Ιδιοφυΐα

Indebted to Donald Barthelme, another genius.

Οι φοιτητές του τον κοιτούν έντρομοι στα μάτια. Ό,τι κι αν λένε, του φαίνεται προβλέψιμο, κοινότοπο. Απορρίπτει όλες τις εργασίες του με ειρωνικά σχόλια όπως: «Κανείς δεν βγήκε από το σπήλαιο του Πλάτωνα κρατώντας στο χέρι iPhone».

Με κάθε αφορμή επαναλαμβάνει τη γνωστή αποστροφή του Αϊνστάιν για τη βλακεία.

Στην πόρτα του γραφείου του έχει κρεμάσει μια ταμπέλα που γράφει: «Το μόνο που προσφέρει το Πανεπιστήμιο είναι πτυχιούχο άγνοια».

Είναι τελειομανής. Απεχθάνεται την επιτήδευση, τα λεκτικά πυροτεχνήματα. Ο αγαπημένος του φιλόσοφος είναι ο Νίτσε. Εξ ου και μισεί τα γήπεδα, τα αεροδρόμια, τα shopping malls. Πώς να λάμψει μια ιδιοφυΐα μέσα στο άξεστο πλήθος.

Σ’ ένα συνέδριο κάποιος αναιδής καθηγητής Κοινωνιολογίας είχε το θράσος να του ζητήσει να ορίσει την ιδιοφυΐα. Εκείνος απάντησε:  «Θα γνωρίζετε ασφαλώς τον Νουρέγιεφ. Έχετε προσέξει ότι όταν επιχειρεί ένα άλμα στον αέρα κάνει πολλή ώρα να επιστρέψει στο έδαφος;»

Ο σύλλογος αποφοίτων του σχολείου του (πήρε απολυτήριο με άριστα φυσικά) αποφάσισε να του απονείμει τιμητικό βραβείο. Του απέστειλε και σχετική συγχαρητήρια επιστολή. Η ιδιοφυΐα, αφού την έκοψε σε δέκα λωρίδες, την επέστρεψε σημειώνοντας στη μία από αυτές: “Νo thanks” (τίτλος συλλογής του αγαπημένου του cummings).

Οι γνώσεις του δεν περιορίζονται μόνο σε θέματα λογοτεχνίας. Μια ιδιοφυΐα οφείλει να ξέρει τα πάντα: από τα Μαύρα Τετράδια του Χάιντεγκερ και τις απόψεις του Ράσκιν για την αρχιτεκτονική, ώς τη νανοτεχνολογία και τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Με την ίδια άνεση που αναλύει τις επιπτώσεις στο κλίμα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου, μπορεί να φτιάξει νιγκίρι σούσι ή σατωμπριάν.

Όσον αφορά την ποίηση –που αποτελεί και το κύριο αντικείμενο της δουλειάς του–  δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι ένας ιδιοφυής ποιητής οφείλει να γνωρίζει σε βάθος όχι μόνο τη Δυτική παράδοση, από τον Όμηρο έως τις μέρες μας, αλλά και τα ποιήματα που γράφονται αυτή τη στιγμή σε μέρη όπως το Ουλάν Μπατόρ ή Αντίς Αμπέμπα. Οι ιδιοφυΐες μπορεί να γεννηθούν οπουδήποτε, ακόμη και στις μογγολικές στέπες. (Οι προοδευτικές απόψεις του για την αποικιοκρατία έχουν διατυπωθεί εξάλλου στο άρθρο του «Ο άγνωστος Νιγηριανός Έλιοτ», που μεταφράστηκε σε σαράντα γλώσσες, ακόμη και στη διάλεκτο Σαμικούρο του Περού.)

Παίζει σκάκι, πιάνο και τέννις, αλλά απεχθάνεται το γυμναστήριο. (Το γνωστό πρόβλημα με το πλήθος πάλι.) Αγαπάει τα παιδιά – κυρίως των άλλων γιατί όταν γίνονται ενοχλητικά οι γονείς τους τα κλειδώνουν στα δωμάτιά τους.

Κάθε πρωί απαγγέλλει στο ντους ένα σονέτο του Σαίξπηρ, (συνήθως το εκατοστό δέκατο έκτο που αναγνωρίζει τη σημασία της «αληθινής διάνοιας»), αλλά τη Μεγάλη Εβδομάδα, λόγω του κλίματος των ημερών επιλέγει το «Τρίτο Σχεδίασμα» των Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Όταν δημοσιογράφος σε τηλεοπτική εκπομπή τον ρώτησε αν η Ελλάδα είναι τόπος που εχθρεύεται τις ιδιοφυΐες, εκείνος, σηκώνοντας ελαφρά το φρύδι, και φανερά ενοχλημένος φώναξε: «Αναντιρρήτως!»

Δυστυχώς η Σουηδική Ακαδημία προτίμησε να δώσει το Νομπέλ πάλι σ’ έναν μέτριο  συγγραφέα (αυτή τη φορά από τη Γροιλανδία), του οποίου το έργο, κατά γενική ομολογία, είναι ασήμαντο. Σχολιάζοντας την απόφαση σε φίλο κριτικό η ιδιοφυΐα επεσήμανε: «Ποιος ενδιαφέρεται πλέον για μια χρεοκοπημένη χώρα;» Ο Δήμαρχος της Πάτρας ωστόσο «σε ένδειξη ευγνωμοσύνης των κατοίκων της» του παρέδωσε το χρυσό κλειδί της πόλης. Η ευγνωμοσύνη αφορούσε παλαιότερο ποίημά του στο οποίο η ιδιοφυΐα είχε αναφερθεί στον Παλαιών Πατρών Γερμανό και στον μύθο που έπλασε ο Πουκεβίλ σχετικά με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης.

Μια από τις χειρότερες εμπειρίες της ιδιοφυΐας είναι όταν επισκέφτηκε την Εθνική Βιβλιοθήκη της Κρακοβίας και ο υπάλληλος στην είσοδο του ζήτησε ταυτότητα.Η Πολωνία μετατράπηκε στη στιγμή σε χώρα Φιλισταίων, την οποία καλώς είχαν διαμελίσει και μοιράσει μεταξύ τους το 1772 η Πρωσία, η Αυστρία και η Ρωσία.

Αυτή την εποχή διαβάζει το: Genius: The Game, του Λεοπόλντο Γκουτ και συλλαμβάνει τον εαυτό του να χαμογελάει με ικανοποίηση σε πολλά σημεία του βιβλίου.

Λίγο πριν κλείσει τα μάτια, η ιδιοφυΐα επαναλαμβάνει δέκα φορές το ίδιο mantra: «Ακόμη κι όταν μια ιδιοφυΐα κοιμάται δεν σταματά ποτέ να συλλογάται»! (Χάριν της ρίμας η ιδιοφυΐα επιτρέπει στον εαυτό της αυτή τη μικρή γλωσσική ατασθαλία.)