίμασαν να τον απομακρύνουν, αλλά ο κύκνος γινόταν επιθετικός. Κι όταν μια μέρα τον πήγαν σ’ ένα απομακρυσμένο σημείο της λίμνης, εκείνος επέστρεψε έξω από το ιατρείο πιο γρήγορα απ’ τους καλοπροαίρετους απαγωγείς του. Ο κύκνος δεν έμπαινε πια στο νερό. Κινδύνευε από τα αυτοκίνητα και τα σκυλιά, τα ίδια εκείνα σκυλιά που του στέρησαν την αγάπη. Οι αρμόδιοι αποφάσισαν να λύσουν το πρόβλημα μεταφέροντάς τον πολύ μακριά, σ’ ένα νέο περιβάλλον απ’ όπου δεν θα μπορούσε να επιστρέψει. Μια εξορία για το καλό του. Επελέγη η λίμνη Παμβώτιδα στα Γιάννενα. Το θλιμμένο πτηνό αφέθηκε ελεύθερο το πρωινό της 27ης Φεβρουαρίου 2022. Αμέσως ένας ντόπιος κύκνος κινήθηκε απειλητικά εναντίον του. Η βία είναι σύμφυτη και στα ομορφότερα πλάσματα. Η βία ξεπηδά από τον τόπο. Ωστόσο, οι αρμόδιοι επέμεναν ότι ο ξένος θα κατάφερνε πιθανόν να εγκλιματιστεί και ν’ «ανακτήσει τη διάθεσή του για ζωή», όπως διαβάζει κανείς σ’ ένα από τα τελευταία δημοσιεύματα για το θέμα. Μήπως νόμιζαν ότι θα μπορούσε να βρει και νέο ταίρι; To ρεπορτάζ έχει ημερομηνία 28 Φεβρουαρίου 2022. Έκτοτε, σιγή. Στη γενέτειρα των δύο κύκνων σκυλιά με φρικαλέα δόντια και μαύρο βλέμμα αλωνίζουν ακατάβλητα, όπως και στον κόσμο όλο.

—— ≈ ——

Ατέρμονοι κοχλίες του κακού, οι άνθρωποι δεν μπορούν να σταματήσουν τον αποπροσανατολισμό των πάντων. Πόσο είναι προχωρημένος, ποιος μπορεί να πει; Tα σημάδια φτάνουν κολοβωμένα απ’ τους λεγόμενους θεσμούς και τους φορείς κι απ’ τα ίδια τα λόγια που τα περιγράφουν. Όταν οι άνθρωποι προσπαθούν ειλικρινώς ν’ ανακόψουν τον αποπροσανατολισμό των πάντων, νιώθουν πως είναι εκείνοι που τον προκαλούν, παρόλο που η εμπλοκή τους δεν είναι εύκολο ν’ αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας. Συνεστραμμένοι ελικοειδώς καθώς είναι με τον κόσμο, οι άνθρωποι χάνουν κι αυτοί τον δικό τους προσανατολισμό, έστω λίγες μοίρες τη φορά, πάντως αρκετές για ν’ ανανεώνεται, αν δεν εντείνεται κιόλας, η αίσθηση μιας πτώσης προς τα μπροστά ή προς τα πίσω.