Στον αστερισμό της αριστερής μελαγχολίας

Εξε­τά­ζο­ντας την ελ­λη­νι­κή ποί­η­ση του 21^ου αιώ­να πα­ρα­τη­ρού­με αξιο­ση­μεί­ω­τες αλ­λα­γές όχι μό­νο στη γρα­φή και το ύφος αλ­λά και στην κυ­κλο­φο­ρία και κα­τα­νά­λω­ση. Ως πρό­σφα­τα, ο στί­χος έβρι­σκε το κοι­νό του στη συλ­λο­γή, στην απαγ­γε­λία, στο λο­γο­τε­χνι­κό πε­ριο­δι­κό, στο έντε­χνο τρα­γού­δι. Ο ση­με­ρι­νός ανα­γνώ­στης συ­να­ντά την και­νούρ­για ποί­η­ση σε πε­ρισ­σό­τε­ρους χώ­ρους και με πολ­λα­πλούς τρό­πους. Συμ­βαί­νει μια εν­δια­φέ­ρου­σα διά­χυ­ση κα­θώς ο ποι­η­τής κα­τέ­βη­κε από το εθνι­κό βά­θρο για να ανα­ζη­τή­σει ο ίδιος ανα­γνώ­στες στη δη­μό­σια σφαί­ρα αφού δεν μπο­ρεί να βα­σι­στεί πια στο γό­η­τρο της συλ­λο­γής, στο βι­βλιο­πω­λείο-στέ­κι, στο πα­ρε­ΐ­στι­κο έντυ­πο, στη με­λο­ποί­η­ση και στην απαγ­γε­λία ηθο­ποιού για να τους βρει.
Βλέ­που­με λοι­πόν πως οι δη­μό­σιοι χώ­ροι και θε­σμοί της λο­γο­τε­χνί­ας και της αγο­ράς αλ­λά­ζουν: το πε­ριο­δι­κό γί­νε­ται ηλε­κτρο­νι­κό, το βι­βλιο­πω­λείο επε­κτεί­νε­ται σε ιστό­το­πο, η κρι­τι­κή ασκεί­ται σε μπλογκ, οι λο­γο­τε­χνι­κές εκ­δη­λώ­σεις αυ­ξά­νο­νται, οι πα­ρου­σιά­σεις απο­κτούν δια­δρα­στι­κό χα­ρα­κτή­ρα και οι ανα­γνώ­σεις επι­τε­λε­στι­κό. Γε­νι­κά υπάρ­χει μια και­νούρ­για ποι­κι­λία και ζω­ντά­νια στη δια­κί­νη­ση της ποί­η­σης κα­θώς δί­νε­ται έμ­φα­ση στο χώ­ρο ως δια­δί­κτυο και εγκα­τά­στα­ση με ρι­ζω­μα­τι­κή δια­κλά­δω­ση και κι­νη­τι­κό­τη­τα.
Αυ­τή η πο­λι­τι­σμι­κή στρο­φή πα­ρου­σιά­ζει στους ποι­η­τές μια εξαι­ρε­τι­κή πρό­κλη­ση για να πει­ρα­μα­τι­στούν με και­νούρ­γιους δια­κα­νο­νι­σμούς και θε­σμούς ώστε η δου­λειά τους να βρει το πα­λιό κοι­νό της με νέ­ους τρό­πους αλ­λά και να συ­να­ντή­σει ένα τε­λεί­ως νέο κοι­νό. Σκο­πός δεν θα εί­ναι η αντί­στα­ση ή η απο­χώ­ρη­ση αλ­λά μια πει­ρα­μα­τι­κή ιδρυ­μα­τι­κό­τη­τα. Και­νούρ­γιοι κώ­δι­κες, νε­ό­δμη­τα θε­σμι­κά πλαί­σια, εξω-κα­νο­νι­στι­κές λει­τουρ­γί­ες και αντί­πα­λες αρ­μο­νί­ες μπο­ρούν να τε­θούν σε ασυ­νε­χή κι­νη­το­ποί­η­ση που να εν­θαρ­ρύ­νει υβρι­δι­κό­τη­τα και πολ­λα­πλό­τη­τα.
H ρη­ξι­κέ­λευ­θη νέα ποί­η­ση γρά­φε­ται πλέ­ον από άτο­μα που δεν εντάσ­σο­νται ανα­γκα­στι­κά σε μία κα­τη­γο­ρία έθνους, κα­τα­γω­γής, πί­στε­ως, φύ­λου, πε­ποί­θη­σης, επαγ­γέλ­μα­τος. Σε ποιους λοι­πόν δη­μό­σιους χώ­ρους, με ποιες ορ­γα­νω­τι­κές δο­μές, με ποιο θε­σμι­κό λό­γο μπο­ρεί να απευ­θυν­θεί η ποί­η­ση της ανέ­ντα­χτης ταυ­τό­τη­τας και της στρα­τη­γι­κής συλ­λο­γι­κό­τη­τας ώστε να διεκ­δι­κή­σει το δι­κό της κύ­ρος; Πώς κα­το­χυ­ρώ­νε­ται η παρ­ρη­σία όταν δεν επι­κα­λεί­ται κα­μία με­τα­φυ­σι­κή; Δια­τυ­πώ­νω εδώ αυ­τά τα ερω­τή­μα­τα επει­δή πι­στεύω πως η νέα ποί­η­ση τα αντι­με­τω­πί­ζει διαρ­κώς κα­θώς πει­ρα­μα­τί­ζε­ται με μορ­φώ­μα­τα, σχη­μα­τι­σμούς, συ­να­θροί­σεις, επι­χει­ρώ­ντας να δια­φύ­γει τις συ­μπλη­γά­δες της αι­σθη­τι­κής αυ­θε­ντι­κό­τη­τας και της πο­λι­τι­στι­κής εξου­σί­ας.
Οι αλ­λα­γές που πα­ρα­τη­ρού­με στην πο­λι­τι­στι­κή δια­χεί­ρι­ση της νέ­ας ποί­η­σης έχουν να κά­νουν με θε­σμι­κές ανα­θε­ω­ρή­σεις (της πα­ρου­σί­α­σης, της σύ­μπρα­ξης, της σει­ράς κλπ.) οι οποί­ες υπο­νο­μεύ­ουν χω­ρίς να ανα­τρέ­πουν, αμ­φι­σβη­τούν χω­ρίς να απορ­ρί­πτουν. Ο και­νο­τό­μος ποι­η­τής του 21^ου αιώ­να δεν αφή­νει το ποί­η­μα στην εκ­δο­τι­κή μοί­ρα του αλ­λά σκέ­φτε­ται πώς μπο­ρεί να και­νο­το­μή­σει και στην κυ­κλο­φο­ρία του ώστε το έρ­γο να λει­τουρ­γή­σει ως πο­λι­τι­στι­κό αγα­θό. Ορι­σμέ­νοι μά­λι­στα συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νουν σε αυ­τή τη μέ­ρι­μνα και την κυ­κλο­φο­ρία σε ξέ­νες γλώσ­σες και χώ­ρες.
Εξυ­πα­κού­ε­ται πως, αν η δη­μό­σια λει­τουρ­γία της ποί­η­σης προ­σαρ­μό­ζε­ται διαρ­κώς στις νέ­ες συν­θή­κες κυ­κλο­φο­ρί­ας και πρό­σλη­ψης, οι συν­θή­κες αυ­τές επη­ρε­ά­ζουν και την ίδια την ποί­η­ση ως γλώσ­σα, γρα­φή, άρ­θρω­ση και ύφος με απο­τέ­λε­σμα να αλ­λά­ζει και η ίδια η συ­γκρό­τη­σή της. Σε προη­γού­με­νες γε­νιές οι ποι­η­τές της απαι­σιο­δο­ξί­ας, της πα­ρακ­μής και της ήτ­τας θε­ω­ρού­σαν πως το ποί­η­μα γεν­νιέ­ται δια­ψευ­σμέ­νο και ακυ­ρω­μέ­νο. Αντί­θε­τα, οι ση­με­ρι­νοί ποι­η­τές της αρι­στε­ρής με­λαγ­χο­λί­ας, πο­λί­τες της δρα­στη­ριο­ποί­η­σης και όχι της πα­ραί­τη­σης, θε­ω­ρούν πως το ποί­η­μα συ­ντε­λεί­ται όταν διεκ­δι­κεί κρι­τι­κά αι­σθη­τι­κή ισχύ, δη­μό­σια φω­νή, κοι­νω­νι­κή λει­τουρ­γία και πο­λι­τι­κή στά­ση, και επι­δί­δο­νται ευ­φά­ντα­στα σε τέ­τοιες στι­χουρ­γι­κές και θε­σμι­κές διεκ­δι­κή­σεις.