O χάρτης στον αργαλειό του χρόνου

Ο ταπεινός αργαλειός, που μόνο ταπεινός δεν είναι, έχει χρησιμοποιηθεί ως αλληγορία της ύφανσης του πεπρωμένου μας· του χρόνου, του τόπου και της ιστορίας, στα οποία βιώνεται και απεικονίζεται η ζωή μας. Ο αργαλειός που υφαίνει, με διάφορες τεχνικές, ποιότητες υλικών και σχεδίων, άλλοτε πυκνότερα και άλλοτε αραιότερα, άλλοτε βαριά και άλλοτε ελαφρά, άλλοτε με επιμονή και άλλοτε πρόχειρα, ό,τι περνά τελικά στο υφαντό του κόσμου· του δικού μας και των άλλων.

Το παλιό πρακτικά χρήσιμο εργαλείο, σημαντικό στον πολιτισμό μας, δεν χρησιμοποιείται πλέον όσο στο παρελθόν, αλλά παραμένει ακόμα ζωντανό ως αλληγορική έννοια· ήρθε στο παρόν μας, κατά τον παραδοσιακό συμβολικό ορισμό, διαβάζοντας δύο βιβλία με χρονική διαφορά εξήντα πέντε χρόνων, στο εύρος περίπου δύο γενεών. Και τα δύο γραμμένα από πολύ γνωστούς συγγραφείς της εποχής τους, διαφορετικής μορφωτικής προετοιμασίας αλλά με κοινή διαλογική γεωπολιτική προσφορά ―με απόσταση δύο γενεών― σε κορυφαία κέντρα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Το ένα βιβλίο, το παλαιότερο, με τίτλο Ο αργαλειός της Ιστορίας» και το άλλο ―σημερινό― έκδοσης του 2023, με τίτλο Ο αργαλειός του Χρόνου. Και στα δύο υπάρχουν χάρτες που προσδιορίζουν τη γεωγραφική εστίαση του περιεχομένου των βιβλίων τους. Στο πρώτο, ο γεωγραφικός χώρος ενδιαφέροντος είναι η Μικρά Ασία, των ελληνικών τόπων – κοιτίδων πολιτισμού, ενώ στο δεύτερο ο χώρος είναι πολύ πιο εκτεταμένος, με γεωγραφική περιβάλλουσα προς όλα τα σημεία του ορίζοντα, πέραν της Μικράς Ασίας, αλλά και του χώρου που παραδοσιακά εννοούσαμε ως Μέση Ανατολή.
Σε αντίθεση με τον όρο Μικρά Ασία, που είχε και έχει (ιδιαίτερα για τη Δύση) ιστορική έννοια, ο όρος Μέση Ανατολή είχε πάντα γεωπολιτική σημασία, συμπεριλαμβάνοντας χώρες και εδάφη που διέφεραν μεν ―πάντως όχι πολύ― κατά την χαρτογραφική τους απεικόνιση, αλλά σε τελευταία ανάλυση περιλάμβαναν (βλ. π.χ. στη Wikipedia) τις χώρες της ανατολικής ακτογραμμής της Μεσογείου, Τουρκία, Συρία, Λίβανο, Ισραήλ, Αίγυπτο, τις ανατολικότερες συνορεύουσές τους (Ιορδανία, Ιράκ), εκείνες της Αραβικής Χερσονήσου (Σαουδική Αραβία, Υεμένη, Ομάν, Εμιράτα, Κατάρ, Μπαχρέιν, Κουβέιτ) και το Ιράν.
Στο γνωστό αμερικανικό (ιδρυματικό) γεωγραφικό περιοδικό National Geographic, ο χάρτης της Μέσης Ανατολής, ευρύτατα διαδεδομένoς, ως απεικόνιση αναφοράς για τον συγκεκριμένο γεωπολιτικό χώρο, μεταθέτει το γεωγραφικό παράθυρο ανατολικότερα. Aφήνει δυτικά το νότιο τμήμα της Τουρκίας προς την ανατολική Μεσόγειο, προσθέτοντας ανατολικά του Ιράν το Αφγανιστάν και το Πακιστάν ―με μεγάλο τμήμα του Τουρκμενιστάν― και το Ουζμπεκιστάν με το Κιργιζστάν, μαζί με το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία, δυτικά της Κασπίας. Ο χάρτης συμπληρώνεται με τα ανατολικά τμήματα της Αιγύπτου και του Σουδάν, μαζί με την Ερυθραία, συμπληρώνοντας έτσι τη (δυτική) ακτογραμμή της Ερυθράς Θάλασσας.

Και ενώ οι χάρτες της Μέσης Ανατολής παρέμεναν μέχρι το 2023 σε απεικονιστική «ησυχία», ένα νέο γεωπολιτικό βιβλίο με τον αργαλειό στον τίτλο, τώρα του «Χρόνου» (και όχι της «Ιστορίας»), ανατρέπει το γεωγραφικό παράθυρο της περιοχής, βάζοντας στον ορίζοντά του και την Ελλάδα!
Τώρα, δεν υπάρχει μόνο η γνωστή μας «Μέση Ανατολή», αλλά μια νέα πλέον ευρύχωρη : η «Μεγαλύτερη Μέση Ανατολή».

Στην «Μεγαλύτερη» αυτή Μέση Ανατολή, η γεωπολιτική ματιά ―και σκέψη― αρχίζει από την Ελλάδα και την Νοτιοανατολική Ευρώπη (τα Βαλκάνια, την Ουκρανία και νότια Ρωσία) μέχρι το Καζακστάν και την περιοχή των Ουιγούρων στην δυτική Κίνα, περιλαμβάνοντας το σύνολο της τουρκοφωνίας. Ο γεωπολιτικός χάρτης της νέας γεωπολιτικής σκέψης του συγγραφέα, δημοσιογράφου αναλυτή, ολοκληρώνεται με την Ινδία, την ενδοχώρα της δυτικής Ερυθράς Θάλασσας, μαζί με το Τσαντ και τη Λιβύη.
Το γεωπολιτικό μήνυμα πάντως για εμάς παραμένει ενδιαφέρον και το στέλνει ένας χάρτης: η Ελλάδα του «νέου» αργαλειού του Χρόνου τοποθετείται στη «Μεγαλύτερη Μέση Ανατολή»!