Αυτοπροσωπογραφία του Ρόμπερτ Κρίλι

[  Α Τ Λ Α Ν Τ Ι Κ Ο Σ  ]
( Εν εξελίξει ανθολογία μεταφράσεων αγγλόφωνης ποίησης )

Σειρά σημειωμάτων εν είδει αναγνωστικού ημερολογίου, με αναπότρεπτη εθελοδουλία στη συγκυριακή τυχαιότητα των επιλογών (εκείνα που μου έπεσαν στα χέρια) και σκοπούμενο βαθμό σχετικής ανεξαρτησίας από την εκδοτική επικαιρότητα. Έτσι τιτλοφορούμενα, καθότι, εκ φύσεως ετερόφωτα, βρίσκονται σε τροχιά, περιστρεφόμενα γύρω από το κείμενο με το οποίο ασχολούνται.

Ο Ρόμπερτ Κρίλι (Robert Creeley) γεννήθηκε στο Άρλινγκτον της Μασαχουσέτης (1926). Σε πολύ μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα του και, σε ατύχημα, το αριστερό του μάτι. Γράφτηκε στο Χάρβαρντ (1943), χωρίς, όμως, ν’ αποφοιτήσει. Υπηρέτησε με την American Field Service ως οδηγός ασθενοφόρου στην Ινδία και τη Μιανμάρ (1944-45). Η νεανική του αλληλογραφία με τον Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς φαίνεται ότι τον έφερε σ’ επαφή με τον Τσαρλς Όλσον, του οποίου η επίδραση στάθηκε καθοριστική. Από τη δεκαετία του 1950, συνδέθηκε με τον κύκλο των Black Mountain Poets, ονοματισμένων από το πειραματικό κολλέγιο στη Βόρεια Καρολίνα, όπου ο Κρίλι σπούδασε. Από κοινού με τον Όλσον, πρύτανη του κολλεγίου, ανέπτυξαν την ιδέα του «προβολικού στίχου», που θα εγκατέλειπε τις αυστηρές μορφές προς όφελος μιας εν εξελίξει –και κατά τη διάρκεια της σύνθεσης– διαμόρφωσης του ποιητικού κειμένου. Μια από τις βασικές αρχές της θεωρίας αυτής, αποδιδόμενη στον Κρίλι, είναι ότι «η μορφή δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από προέκταση του περιεχομένου». Έζησε στη Μαγιόρκα με την πρώτη σύζυγό του, Αν, και τα τρία τους παιδιά (1951-55). Μετακόμισε αργότερα στο Σαν Φρανσίσκο (1956), ήρθε σ’ επαφή με τον κύκλο των Μπιτ κι έγινε φίλος των Γκίνσμπεργκ και Κέρουακ. Διετέλεσε καθηγητής στα πανεπιστήμια του Μπάφαλο και του Μπράουν. Πολυγραφότατος, εξέδιδε κάθε χρόνο, σχεδόν, κατά τον μισό αιώνα που χωρίζει την πρώτη του συλλογή (Le Fou, 1952) από την τελευταία (If I were writing this, 2003). Ανήκει σε μια γενιά που μετατοπίζει τις πηγές της έμπνευσής της από την ιστορία και την παράδοση στις εμπειρίες της ανθρώπινης ζωής. Καλλιέργησε ένα ύφος με ανορθόδοξους διασκελισμούς, εσωτερικές ομοιοκαταληξίες, λεπτές αντηχήσεις και συριγμούς, όπου οι ήχοι και οι ρυθμοί της γλώσσας έπαιζαν εξίσου μεγάλο ρόλο με την τυπογραφική διάταξη των λέξεων. Οδηγήθηκε, σταδιακά, σ’ εκτενείς σπονδυλωτές αλληλουχίες, απροσδιόριστες ως προς την αρχή και το τέλος τους. Ο Κρίλι πέθανε από επιπλοκές πνευμονίας στην Οντέσα του Τέξας (2005).

Αυτοπροσωπογραφία, του Ρόμπερτ Κρίλι